Dự án Luật Việc làm (sửa đổi): Mở rộng đối tượng vay vốn đi làm việc ở nước ngoài

Một trong những nội dung sửa đổi, bổ sung lớn của dự thảo Luật Việc làm (sửa đổi) là mở rộng đối tượng vay vốn đi làm việc ở nước ngoài, tạo cơ hội cho người lao động có cơ hội tiếp cận nguồn tín dụng ưu đãi.

Chiều 24/9, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật Việc làm (sửa đổi). Dự thảo Luật được kết cấu gồm 9 chương và 130 điều (tăng 2 chương và 68 điều so với Luật Việc làm năm 2013).

Trình bày tóm tắt dự án luật, Bộ trưởng Lao động-Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung cho biết, một trong số những nội dung sửa đổi, bổ sung lớn của dự thảo luật là đã mở rộng đối tượng vay vốn đi làm việc ở nước ngoài nhằm thể chế hóa chủ trương của Đảng, bảo đảm các nguyên tắc về việc làm, thống nhất về các quy định liên quan cho vay đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng (không phân biệt nguồn ngân sách Trung ương hay ngân sách địa phương), tạo cơ hội cho người lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng có cơ hội tiếp cận nguồn tín dụng ưu đãi.

Dự kiến Luật Việc làm (sửa đổi) quy định về đối tượng vay vốn đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng là người lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng (không giới hạn 5 đối tượng như Luật hiện hành), đồng thời quy định linh hoạt đối với nguồn vốn của địa phương, tổ chức, cá nhân khác ủy thác cho Ngân hàng Chính sách xã hội.

Theo Bộ trưởng Đào Ngọc Dung, dự thảo Luật bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ; không mâu thuẫn, chồng chéo và trùng lặp với hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật trong cùng lĩnh vực việc làm, lao động và an sinh xã hội và các lĩnh vực có liên quan; không có quy định trái với Hiến pháp năm 2013; đồng thời tương thích với các Điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên, các cam kết quốc tế mà Việt Nam tham gia.

Cần tiếp tục đánh giá tác động và lấy ý kiến đối tượng chịu sự tác động

Cơ bản nhất trí với mục tiêu và các quan điểm chỉ đạo đã nêu trong Tờ trình, tuy nhiên, báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội của Quốc hội Nguyễn Thúy Anh cho rằng, nhiều quy định còn chung chung, chưa cụ thể, chưa bảo đảm tính khả thi.

Nhiều quy định được sửa đổi trong dự thảo Luật chưa có căn cứ thuyết phục, cần phải tiếp tục đánh giá tác động và lấy ý kiến đối tượng chịu sự tác động; chưa so sánh đầy đủ lợi ích, chi phí để xác định giải pháp phù hợp hoặc tối ưu để định hướng quy định, sửa đổi, bổ sung.

“Nội dung và chất lượng của hồ sơ dự án Luật Việc làm (sửa đổi) cần được tiếp tục quan tâm, tiếp thu, giải trình thấu đáo trên cơ sở Báo cáo thẩm tra sơ bộ này, ý kiến tham gia thẩm tra của các cơ quan của Quốc hội”, Thường trực Ủy ban Xã hội nêu rõ.

Thường trực Ủy ban Xã hội kiến nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Chính phủ, Cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp tục lấy ý kiến, bổ sung thông tin, số liệu và giải trình đầy đủ, thấu đáo ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, ý kiến cơ quan chủ trì thẩm tra, cơ quan của Quốc hội để hoàn thiện dự án Luật, gửi Ủy ban Xã hội thẩm tra chính thức và báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định việc trình Quốc hội cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 8.

Góp ý về dự thảo luật, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh, Luật Việc làm (sửa đổi) là luật hết sức quan trọng trong chương trình xây dựng pháp luật được Ủy ban Thường vụ Quốc hội thông qua, trình Quốc hội xem xét, quyết định. Đại hội XIII của Đảng đã xác định đột phá liên quan đến thị trường lao động là đột phá phát triển nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao.

