Điều trị đau cột sống thắt lưng

Bạn đọc Nguyễn Thanh Hưởng (huyện Đầm Hà) hỏi: “Hơn một tháng nay, tôi thấy đau âm ỉ vùng cột sống thắt lưng. Nhờ các bác sĩ tư vấn giúp nguyên nhân gây hiện tượng này và cách điều trị ra sao? Tôi xin cám ơn!”. Phóng viên Trung tâm Truyền thông Quảng Ninh đã trao đổi cùng bác sĩ Nguyễn Tiến Dũng, Trưởng Khoa Khám, chữa bệnh theo yêu cầu (Bệnh viện Đa khoa tỉnh) để tư vấn giúp bạn.

Phẫu thuật cho bệnh nhân thoát vị đĩa đệm trong phòng mổ thông minh với hệ thống nội soi, kính vi phẫu... tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh.

- Xi​n bác sĩ cho biết nguyên nhân gây hiện tượng đau cột sống thắt lưng?

+ Đau cột sống thắt lưng là hội chứng thường gặp nhiều ở Việt Nam cũng như trên thế giới. Bệnh gặp ở cả nam và nữ, hay xuất hiện ở lứa tuổi 20-50. Đau cột sống thắt lưng do nhiều nguyên nhân gây ra, trong đó có những nhóm nguyên nhân chính: Chấn thương do tai nạn; do người cao tuổi, phụ nữ sau mãn kinh có nhiều bệnh nội khoa phối hợp, tình trạng loãng xương tiến triển... khiến khả năng chịu lực của các đốt sống giảm và dễ bị tổn thương.

Do thoái hóa (vùng thắt lưng là vùng chịu lực và có biên độ vận động nhiều nhất của cột sống, vì vậy thoái hóa cột sống xảy ra nhanh và hay gặp ở vùng cột sống thắt lưng, bao gồm: Thoái hóa đĩa đệm, thoái hóa diện khớp, dây chằng, trượt đốt sống…). Bệnh thường gặp ở những người thừa cân, béo phì, làm việc nặng, làm việc lâu không thay đổi tư thế, làm việc sai tư thế, tập thể dục, thể thao quá mức.

Ngoài ra, đau cột sống thắt lưng còn có thể do các nguyên nhân nhiễm khuẩn (viêm đĩa đệm - đốt sống do lao hoặc các vi khuẩn sinh mủ), dị dạng thân đốt sống, hở eo đốt sống, ung thư; thận yếu, thận hư; do các nguyên nhân khác (sỏi thận, loét hành tá tràng, bệnh lý động mạch chủ bụng, u xơ tuyến tiền liệt...). Một số trường hợp, dấu hiệu đau thắt lưng xuất hiện sau các stress do áp lực của tâm lý hoặc lao động thể lực quá sức.

- Đau cột sống thắt lưng có biểu hiện như thế nào, thưa bác sĩ?

+ Mỗi nguyên nhân đau cột sống thắt lưng sẽ cho các biểu hiện lâm sàng khác nhau. Đau cột sống do chấn thương, cơn đau sẽ xuất hiện đột ngột sau chấn thương, đau tại vùng thắt lưng, cảm giác đau chói, dữ dội có thể kèm theo tê bì, rối loạn cảm giác, giảm hoặc mất vận động 2 chân, bí tiểu…

Đau cột sống thắt lưng nếu do căng giãn dây chằng quá mức (đau xuất hiện đột ngột sau bê vật nặng, sau hoạt động sai tư thế, sau nhiễm lạnh...) thường kèm theo co cứng khối cơ cạnh cột sống, tư thế cột sống bị lệch vẹo mất đường cong sinh lý.

