Dự án JICA: Nỗ lực vì một môi trường Vịnh Hạ Long xanh - sạch - đẹp

Thực hiện từ tháng 6-2009, đến nay Dự án JICA (Nhật Bản) đã triển khai nhiều hoạt động, như: Trồng rừng ngập mặn, vận động giáo dục về môi trường cho người dân Vịnh Hạ Long, hỗ trợ tàu vận chuyển rác thải trên Vịnh… Dự án đã góp phần nâng cao ý thức cho người dân về bảo vệ môi trường Vịnh Hạ Long.

Học sinh Trường THPT Hòn Gai tham gia trồng rừng ngập mặn trên Vịnh Hạ Long, tháng 8-2015.

Dự án JICA được chia làm 2 giai đoạn. Giai đoạn 1 thực hiện từ tháng 6-2009 đến tháng 6-2012 với nhiệm vụ: Xây dựng xã hội có tính bền vững quanh Vịnh Hạ Long và nâng cao nhận thức cho người dân về môi trường Vịnh Hạ Long. Giai đoạn 2 từ tháng 3-2013 đến tháng 9-2016 với hai nhiệm vụ trọng tâm là thiết lập hệ thống thu gom, vận chuyển rác thải trên Vịnh Hạ Long về bờ xử lý bằng phương tiện sử dụng nhiên liệu sinh học và xây dựng mô hình giáo dục môi trường, nâng cao nhận thức cho cộng đồng để bảo vệ di sản Vịnh Hạ Long. Tổng số vốn đầu tư Dự án JICA trong 2 giai đoạn là 110 triệu yên (hơn 20 tỷ đồng).

Trong giai đoạn 1, Dự án đã triển khai điều tra thực trạng làm rõ nguồn phát sinh rác thải từ hộ dân sinh sống trên Vịnh với sự tham gia của người dân làng chài. Đưa ra các giải pháp xử lý nước thải sinh hoạt để làm sạch môi trường Vịnh Hạ Long. Từ việc điều tra đánh giá nguồn nước thải sinh hoạt hàng ngày của ngư dân làng chài làm ảnh hưởng đến môi trường Vịnh Hạ Long, Dự án đã khắc phục bằng cách tuyên truyền, vận động các hộ dân làng chài sử dụng giẻ rửa bát bằng len acrylic. Loại len này có tác dụng ngậm nước, giữ lại xà phòng, không tạo bọt tiết kiệm nước rửa bát và giảm được lượng nước thải xuống Vịnh.

Dự án còn hỗ trợ cho 70 hộ dân làng chài Vông Viêng 70 bộ thùng rác (một bộ bao gồm 3 thùng phân loại đựng rác vô cơ, hữu cơ và xỉ than); trồng 3.000 cây rừng ngập mặn tại Ba Hang, Thiên Cung, Đầu Gỗ, góp phần bảo vệ môi trường sinh thái Vịnh Hạ Long, đồng thời nâng cao nhận thức cộng đồng trong việc bảo vệ, giữ gìn di sản Vịnh Hạ Long.

Giai đoạn 2, đến nay Dự án đã triển khai nhiều hoạt động: Mở 4 lớp giáo dục môi trường cho gần 200 học sinh Trường TH&THCS Hùng Thắng (TP Hạ Long); 2 khoá tập huấn tại Nhật Bản cho hơn 20 cán bộ về bồi dưỡng kiến thức và kỹ năng xử lý chất thải, rác thải và bảo vệ môi trường; 2 đợt trồng rừng ngập mặn với hơn 2.500 cây. Đặc biệt, Dự án đã thiết kế, đóng mới và hoàn chỉnh 1 con tàu thu gom, vận chuyển rác thải trên Vịnh Hạ Long chạy bằng nhiên liệu sinh học trị giá gần 3 tỷ đồng. Hiện con tàu này đang vận hành thử, sau đó sẽ tiến hành trung chuyển rác thải cho các tàu đang thu gom rác trên Vịnh, chở vào bờ nghiên cứu tái chế thành nhiên liệu sinh học.

Dự án đang phối hợp với Sở GD-ĐT thiết kế, biên soạn cuốn giáo trình “Hãy giữ gìn Vịnh Hạ Long xinh đẹp” cho các cấp học từ tiểu học đến THPT. Dự kiến đến tháng 9-2016 cuốn giáo trình sẽ hoàn thành và đưa vào tiết học ngoại khoá cho các trường, nhằm nâng cao ý thức về bảo vệ môi trường Vịnh Hạ Long cho các em học sinh.

Ông Lê Lâm Tuấn, Trưởng Phòng Quản lý môi trường, Ban Quản lý Vịnh Hạ Long, cho biết: Từ khi triển khai Dự án JICA đến nay có ý nghĩa to lớn đối với việc bảo vệ môi trường Vịnh Hạ Long xanh - sạch - đẹp. Bằng nhiều hoạt động đã và đang triển khai có thể khẳng định Dự án không chỉ phù hợp với việc chuyển đổi mô hình tăng trưởng từ “nâu” sang “xanh” của Quảng Ninh mà còn đóng góp vai trò quan trọng trong việc nâng cao ý thức của người dân về bảo vệ môi trường nói chung, môi trường trên Vịnh Hạ Long nói riêng. Thời gian tới, Dự án JICA tiếp tục nghiên cứu ứng dụng xử lý rác thải làm nhiên liệu sinh học tại Quảng Ninh.

Phạm Tăng