Vì vậy, việc hoàn thiện Luật Việc làm (sửa đổi) cần thể hiện đầy đủ chủ trương, đường lối, chính sách, pháp luật của Nhà nước để phát triển thị trường lao động theo hướng linh hoạt, hội nhập, hiệu quả, đồng bộ với nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và bảo đảm việc làm bền vững cho người lao động.

Cho rằng Luật Việc làm trước đây có hơn 60 điều, trong khi Luật mới có 130 điều, tăng trên 200% so với Luật cũ, Chủ tịch Quốc hội cho rằng cần lược bớt những gì thuộc về nghị định và thông tư, chỉ quy định vào dự thảo những vấn đề thuộc phạm vi, thẩm quyền của Quốc hội, bảo đảm gọn, rõ, dễ áp dụng và thực thi.

Chủ tịch Quốc hội cũng cho rằng, cần tiếp tục rà soát kỹ nội dung dự thảo luật với các luật khác như Bộ luật Lao động, Luật Bảo hiểm xã hội, Luật Người cao tuổi, Luật Người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng để tránh chồng chéo và bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật.

Đồng tình giải thể Quỹ quốc gia về việc làm

Bàn về những nội dung cụ thể có liên quan đến tài chính - ngân sách, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Lê Quang Mạnh tán thành việc bỏ Quỹ quốc gia về việc làm, chuyển giao cho Ngân hàng Chính sách xã hội và cho rằng, đây là giải pháp phù hợp, đồng bộ với các quy định về ngân sách.

Ông Lê Quang Mạnh cũng đồng tình với nội dung ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa, hợp tác xã, hộ kinh doanh tạo nhiều việc làm cho người lao động theo hướng dẫn chiếu sang văn bản quy phạm pháp luật về thuế.

Về các đối tượng được thụ hưởng chính sách vay vốn ưu đãi, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách đề nghị bổ sung đối tượng là quân nhân xuất ngũ.

Cùng quan điểm về giải thể Quỹ quốc gia về việc làm, Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường đề nghị tổng kết, bổ sung đánh giá về hiệu quả hoạt động của quỹ.

Nhìn nhận nội dung về tạo việc làm cho người cao tuổi như một điểm mới của dự thảo, song ông Phan Văn Hùng, Phó Chủ tịch Hội Người cao tuổi Việt Nam nhận định, nội dung này vẫn chỉ mang tính định hướng, chưa cụ thể. Trong khi đó, Việt Nam đã có tới 16 triệu người cao tuổi và chưa đầy 10 năm nữa sẽ chấm dứt thời kỳ cơ cấu dân số vàng.

“Nhu cầu có việc làm của người cao tuổi cũng rất lớn, trong khi nhiều doanh nghiệp sa thải người lao động khi mới 45-50 tuổi”, ông Hùng lo lắng. Theo ông, nhiều người cao tuổi mong muốn lao động không chỉ kiếm thu nhập mà còn cống hiến, khẳng định vị thế và qua lao động có niềm vui, sức khỏe.

Phó Chủ tịch Hội Người cao tuổi Việt Nam cho hay, theo số liệu thống kê chưa đầy đủ của cơ quan này, hiện có khoảng 7 triệu người cao tuổi đang lao động sản xuất, tạo thu nhập, góp phần phát triển kinh tế-xã hội.

"Tuy nhiên, thời gian qua, người cao tuổi chưa được quan tâm vấn đề dạy nghề, chuyển đổi ngành, vay vốn, thu nhập thấp... Vậy nên, trong bối cảnh hiện nay rất cần có chính sách giải quyết việc làm cho người cao tuổi", ông Phan Văn Hùng nói thêm.

Nêu ý kiến, Phó Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam Ngọ Duy Hiểu cho rằng, dự thảo luật đã đề cập đến chính sách về chuyển đổi nghề theo hướng giảm thâm dụng lao động, nâng cao trình độ và kỹ năng nghề nghiệp cho người lao động; nhưng còn “mỏng”, trong khi đây lại là yếu tố rất quan trọng để giữ chân và thu hút được đầu tư nước ngoài.

Về đối tượng được vay vốn hỗ trợ việc làm, ông Ngọ Duy Hiểu đề nghị bổ sung người lao động bị mất việc sau thiên tai, khủng hoảng…