Nếu do thoái hóa cột sống thắt lưng, người bệnh thường có biểu hiện đau lan từ cột sống thắt lưng xuống mông, đùi, cẳng chân, mắt cá đến ngón chân. Đau tăng khi vận động, giảm khi nghỉ ngơi. Đôi khi có cảm giác tê bì, kiến bò, kim châm… Trường hợp có chèn ép nặng, người bệnh có thể có rối loạn cơ tròn. Phản xạ gân xương chi dưới thường giảm hoặc mất, có thể có teo cơ đùi và cẳng chân nếu đau kéo dài. Bệnh có thể tiến triển trong 1 thời gian dài, đau dai dẳng nhiều đợt hoặc xuất hiện đột ngột cấp tính (thoát vị đĩa đệm cấp).

Trường hợp đau cột sống thắt lưng là triệu chứng của một bệnh toàn thân, người bệnh thường có các triệu chứng khác kèm theo như: Sốt, dấu hiệu nhiễm khuẩn; gầy, sút cân nhanh, đau ngày càng tăng, không đáp ứng với các thuốc chống viêm giảm đau thông thường. Trường hợp đau thắt lưng dữ dội ngày càng tăng kèm theo dấu hiệu sốc, da xanh thiếu máu... nên nghi ngờ phình tách động mạch chủ bụng...

Các bệnh do thoái hoá cột sống gây đau thắt lưng cột sống. Ảnh: suckhoedoisong.vn

- Việc điều trị bệnh có phức tạp không, thưa bác sĩ?

+ Điều trị đau cột sống thắt lưng phụ thuộc rất nhiều vào nguyên nhân gây bệnh. Với đau cột sống thắt lưng sau chấn thương, bệnh nhân cần sự chăm sóc của các nhân viên y tế, cần được bất động và vận chuyển đúng cách, nhanh nhất đến các cơ sở y tế để tránh các tổn thương thứ phát và giảm tỷ lệ tàn phế.

Với đau cột sống thắt lưng xuất hiện tự nhiên, bạn nên được khám và tư vấn bởi các bác sĩ chuyên khoa cột sống - cơ xương khớp để phát hiện và có chế độ điều trị cũng như tập luyện hợp lý, làm chậm quá trình thoái hóa.

Khi bị đau cột sống, bạn nên tránh những động tác gây đau lưng, hạn chế tình trạng mang vác đồ nặng, vận động sai tư thế, ngồi lâu một chỗ... Đồng thời, cần luyện tập thể dục thể thao mỗi ngày với các môn vừa sức, nhẹ nhàng để cải thiện tình trạng đau nhức, như yoga, bơi lội...

Cùng với đó, người bệnh cần có chế độ ăn hợp lý. Nên ăn các thực phẩm giàu vitamin, khoáng chất (thịt bò, trứng, tôm, cua, cá hồi, bơ, dầu olive, cà chua, cải xanh…). Cần hạn chế ăn nhiều tinh bột (cơm, khoai tây, khoai lang…). Tránh ăn quá nhiều đường, muối, thức ăn nhanh, uống nước ngọt có ga hoặc bia, rượu… Bệnh nhân cao tuổi, phụ nữ sau mãn kinh nên được kiểm tra loãng xương định kỳ để điều trị sớm, tránh những biến chứng của loãng xương.

Việc điều trị thuốc phải tuân thủ theo chỉ định của bác sĩ, tránh tự ý mua thuốc điều trị hoặc tự ý bỏ ngang mà không có hướng dẫn của bác sĩ.

Một số trường hợp đau cột sống thắt lưng do thoát vị đĩa đệm hoặc kèm trượt đốt sống đã được điều trị nội khoa tích cực, nhưng không đạt hiệu quả, đặc biệt đối với trường hợp đau nhiều, có dấu hiệu ép rễ nặng (teo cơ nhanh, rối loạn cơ tròn, rối loạn cảm giác) cần được phẫu thuật sớm, tránh những tổn thương thần kinh không hồi phục.

- Xin cám ơn bác sĩ!

Thu Nguyệt (thực hiện)

[links()]