Điều hành giá năm 2025: Kiểm soát tốt lạm phát trong điều kiện đẩy mạnh các nguồn lực để tăng trưởng kinh tế cao nhất

Văn phòng Chính phủ ban hành Thông báo số 65/TB-VPCP ngày 26/2/2025 kết luận của Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc – Trưởng Ban Chỉ đạo điều hành giá tại cuộc họp Ban Chỉ đạo về kết quản công tác quản lý, điều hành giá năm 2024 và định hướng công tác điều hành giá năm 2025.

Thông báo nêu: Công tác quản lý, điều hành giá trong năm 2024 chịu nhiều thách thức do tình hình kinh tế thế giới tiếp tục diễn biến phức tạp và khó lường, các yếu tố bất ổn địa chính trị vẫn còn kéo dài, xung đột leo thang ở một số khu vực trên thế giới. Mặc dù kinh tế toàn cầu có một số điểm sáng khi áp lực lạm phát toàn cầu giảm dần tạo điều kiện cho các quốc gia thực hiện chính sách nới lỏng tiền tệ, nguồn cung lao động gia tăng nhưng nhìn chung nền kinh tế năm 2024 vẫn duy trì xu hướng phục hồi chậm, không đồng đều; giá các mặt hàng chiến lược trên thị trường thế giới tiếp tục có diễn biến phức tạp như giá một số mặt hàng kim loại (vàng, bạc) tăng mạnh, giá một số mặt hàng nông sản cũng tăng cao như cà phê, ca cao; giá xăng dầu ngược lại biến động theo xu hướng giảm dần về cuối năm. Bước sang tháng 01 năm 2025, kinh tế thế giới tiếp tục chịu ảnh hưởng đa chiều, trong đó có chính sách thuế quan mới của Mỹ gây những lo ngại về rủi ro lạm phát, căng thẳng thương mại giữa các nước lớn gia tăng và tăng trưởng kinh tế bị ảnh hưởng.

Đối với tình hình trong nước, kinh tế nước ta tiếp tục phục hồi và tăng trưởng trong bối cảnh tình hình kinh tế thế giới diễn biến phức tạp. Nguồn cung hàng hóa trong nước được bảo đảm, sức mua được duy trì tuy chưa tăng mạnh. Mặt bằng giá thị trường trong nước biến động theo quy luật tăng cao vào tháng Tết đầu năm, sau đó cơ bản ổn định trong quý II do nguồn cung hàng hóa dồi dào. Trong 6 tháng cuối năm, chỉ số giá tiêu dùng tăng nhẹ chủ yếu do tác động của tăng lương cơ sở từ tháng 7 và do giá lương thực, thực phẩm tăng tại các tỉnh, thành phố bị ảnh hưởng trực tiếp bởi tình hình bão lũ, giá bán lẻ điện bình quân tăng từ tháng 10 và giá dịch vụ y tế tăng do kết cấu thêm chi phí lương tăng thêm theo mức lương cơ sở 2,34 triệu đồng. CPI bình quân năm 2024 tăng 3,63% so với năm 2023, trong phạm vi mục tiêu kiểm soát lạm phát cả năm do Quốc hội và Chính phủ đề ra.

Để ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát theo mục tiêu Quốc hội đề ra và thực hiện lộ trình giá thị trường các dịch vụ công, mặt hàng do Nhà nước quản lý, trong năm 2024, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc - Trưởng ban Chỉ đạo điều hành giá đã chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương tổ chức triển khai quyết liệt nhiều giải pháp như: (i) đảm bảo thông suốt và tăng cường cung ứng hàng hóa, dịch vụ thiết yếu đáp ứng nhu cầu tiêu dùng của nhân dân, kịp thời xuất cấp hàng dự trữ quốc gia để hỗ trợ, cứu trợ người dân bị thiệt hại do bão lũ, đẩy mạnh khôi phục sản xuất nông nghiệp sau bão; (ii) chú trọng, tăng cường công tác quản lý, điều hành giá trong dịp lễ Tết, thời điểm thiên tai, bão lũ, thời điểm tăng lương cơ sở; (iii) chuẩn bị sớm phương án điều hành giá các mặt hàng Nhà nước định giá, các dịch vụ công theo lộ trình thị trường; (iv) điều hành chính sách tiền tệ chủ động, linh hoạt, kịp thời, hiệu quả; (v) tiếp tục thực hiện các chính sách hỗ trợ về thuế, phí, lệ phí để hỗ trợ cho người dân, doanh nghiệp; (vi) tổ chức, theo dõi sát diễn biến cung cầu, giá cả thị trường các mặt hàng thiết yếu để có biện pháp điều hành phù hợp.

