Giá gạo tăng cao, dự báo xuất khẩu lập kỷ lục

Giá gạo Việt đang tăng mạnh trở lại và duy trì vị trí cao nhất thế giới. Dù thế, các đối tác truyền thống lại bất ngờ thông báo sẽ nhập khẩu lượng gạo lớn hơn so với dự tính của nước ta, do đó xuất khẩu gạo có thể sẽ lập kỷ lục về lượng và giá trị trong năm nay.

Giá gạo tăng ngược chiều với các nước

Thông tin từ Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA) cho thấy, đến thời điểm hiện tại, giá gạo Việt Nam đang tăng so với giá gạo của các nước Thái Lan và Pakistan. Gạo xuất khẩu 5% tấm của Việt Nam đang được giao dịch ở mức 575 USD/tấn, cao hơn hàng cùng loại của Thái Lan 14 USD/tấn, và cao hơn gạo Pakistan 34 USD/tấn.

Tương tự, gạo 25% tấm của Việt Nam cũng tăng lên 539 USD/tấn, cao hơn hàng cùng loại của Thái Lan, Pakistan lần lượt là 27 USD/tấn và 22 USD/tấn. So với các quốc gia xuất khẩu gạo top đầu thế giới, gạo Việt xuất khẩu đang có mức giá cao nhất. Đây cũng là sự trở lại ấn tượng của gạo Việt bởi cách đây một tháng, giá gạo xuất khẩu của nước ta đều thấp hơn gạo Thái Lan, Pakistan, và Myanmar. Đặc biệt, sau vụ trúng thầu xuất khẩu hàng trăm nghìn tấn gạo sang Indonesia nhờ DN trả giá thấp vào tháng 6, giá gạo Việt liên tục giảm mạnh, về mức thấp nhất thế giới.

Trao đổi với PV Tiền Phong, ông Nguyễn Văn Đôn, Giám đốc Công ty TNHH Việt Hưng (Tiền Giang) cho biết, trong khoảng nửa tháng trở lại đây, công ty liên tục xuất các lô hàng sang thị trường Philippines với khối lượng tăng hơn 30% so với tháng 7.

Theo ông Đôn, thông thường những tháng cuối năm là thời điểm các nước đều tăng nhập khẩu gạo. Đặc biệt, năm nay hai thị trường tiêu thụ gạo lớn nhất của Việt Nam là Philippines và Indonesia đều thông báo tăng lượng gạo nhập khẩu.

Theo đó, Philippines tăng lượng gạo nhập khẩu từ 4,2 triệu tấn lên 4,5 - 4,7 triệu tấn. Còn Indonesia cho biết, có thể nhập khẩu đến 4,3 triệu tấn gạo thay vì 3,6 triệu tấn như thông báo từ đầu năm 2024. Nguyên nhân là sản lượng gạo mà quốc gia này sản xuất từ đầu năm đến tháng 8 thấp hơn 9,5% so với cùng kỳ năm ngoái.

Lý giải sự trở lại của giá gạo Việt, ông Đôn cho rằng, việc Phillippines cắt giảm thuế nhập khẩu gạo từ mức 35% xuống còn 15% của Phillippines giúp các DN nước này mạnh dạn tăng nhập khẩu hơn so với trước. Trong khi đó, ở nước ta, vụ Hè Thu cũng sắp kết thúc và chuẩn bị vào vụ Thu đông. Cả 2 vụ này đều không phải là vụ sản xuất chính trong năm nên sản lượng không lớn, đẩy giá gạo tăng cao.

Hiện tại, gạo Việt Nam có nhiều giống được đánh giá chất lượng hàng đầu thế giới. Chẳng hạn, Việt Nam đã có bộ giống lúa thơm ngắn ngày, mỗi năm có thể sản xuất 2-3 vụ, năng suất cao và gạo dẻo thơm. Đây là bộ giống mà các nước sản xuất, xuất khẩu lớn như Ấn Độ, Thái Lan… không có được.

Ông Nguyễn Việt Anh - Tổng Giám đốc Công ty TNHH Lương thực Phương Đông cho rằng, nhu cầu lúa gạo trên thị trường trong thời gian qua luôn duy trì ở mức cao, còn việc giá gạo biến động có phần ảnh hưởng bởi tính thời vụ. Vừa qua, các DN Việt sẵn sàng đưa ra giá thấp để trúng thầu là do nguồn cung gạo được thu mua và dự trữ từ đầu năm, thời điểm Việt Nam trong giai đoạn chính vụ nên giá thu mua cũng rẻ hơn. Còn tại thời điểm này, khi nguồn cung có hạn trong khi các nước đang tăng tốc nhập khẩu để chuẩn bị cho mùa khô hạn sang năm, giá gạo được đẩy lên cao.

