Đô thị nâng tầm - mở đường phát triển

Hệ thống đô thị của tỉnh từ “hiện trạng quy mô nhỏ, chưa được định hướng rõ nét” đã vươn lên mạnh mẽ, đóng góp tích cực vào sự phát triển kinh tế - xã hội. Đặc biệt, với sự phát triển, nâng tầm của các đô thị đầu tàu như Hạ Long, Móng Cái, Cẩm Phả, Uông Bí đã góp phần từng bước xây dựng hoàn chỉnh hệ thống đô thị toàn tỉnh theo mô hình chuỗi đô thị, là động lực phát triển kinh tế của miền Bắc và cả nước, đáp ứng mục tiêu đưa Quảng Ninh trở thành thành phố trực thuộc Trung ương vào năm 2030 cũng như mong mỏi của người dân về cuộc sống ngày càng phát triển.

Những năm qua, công tác quy hoạch xây dựng và phát triển đô thị của Quảng Ninh đã đạt nhiều kết quả quan trọng. Hiện Quảng Ninh đã phát triển 13 đô thị, trong đó có 1 đô thị loại I (Hạ Long), 3 đô thị loại II (Cẩm Phả, Uông Bí, Móng Cái), 2 đô thị loại III (Quảng Yên, Đông Triều); 2 đô thị loại IV (thị trấn Tiên Yên, thị trấn Cái Rồng) và 5 đô thị loại V (thị trấn Quảng Hà, thị trấn Đầm Hà, thị trấn Cô Tô, thị trấn Bình Liêu, thị trấn Ba Chẽ). Hầu hết các đô thị trên địa bàn tỉnh đều phát triển đúng và vượt kế hoạch nâng loại đô thị như đề xuất. Tỷ lệ đô thị hóa toàn tỉnh đạt trên 64,44%, là một trong 5 địa phương có tỷ lệ đô thị hóa cao nhất cả nước.

Một trong các chiến lược mang tính đột phá của Quảng Ninh trong tiến trình đẩy nhanh quy hoạch đô thị đó là tỉnh đã tập trung đầu tư hệ thống kết cấu hạ tầng. Chỉ tính riêng trong giai đoạn 2016-2020, tỉnh đã huy động hơn 123.000 tỷ đồng dành cho phát triển kết cấu hạ tầng, tạo sự bứt phá về giao thông, đô thị, du lịch, dịch vụ. Đến nay, nhiều công trình hạ tầng quan trọng như: Cảng hàng không quốc tế Vân Đồn, Cảng tàu khách quốc tế Hòn Gai, đường cao tốc Hạ Long - Vân Đồn, Hạ Long - Hải Phòng kết nối với cao tốc Hà Nội - Hải Phòng... đã hoàn thành, góp phần tạo sự liên kết đồng bộ hạ tầng giao thông trong tỉnh và khu vực, thúc đẩy mạnh mẽ phát triển kinh tế - xã hội của cả vùng. Cùng với đó, việc sáp nhập huyện Hoành Bồ vào TP Hạ Long cũng đã góp phần mở rộng không gian phát triển của thành phố, tăng cường liên kết, phát huy thế mạnh của từng địa phương trong tỉnh cũng như thế mạnh của các địa phương trong vùng đồng bằng sông Hồng và vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ.

Trên cơ sở những kết quả đã đạt được, mục tiêu những năm tới của Quảng Ninh là tập trung phát triển hệ thống các đô thị theo hướng nhanh, bền vững, là tiền đề quan trọng trong phát triển đô thị thông minh, nền kinh tế xanh dựa trên khoa học công nghệ và nguồn nhân lực chất lượng cao. Trong đó sẽ xây dựng hoàn chỉnh hệ thống đô thị toàn tỉnh, phát triển theo mô hình chuỗi đô thị, với dịch vụ công nghiệp hiện đại, trung tâm du lịch đẳng cấp quốc tế, một trọng điểm du lịch hàng đầu quốc gia. Cùng với đó, nâng cao chất lượng sống đô thị thông qua việc tập trung nguồn lực hợp lý để xây dựng cơ sở hạ tầng kỹ thuật đô thị và hạ tầng xã hội đô thị, kiến trúc cảnh quan phù hợp, đồng bộ, từng bước hiện đại và bền vững.

Với mục tiêu đó và từ các quy hoạch chiến lược, tỉnh Quảng Ninh xác lập tầm nhìn dài hạn trong tính liên thông gắn với xây dựng quy hoạch đồng bộ để làm cơ sở thực hiện mục tiêu. Trong chương trình phát triển đô thị đến năm 2030, tỉnh đã đề ra một số chương trình, đề án trọng tâm, trọng điểm cùng với ba khâu đột phá: Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao gắn với tăng nhanh quy mô và nâng cao chất lượng dân số; đẩy nhanh tốc độ phát triển và hoàn thiện hệ thống kết cấu hạ tầng chiến lược đồng bộ, hiện đại, bảo đảm liên thông tổng thể; xây dựng nền văn hóa giàu bản sắc Quảng Ninh gắn với thu hẹp nhanh khoảng cách giàu nghèo và chênh lệch vùng miền trong tỉnh. Mục tiêu đến năm 2025 Quảng Ninh có 4 đô thị thông minh tại 4 thành phố; đến năm 2030, các địa phương còn lại đạt được các tiêu chí của đô thị thông minh, tập trung vào các lĩnh vực quản lý đô thị, chiếu sáng, giao thông, cấp thoát nước, thu gom và xử lý rác thải, lưới điện, hệ thống cảnh báo rủi ro thiên tai, xây dựng hạ tầng dữ liệu không gian đô thị, hợp nhất các dữ liệu đất đai, dữ liệu về xây dựng và các dữ liệu khác trên nền GIS tại tối thiểu 4 thành phố trên địa bàn tỉnh, đồng thời cung cấp các tiện ích đô thị thông minh phục vụ người dân.

Trước mắt trong giai đoạn 2020-2025, tỉnh tập trung ưu tiên đầu tư, thực hiện 16 dự án, nhiệm vụ: Đề án Chính quyền số tỉnh Quảng Ninh giai đoạn 2020-2025 và định hướng đến năm 2030; phát triển khoa học và công nghệ tỉnh đến năm 2020; Đề án xây dựng trung tâm ươm tạo công nghệ và doanh nghiệp khoa học và công nghệ tỉnh; hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo tỉnh; triển khai Bộ chỉ số đô thị thông minh Việt Nam giai đoạn đến năm 2025; hệ thống cơ sở dữ liệu và phần mềm phục vụ công tác quản lý tài nguyên và môi trường, cảnh báo thiên tai trực tuyến trên địa bàn tỉnh; Đề án nhân rộng mô hình thành phố thông minh tại Uông Bí giai đoạn 2018-2022, tại Cẩm Phả giai đoạn 2018-2025, tại Móng Cái giai đoạn 2020-2025. Cùng với đó là kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực đô thị thông minh cho các cơ quan nhà nước của tỉnh, tổ chức và người dân; hệ thống wifi công cộng trên địa bàn tỉnh...

Để chủ động nguồn lực thực hiện, hiện tỉnh đang hoàn thiện kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025, trong đó tiếp tục ưu tiên bố trí vốn ngân sách nhà nước như là vốn mồi để kích thích, khai thác tối đa các nguồn lực, đặc biệt là từ khu vực tư nhân, phát triển hình thức đối tác công - tư, tập trung hoàn thiện hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại...