Điều tra, rà soát hộ nghèo, cận nghèo: Còn những khó khăn

Cùng đi với cán bộ chính sách xã hội xã Tràng An (Đông Triều), chúng tôi tới thăm gia đình chị Nguyễn Thị Thu Hà, ở thôn Thượng 1. Gia đình chị là một trong những hộ nghèo của xã, chồng mất sớm, chị sức khoẻ yếu, không có việc làm ổn định, nuôi 2 con ăn học. Trước hoàn cảnh khó khăn của gia đình chị, Ban CHQS huyện đã hỗ trợ gia đình 13 triệu đồng để xây chuồng trại, mua con giống phát triển chăn nuôi. Công ty Gạch ngói ốp lát Đông Triều Tràng An nhận chị vào làm công nhân. Năm vừa rồi, ngôi nhà cũ của 3 mẹ con chị cũng được người thân, họ hàng góp công, góp sức xây lại kiên cố hơn.

Từ nuôi gà, gia đình chị Nguyễn Thị Thu Hà giờ đã thoát nghèo.

Chị Hà chia sẻ: Được sự giúp đỡ của các đơn vị, gia đình tôi đã vơi đi những khó khăn. Giờ đây, với công việc ổn định và mô hình chăn nuôi tại gia đình mang lại cho tôi thu nhập gần 4 triệu đồng/tháng, giúp mẹ con tôi từng bước ổn định cuộc sống… 

Qua rà soát của xã Tràng An, thu nhập của gia đình chị Hà hiện đã vượt so với tiêu chí thu nhập bình quân hộ nghèo vùng nông thôn (dưới 400.000 đồng/người/tháng), năm nay gia đình chị sẽ được công nhận thoát nghèo.

Theo ông Nguyễn Văn Kỳ, Trưởng Phòng LĐ-TB&XH huyện Đông Triều: Để công tác rà soát hộ nghèo được thực hiện chính xác, công bằng, huyện đã chỉ đạo các xã tổ chức tập huấn cho trưởng thôn, cán bộ đoàn thể các thôn nắm chắc và thực hiện đúng chủ trương. Cán bộ thôn tới từng hộ điều tra điều kiện kinh tế, thu nhập trong năm để tính thu nhập bình quân đầu người. Các thôn tiến hành họp bình xét hộ nghèo bằng cách bỏ phiếu kín. Đến nay, kết quả điều tra, rà soát, bình xét các hộ có khả năng rơi vào hộ nghèo, cận nghèo, hộ có khả năng thoát nghèo, thoát cận nghèo tại các thôn được niêm yết công khai tại trụ sở UBND các xã và nhà văn hoá các thôn, khu để người dân tiện theo dõi, có ý kiến phản hồi, đảm bảo tính minh bạch, chính xác. Phòng LĐ-TB&XH huyện thường xuyên giám sát quá trình bình xét ở các địa phương. Nếu có đơn của hộ dân thắc mắc trong quá trình bình xét, Phòng đều cử cán bộ xuống xem xét, đảm bảo công bằng, minh bạch.

Cũng như Đông Triều, công tác rà soát hộ nghèo hiện ở các địa phương trong tỉnh được triển khai tích cực. Tuy nhiên, theo phản ánh của các địa phương, công tác này còn gặp không ít khó khăn. Đơn cử, ranh giới tiêu chí xác định hộ nghèo, cận nghèo (theo Quyết định 09/2011 của Thủ tướng Chính phủ) rất mong manh, trong khi kết quả đánh giá còn nặng về cảm tính. Tại nhiều thôn khu, người dân vẫn xem việc điều tra, rà soát hộ nghèo như là được bình chọn. Hộ nào được công nhận hộ nghèo thì đi kèm theo là hưởng thêm nhiều quyền lợi như: Con cái đi học miễn phí, cả nhà đều được cấp thẻ bảo hiểm y tế, gia đình được miễn các khoản đóng góp công ích… Chỉ cần thu nhập dưới 400.000 đồng và trên 400.000 đồng là chế độ đãi ngộ, chế độ hưởng thụ khác hẳn nhau. Điều này đã gây không ít khó khăn cho các cán bộ khối xóm, phường, xã, thị trấn làm công tác điều tra, rà soát. Không ít hộ nghèo có tư tưởng trông chờ, ỷ lại không muốn thoát nghèo. Một số hộ dù thu nhập có cao hơn tiêu chí, nhưng nợ nần còn quá lớn, điều kiện sống còn khó khăn vẫn bị đưa ra khỏi diện hộ nghèo; một số hộ thoát nghèo nhưng nền tảng thoát nghèo chưa thật sự vững chắc, rất có khả năng tái nghèo… Công tác rà soát chưa phản ánh được thực trạng hộ nghèo trên địa bàn; điều này còn ảnh hưởng đến sự đoàn kết ở thôn xóm, cũng như triển khai hiệu quả công tác giảm nghèo.

Khắc phục những khó khăn, tồn tại này, UBND tỉnh đã ban hành Kế hoạch số 5406 (ngày 29-9-2014) về điều tra, rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo năm 2014. Trong đó, chỉ đạo các xã, phường, thị trấn tổ chức rà soát bảo đảm công khai, dân chủ, có sự tham gia của các cấp, ngành, đoàn thể và người dân; chỉ đạo các sở, ngành liên quan tổ chức kiểm tra, thẩm định, giám sát chặt chẽ kết quả điều tra, rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo của các địa phương, chống bệnh thành tích, quan liêu, không phản ánh đúng thực trạng… Đây sẽ là căn cứ quan trọng để tỉnh, các địa phương xây dựng kế hoạch, giải pháp giảm nghèo bền vững, phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo an sinh xã hội trên địa bàn.

Nguyễn Thanh