Đột phá trong công nghệ khai thác than hầm lò

Khoảng 10 năm về trước, tỷ lệ khai thác than hầm lò bằng cơ giới hóa của TKV chỉ đạt khoảng 3%. Các mỏ hầm lò chủ yếu khấu than bằng phương pháp khoan nổ mìn, xúc bốc thủ công, năng suất và mức độ an toàn thấp. Trong điều kiện sản xuất than ngày càng xuống sâu, TKV chú trọng đẩy mạnh cơ giới hóa, tự động hóa với nhiều đột phá mang tầm chiến lược.

Cơ giới hóa trong khai thác than lò chợ ở Công ty CP Than Hà Lầm.

Năm 2009, Công ty CP Than Hà Lầm - Vinacomin là đơn vị tiên phong của TKV áp dụng công nghệ khai thác than bằng lò giếng đứng; đồng thời đầu tư, đưa vào sử dụng 2 lò chợ cơ giới hóa đồng bộ (công suất thiết kế 600.000 tấn than/năm và 1.200.000 tấn than/năm) có cơ cấu hạ trần thu hồi than nóc. Sau 10 năm vận hành, đến nay sản lượng khai thác than của Công ty tăng từ 3-5 lần so với lò chợ giá thủy lực liên kết xích trước kia. Hiện đây là 2 lò chợ được đầu tư hiện đại, đồng bộ nhất và có công suất lớn nhất của TKV. “Thành công lớn nhất của thợ mỏ Hà Lầm là đã làm chủ hoàn toàn công nghệ khai thác than bằng lò giếng đứng, tăng năng suất 2 lò chợ cơ giới hóa đồng bộ. Năm 2015, sản lượng than sản xuất bằng cơ giới hóa của Công ty chỉ đạt khoảng 18%, thì nay chiếm trên 70% sản lượng than nguyên khai toàn mỏ” - Ông Vũ Ngọc Thắng, Bí thư Đảng ủy, Giám đốc Công ty CP Than Hà Lầm, khẳng định.

Một số mỏ như Nam Mẫu, Vàng Danh, Khe Chàm, Thống Nhất, Dương Huy... hiện cũng áp dụng khai thác than bằng lò chợ cơ giới hóa. Tuy sản lượng khai thác chưa cao, nhưng các lò chợ cơ giới hóa đã góp phần thay đổi đáng kể diện mạo của ngành Than: Sức người giảm, năng suất tăng, đặc biệt là điều kiện an toàn của các mỏ được cải thiện đáng kể.

Trên đà đổi mới, TKV vừa lắp đặt, vận hành thử nghiệm 2 lò chợ cơ giới hóa hạng nhẹ đầu tiên (công suất thiết kế 300.000 tấn than/năm) ở Công ty CP Than Mông Dương và Công ty Than Hạ Long. Đây là 2 lò chợ khai thác than bằng hệ thống giàn chống hiện đại, trọng lượng thiết bị nhẹ, phù hợp với điều kiện địa chất không ổn định ở một số diện sản xuất. Việc đưa 2 lò chợ này vào hoạt động đã giúp các mỏ, giảm giá thành khai thác 20% so với khấu than bằng khoan nổ mìn, giảm từ 35-40% so với khai thác bằng các lò chợ cột thủy lực đơn. Đặc biệt, hệ số an toàn đạt gần như tuyệt đối.

Trong 10 năm qua, TKV đã lựa chọn và áp dụng thành công 11 dây chuyền cơ giới hóa khai thác than; trong đó có 9 lò chợ cơ giới hóa đồng bộ và 1 tổ hợp giàn chống 2ANSH. Thời điểm này, mức độ cơ giới hóa khai thác than lò chợ của TKV đạt trung bình 13,8%, tăng hơn 4 lần so với giai đoạn trước.

Băng tải hóa hệ thống vận chuyển than hầm lò ở Công ty CP Than Mông Dương.

Để đồng bộ với công nghệ khai thác, TKV chú trọng việc đưa máy móc, cơ giới hóa vào tận các gương lò. Đến nay, TKV đã đưa 10 máy combai đào lò, 26 xe khoan tự hành, 215 máy xúc các loại, 54 máy cào đá và trên 1.400 máy khoan cầm tay các loại vào hoạt động tại các mỏ hầm lò. Theo đánh giá của Ban Kỹ thuật - Công nghệ mỏ TKV, mức độ cơ giới hóa đào lò của các mỏ hiện tăng gấp 2,25 lần so với 10 năm trước.

Công tác vận tải hầm lò, các mỏ đang quản lý, vận hành trên 400 đầu tàu, goòng các loại; hơn 1.400 bộ máng cào được lắp đặt trong các vị trí sản xuất. Hầu hết các đơn vị đã đầu tư nâng cấp hệ thống vận tải liên tục bằng băng tải để chở than từ trong khu vực khai thác ra ngoài mặt bằng với tổng số lượng hơn 1.000 bộ. Ở nhiều mỏ, công tác vận tải than đã được tự động hóa nhằm giảm hao phí nhân công, tăng năng suất lao động và đảm bảo an toàn.

Theo ông Đỗ Mạnh Cường, Trưởng Ban Kỹ thuật - Công nghệ mỏ TKV: Với nỗ lực hiện đại hóa công nghệ sản xuất, năng lực và trình độ khai thác than hầm lò của TKV đã tiệm cận các quốc gia có ngành công nghiệp khai khoáng phát triển trên thế giới. Tiếp tục hiện đại hóa môi trường làm việc, Tập đoàn sẽ đẩy mạnh thực hiện các chương trình KHCN trong sản xuất than, lấy khai thác, đào lò và chế biến than làm trọng điểm.

Hoàng Yến