Đông Ngạc - làng văn hoá đất Thăng Long

Thăng Long xưa, Hà Nội nay có nhiều làng cổ, chứa trong lòng các trầm tích văn hoá và lịch sử vẻ vang do các thế hệ dòng tộc trong làng gây dựng như: Tả Thanh Oai, Mọc - Nhân Chính, Tây Mỗ, Đông Ngạc v.v..

Theo sách “Đông Ngạc tạp chí” của Dĩ thuỷ Phạm Văn Thuyết in năm 1963, làng Đông Ngạc có tên cổ là Đống Ngạch, tục gọi là làng Vẽ (Kẻ Vẽ), thuộc tổng Xuân Tảo, huyện Từ Liêm (nay là phường Đông Ngạc, quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội). Khoa bảng làng Đông Ngạc nổi tiếng từ thời Trần, có Phan Phu Tiên đỗ Thái học sinh. Trong làng có các họ lớn khoa bảng, lừng danh đóng góp nhiều cho đất nước là các họ: Phan, Phạm, Đỗ, Nguyễn và Hoàng. Tục ngữ có câu “Đất Kẻ Giàn, quan Kẻ Vẽ” như khẳng định sự đỗ đạt và nhiều người làm quan của đất Kẻ Vẽ này.

Nằm cách trung tâm Hà Nội khoảng 10km, dù đã lên phường nhưng Đông Ngạc vẫn giữ trong mình những giá trị văn hoá gần 1000 năm của làng. Đây cũng là ngôi làng được cho là vẫn giữ nguyên vẹn cấu trúc làng và nhiều công trình kiến trúc, văn hoá và tâm linh. Đến Đông Ngạc hôm nay, trong cái mới của xã hội hiện đại, vẫn thấy sự xen lẫn và hoà quyện của văn hoá truyền thống cổ truyền của ngôi làng này.

Mỗi xóm (xưa là giáp) có 1 ngõ. Ngõ xóm ở Đông Ngạc giữ vẻ cổ kính với nhiều ngôi nhà phong cách đầu thế kỉ 20.

Hai chữ ghi trên cổng ngõ là “Hòa hạng” (tức là Ngõ Hoà - xóm Lúa). Mỗi ngõ xóm mang một tên khác nhau, biểu thị những quan điểm sống và mục đích hướng đến của con người.

Đình Đông Ngạc toạ lạc trên thế đất hình rồng. Đình thờ các vị thành hoàng: Thần Độc Cước, thần Lê Khôi, thần Chương Hoà.

Chùa Vẽ, tên chữ là Tự Khánh cổ tự nằm ở trung tâm làng. Gác chuông, phương đình và tiền đường, hậu cung chùa mang phong cách kiến trúc thế kỉ 18, 19.

Cổng một gia đình ở xóm Đông, có ghi chữ “Đông Nguyễn” (tức là gia đình họ Nguyễn xóm Đông).

Một góc làng Đông Ngạc hôm nay.

Nguyễn Văn Học (CTV)