Năm 2025 là năm cuối cùng thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2021-2025, là năm có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong việc thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng. Bước sang năm 2025, trong bối cảnh kinh tế thế giới và trong nước vẫn đang đối mặt với rất nhiều khó khăn, thách thức, biến động địa chính trị toàn cầu còn phức tạp có thể gây gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu, thiên tai, dịch bệnh, biến đổi khí hậu ngày càng khó lường làm gia tăng rủi ro đối với an ninh hàng hải, an ninh năng lượng và an ninh lương thực thế giới cùng với những điều chỉnh trong chính sách thuế quan, kinh tế-thương mại của một số nước lớn có thể ảnh hưởng sâu rộng tới kinh tế toàn cầu từ đó dẫn đến biến động khó lường của giá một số mặt hàng chiến lược.

Để thực hiện nhiệm vụ Quốc hội và Chính phủ đề ra, Phó Thủ tướng yêu cầu công tác quản lý, điều hành giá trong năm 2025 cần thực hiện kiểm soát tốt lạm phát trong điều kiện các nguồn lực được thúc đẩy mạnh mẽ để đạt tăng trưởng kinh tế ở mức cao nhất, đồng thời tiếp tục hỗ trợ tháo gỡ khó khăn cho sản xuất, kinh doanh và đời sống của người dân, tiếp tục thực hiện lộ trình giá thị trường các dịch vụ công và hàng hóa do Nhà nước quản lý với mức độ và liều lượng phù hợp theo diễn biến chỉ số giá tiêu dùng. Để chủ động ứng phó với các thách thức trong công tác điều hành giá của năm 2025, các Bộ, ngành, địa phương theo chức năng, nhiệm vụ được giao chủ động đẩy mạnh triển khai thực hiện quyết liệt, kịp thời, hiệu quả các nhiệm vụ, giải pháp đặt ra tại các Nghị quyết của Chính phủ, ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc - Trưởng ban Chỉ đạo điều hành giá.

Phấn đấu kiểm soát chỉ số giá tiêu dùng bình quân năm 2025 ở mức khoảng 4,15%

Trong đó, các Bộ, ngành, địa phương cần chủ động công tác dự báo, tính toán, xây dựng và cập nhật kịch bản điều hành giá các mặt hàng thiết yếu theo lộ trình thị trường nhằm đảm bảo kiểm soát lạm phát theo mục tiêu đề ra. Trong năm 2025, các bộ quản lý ngành, lĩnh vực chủ động trong việc tính toán, sớm chuẩn bị các phương án giá, lộ trình điều chỉnh giá các mặt hàng để tránh bị động trong phối hợp chính sách; chủ động phối hợp với Tổng cục Thống kê đánh giá tác động đến CPI bảo đảm kiểm soát lạm phát; xây dựng, cập nhật kịch bản điều hành giá cho từng mặt hàng thuộc thẩm quyền quản lý theo từng quý và hàng năm gửi cho Bộ Tài chính để tổng hợp xây dựng và cập nhật kịch bản lạm phát chung, phấn đấu kiểm soát chỉ số giá tiêu dùng bình quân năm 2025 ở mức khoảng 4,15%.

Đồng thời, chủ động theo dõi sát diễn biến giá các hàng hóa chiến lược trên thị trường thế giới, diễn biến kinh tế và lạm phát thế giới tác động đến Việt Nam để có những giải pháp ứng phó phù hợp, kịp thời cảnh báo các nguy cơ tác động đến mặt bằng giá trong nước, chủ động thực hiện theo thẩm quyền hoặc đề xuất, tham mưu cấp có thẩm quyền các biện pháp, giải pháp, kịch bản ứng phó phù hợp, linh hoạt, kịp thời, bảo đảm mục tiêu kiểm soát lạm phát năm 2025 theo mục tiêu đề ra.

Tổ chức thanh tra, kiểm tra việc chấp hành pháp luật về giá

Các Bộ, ngành, địa phương chủ động nắm chắc thị trường, cân đối cung cầu, giá cả hàng hóa để có giải pháp phù hợp, hiệu quả ổn định thị trường, nhất là đối với hàng hóa, dịch vụ thiết yếu như xăng dầu, điện và các nguyên liệu đầu vào quan trọng phục vụ sản xuất. Chú trọng duy trì nguồn cung cấp nguyên liệu nhập khẩu từ các thị trường lớn nhằm đảm bảo các ngành sản xuất trong nước không bị gián đoạn và duy trì hoạt động ổn định. Khuyến khích người tiêu dùng Việt Nam ưu tiên sử dụng hàng Việt, đẩy mạnh phát triển thị trường trong nước, kích cầu tiêu dùng, gắn kết giữa sản xuất, phân phối và tiêu dùng.

Điều hành chính sách tiền tệ chủ động, linh hoạt, kịp thời, hiệu quả, phối hợp hài hòa với chính sách tài khóa và các chính sách khác để góp phần thúc đẩy tăng trưởng, ổn định kinh tế vĩ mô, ổn định tỷ giá, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế.

Cùng với đó, sử dụng linh hoạt, hiệu quả các công cụ, biện pháp điều tiết giá theo quy định của pháp luật về giá để kiểm soát, bình ổn thị trường. Tăng cường triển khai hiệu quả và giám sát thực hiện các biện pháp kê khai giá, niêm yết giá; công khai thông tin về giá; tổ chức thanh tra, kiểm tra việc chấp hành pháp luật về giá, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật về giá.

Các Bộ, ngành, địa phương tiếp tục đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền, đảm bảo kịp thời, minh bạch thông tin về giá và công tác điều hành giá của Chính phủ, Ban chỉ đạo điều hành giá, nhất là diễn biến giá cả các vật tư quan trọng, các mặt hàng thiết yếu liên quan đến sản xuất và đời sống người dân để hạn chế gia tăng lạm phát kỳ vọng, ổn định tâm lý người tiêu dùng và doanh nghiệp ngay từ thời điểm đầu năm.

Bộ Tài chính khẩn trương dự thảo, trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Chỉ thị về thực hiện nghiêm quy định của Luật Giá, công khai, niêm yết giá nhằm bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng, cung cấp thông tin minh bạch, khách quan cho người mua, ngăn chặn các trường hợp thao túng giá, nâng khống giá bán trong tháng 02 năm 2025.

Theo dõi sát diễn biến cung cầu, giá cả thị trường các mặt hàng để có biện pháp điều hành phù hợp

Các Bộ, ngành, địa phương tổ chức, theo dõi sát diễn biến cung cầu, giá cả thị trường các mặt hàng thuộc lĩnh vực quản lý để có biện pháp điều hành phù hợp, trong đó:

- Xăng dầu: Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan thực hiện đồng bộ, hiệu quả các giải pháp bảo đảm nguồn cung xăng dầu cho thị trường trong nước trong mọi tình huống và điều hành giá xăng dầu theo quy định; tăng cường kiểm tra, giám sát thị trường, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm; tuyệt đối không để thiếu hụt, đứt gãy nguồn cung xăng dầu… làm việc chặt chẽ với các nhà máy sản xuất trong nước để nắm bắt được kế hoạch sản lượng cung ứng trong năm. Đồng thời, xác định các nguồn nhập khẩu phù hợp để đảm bảo đủ hàng hóa, tránh tình trạng thiếu hụt, chú trọng công tác dự trữ xăng dầu để đảm bảo nguồn cung ổn định và kịp thời trong mọi tình huống.

- Đối với các mặt hàng điện, dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh và các mặt hàng xem xét điều chỉnh giá: Bộ Công Thương, Bộ Y tế và các Bộ, ngành theo chức năng nhiệm vụ được giao chủ động rà soát kỹ các yếu tố hình thành giá, phối hợp với Tổng cục Thống kê đánh giá kỹ tác động đối với kinh tế - xã hội, mặt bằng giá để chủ động có phương án điều chỉnh theo thẩm quyền hoặc kịp thời trình cấp có thẩm quyền xem xét phương án điều chỉnh giá phù hợp với diễn biến, mặt hàng giá thị trường theo đúng quy định với mức độ và thời điểm điều chỉnh phù hợp, tránh gây cộng hưởng lạm phát chi phí đẩy, tạo ra lạm phát kỳ vọng của nền kinh tế.

