Đưa năng suất lao động trở thành một động lực quan trọng cho tăng trưởng nhanh, bền vững

Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết, Bộ đã xây dựng và trình Thủ tướng Chính phủ đề án về chương trình quốc gia về tăng năng suất lao động để thúc đẩy và đưa năng suất lao động trở thành một động lực quan trọng cho tăng trưởng nhanh, bền vững, tận dụng hiệu quả các cơ hội của Cách mạng công nghiệp lần thứ tư.

Chiều 1/11, Quốc hội kết thúc 1,5 ngày thảo luận tại hội trường về tình hình kinh tế-xã hội. Phát biểu cuối phiên thảo luận, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng đã giải trình, làm rõ một số vấn đề được các đại biểu Quốc hội quan tâm.

176 nghìn tỷ đồng chương trình phục hồi được chi cho đầu tư hạ tầng

Về tăng trưởng, Bộ trưởng nhìn nhận, kết quả đạt được tuy chưa đạt được so với các kế hoạch đề ra nhưng rất đáng trân trọng và tích cực, nhất là trong bối cảnh tình hình thế giới khó khăn, nhiều phức tạp khó lường và nhanh, chưa có tiền lệ.

Bộ trưởng cho biết, trong khi các nước khác như Thái Lan dự báo tăng trưởng chỉ 2,7%, Malaysia 4%, Indonesia 5%, Trung Quốc 5% thì tăng trưởng Việt Nam phấn đấu trên 5% là đáng ghi nhận.

Tuy nhiên, theo Bộ trưởng, trong thời gian tới tình hình còn rất nhiều khó khăn. Ngoài những giải pháp ngắn hạn, Chính phủ cũng đang tập trung kết hợp cả những giải pháp dài hạn, căn cơ. Tháng 10 vừa qua bắt đầu có những tín hiệu tích cực trong giải ngân vốn đầu tư công, thu hút FDI, đầu tư tư nhân, xuất khẩu, sức cầu tiêu dùng trong nước…

Về chương trình phục hồi kinh tế-xã hội theo Nghị quyết số 43 của Quốc hội, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng khẳng định đây là chủ trương đúng đắn của Đảng, Quốc hội và Chính phủ.

Một số chính sách của Nghị quyết này đã phát huy tích cực, đã dành hơn 50% nguồn lực chương trình cho đầu tư hạ tầng với những dự án trọng điểm, chiến lược. Cụ thể là dành 176 nghìn tỷ đồng trong tổng số gần 350 nghìn tỷ đồng cho hạng mục này, bên cạnh việc hỗ trợ cho doanh nghiệp, người dân, người lao động.

Giải thích việc giải ngân gói hỗ trợ lãi suất 2% chậm, Bộ trưởng cho biết, kinh tế khó khăn nên doanh nghiệp đủ điều kiện vay do không có đơn hàng, còn doanh nghiệp muốn vay lại không đủ điều kiện vay.

Theo Bộ trưởng, do thiết kế chương trình rất thận trọng, quy định “doanh nghiệp có khả năng phục hồi”, khiến người cho vay, các doanh nghiệp cho vay, đơn vị cho vay và các doanh nghiệp đi vay cũng rất ngại trong việc hiểu thế nào là doanh nghiệp có khả năng phục hồi, nên chưa đạt được kỳ vọng chương trình đề ra.

“Hiện mới giải ngân được 873 tỷ đồng, tương đương gần 2,3% kế hoạch. Chính phủ đề xuất Quốc hội cho phép thực hiện tiếp tới hết năm 2023, nếu không giải ngân được thì sẽ huỷ dự toán”, Bộ trưởng thông tin thêm.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, do khoản này chưa phát hành, chưa huy động nên không ảnh hưởng tới bội chi. Thay vào chương trình hỗ trợ 2%, sẽ chuyển sang xin giãn hoãn thuế VAT và các khoản thuế khác trong thời gian tới để hỗ trợ cho doanh nghiệp.

Sẽ triển khai nhiều đề án tăng năng suất lao động

Liên quan đến quan tâm của đại biểu về tốc độ tăng năng suất lao động năm thứ 3 liên tiếp không đạt chỉ tiêu Quốc hội giao, Bộ trưởng lý giải nguyên nhân là do mô hình tăng trưởng chưa có nhiều thay đổi, dịch chuyển cơ cấu kinh tế, cơ cấu lao động giữa các ngành, lĩnh vực còn chậm, khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, chất lượng nguồn nhân lực chưa đáp ứng được yêu cầu đặt ra.

Riêng năm 2023, tăng trưởng kinh tế thấp hơn so với mục tiêu, sản xuất công nghiệp, xây dựng và bất động sản khó khăn, khiến một bộ phận lao động chuyển sang khu vực dịch vụ, chủ yếu là các ngành nghề phi chính thức và có năng suất lao động thấp hơn.

Một nguyên nhân cơ bản khác được Bộ trưởng đề cập là một bộ phận lao động dịch chuyển việc mới nên cũng cần phải có thời gian học tập và đào tạo lại để thích nghi.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, Thủ tướng Chính phủ đã giao cho Bộ Khoa học và Công nghệ xây dựng một đề án tăng năng suất lao động dựa trên khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo.

Trong khi đó, Bộ Kế hoạch và Đầu tư được giao xây dựng một đề án về chương trình quốc gia về tăng năng suất lao động để thúc đẩy tăng năng suất và nhằm đưa năng suất lao động trở thành một động lực quan trọng cho tăng trưởng nhanh, bền vững, tận dụng được các hiệu quả cơ hội của Cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Bộ đã trình với Thủ tướng đề án này và hy vọng sớm được thông qua.

Ngoài các vấn đề trên, Chính phủ đang bám sát các nghị quyết của Trung ương, của Quốc hội để chỉ đạo và tổ chức thực hiện các nhiệm vụ lớn như là tiếp tục đẩy mạnh cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, cải cách thủ tục hành chính, cải thiện năng suất, hiệu quả, sức cạnh tranh nền kinh tế, xây dựng một nền kinh tế độc lập, tự chủ và đẩy nhanh tiến độ các công trình trọng điểm quan trọng quốc gia.

“Trong bối cảnh khó khăn này, chúng tôi cũng rất mong Quốc hội sẽ tiếp tục đồng hành, giám sát và ủng hộ cho các chính sách Chính phủ sẽ tham mưu và trình với Quốc hội hỗ trợ cho nền kinh tế sớm phục hồi và sớm lấy lại đà tăng trưởng đạt được các mục tiêu của năm 2023 cũng như năm 2024 và mục tiêu của 5 năm”, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng phát biểu.