Ông Việt Anh dự báo, nhiều khả năng xuất khẩu gạo Việt Nam sẽ tiếp tục ổn định và giá tăng cao đến hết năm nay nếu Ấn Độ vẫn chưa tháo bỏ lệnh cấm xuất khẩu gạo để ổn định an ninh lương thực trong nước.

Dự báo lập kỷ lục mới hơn 5 tỷ USD

Thống kê của Hiệp hội Lương thực Việt Nam cho thấy, trong 7 tháng qua, Việt Nam đã xuất khẩu được trên 5,1 triệu tấn gạo, với kim ngạch đạt 3,2 tỷ USD, tăng 25% về lượng và 5,8% về giá trị so với cùng kỳ năm ngoái.

Giá gạo xuất khẩu trung bình của Việt Nam đang ở mức rất cao. Có thời điểm, giá gạo xuất khẩu của Việt Nam sang Brunei lên tới 959 USD/tấn, sang Mỹ đạt 868 USD/tấn, Hà Lan đạt 857 USD/tấn, Ukraine đạt 847 USD/tấn, Iraq đạt 836 USD/tấn, Thổ Nhĩ Kỳ đạt 831 USD/tấn...

Ông Nguyễn Ngọc Nam, Chủ tịch Hiệp hội Lương thực Việt Nam đánh giá, nhu cầu nhập khẩu từ các khách hàng truyền thống của gạo Việt như Philippines, Indonesia, Ghana, Malaysia, Singapore... tiếp tục duy trì ở mức cao. Cùng với đó, các doanh nghiệp xuất khẩu gạo cũng đang tích cực mở rộng sang các thị trường mới như Trung Đông, châu Phi, Nam Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc...Với đà tăng nhập khẩu của các đối tác, ông Nam cho rằng, xuất khẩu gạo của Việt Nam năm nay có thể cán mốc khoảng 8 triệu tấn, thu về hơn 5 tỷ USD - mức kỷ lục mới của ngành.

Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Phùng Đức Tiến cho biết, từ đầu năm đến nay, gạo là mặt hàng đứng thứ 5 về kim ngạch xuất khẩu trong ngành nông nghiệp (sau gỗ và sản phẩm gỗ, thủy sản, rau quả, cà phê); đồng thời cũng là một trong những mặt hàng ghi nhận tốc độ tăng trưởng cao.

Theo ông Tiến, hiện tại, gạo Việt Nam có nhiều giống được đánh giá chất lượng hàng đầu thế giới. Chẳng hạn, Việt Nam đã có bộ giống lúa thơm ngắn ngày, mỗi năm có thể sản xuất 2-3 vụ, năng suất cao và gạo dẻo thơm. Đây là bộ giống mà các nước sản xuất, xuất khẩu lớn như Ấn Độ, Thái Lan… không có được.

Quan trọng hơn, bộ giống này giúp Việt Nam định vị một phân khúc gạo mới trên thị trường thế giới, đó là gạo thơm ngắn ngày, năng suất cao, chất lượng tốt. Đây là một trong những yếu tố quan trọng giúp nâng cao giá gạo xuất khẩu của Việt Nam trên thị trường thế giới, vượt qua cả Thái Lan, Pakistan và Ấn Độ.

“5 năm trở lại đây, Bộ NN&PTNT kết hợp với các tỉnh, thành và nông dân, DN đã thay đổi hoàn toàn chất lượng gạo. Nhờ đó, gạo Việt Nam có giá cao nhưng các quốc gia vẫn chấp nhận mua”, Thứ trưởng Tiến chia sẻ.

Để thúc đẩy xuất khẩu gạo trong những tháng cuối năm, Bộ NN&PTNT sẽ tiếp tục phối hợp với Bộ Công Thương, các tỉnh, thành phố tổ chức hội nghị đánh giá về tình hình sản xuất lúa gạo trong nước và xuất khẩu gạo, đồng thời đẩy nhanh tiến độ triển khai đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao, tập trung gỡ vướng cho các doanh nghiệp xuất khẩu.