- Lương thực, thực phẩm: Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chủ trì, phối hợp với Bộ Công Thương theo dõi sát tình hình sản xuất, biến động giá các yếu tố đầu vào, nhu cầu tiêu dùng của thị trường các mặt hàng nông sản thiết yếu như lúa gạo, thịt lợn, các vật tư nông nghiệp… để kịp thời điều hòa cung cầu các mặt hàng phục vụ nhu cầu trong nước, giữa các vùng, địa phương và nhu cầu xuất khẩu để ổn định giá cả thị trường.

- Vật liệu xây dựng: Bộ Xây dựng theo dõi sát tình hình, diễn biến thị trường vật liệu xây dựng, đặc biệt là các vật liệu chủ yếu, báo cáo Thủ tướng Chính phủ các giải pháp bảo đảm cung cầu, bình ổn giá vật liệu xây dựng.

- Đất đai và bất động sản: (i) Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Xây dựng và Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý đất đai, thực hiện quyết liệt các giải pháp thúc đẩy thị trường bất động sản phát triển an toàn, lành mạnh, bền vững; thực hiện theo dõi, cập nhật sát biến động giá đất trên thị trường; từng bước xây dựng cơ sở dữ liệu về giá đất tới từng thửa đất gắn với cơ sở dữ liệu đất đai. Tập trung xây dựng, hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật, định mức kinh tế - kỹ thuật về giá đất thuộc thẩm quyền để thực hiện hiệu quả Luật Đất đai năm 2024 và các văn bản hướng dẫn thi hành. (ii) Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với Bộ Tài nguyên và Môi trường nghiên cứu, hoàn thiện các quy định về chính sách tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, Nghị định quy định về tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, trong đó cần tính toán, đề xuất các công cụ điều tiết như hệ số, tỷ lệ về tiền thuê đất hằng năm, bảo đảm phù hợp với tình hình thị trường và quy định pháp luật.

- Vận tải hàng không: Bộ Giao thông vận tải thực hiện đồng bộ và hiệu quả các giải pháp theo quy định nhằm bảo đảm, ổn định năng lực vận tải hàng không để cung ứng phù hợp, cân đối tải trên các đường bay và thị trường nội địa/quốc tế, đáp ứng tốt nhu cầu di chuyển bằng đường hàng không của hành khách, đặc biệt trong giai đoạn cao điểm dịp Lễ, Tết.

- Dịch vụ giáo dục: Bộ Giáo dục và Đào tạo và Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội chủ động nắm bắt thông tin về mức điều chỉnh học phí của cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông, giáo dục nghề nghiệp và giáo dục đại học công lập năm học 2025-2026 để có đánh giá tổng thể về mức độ tăng và tình hình triển khai thực hiện.

- Sách giáo khoa: Bộ Giáo dục và Đào tạo tiếp tục nắm bắt thông tin, theo dõi hoạt động kê khai giá của các nhà xuất bản và các doanh nghiệp để kịp thời có giải pháp phù hợp theo quy định, đảm bảo bình ổn thị trường sách giáo khoa.

- Thị trường vàng: Ngân hàng Nhà nước Việt Nam phối hợp với các cơ quan liên quan thực hiện các giải pháp quản lý thị trường vàng hiệu quả, phù hợp, bảo đảm thị trường vàng hoạt động ổn định, công khai, minh bạch; tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, kiểm soát, ngăn chặn và xử lý nghiêm hành vi buôn lậu vàng.

- Đối với công tác điều hành giá mặt hàng quan trọng, thiết yếu khác, các bộ, ngành, địa phương theo chức năng nhiệm vụ được giao chủ động tổ chức theo dõi sát diễn biến cung cầu, giá cả thị trường các mặt hàng thuộc lĩnh vực quản lý để có biện pháp điều hành phù hợp …, không để xảy ra tình trạng thiếu hàng, gián đoạn nguồn hàng gây tăng giá đột biến.