Giá lợn hơi xuống đáy, triệu hộ chăn nuôi 'còng lưng' gánh lỗ

Cục Chăn nuôi đã chỉ rõ các nguyên nhân khiến giá gà công nghiệp, lợn hơi xuất chuồng “nằm đáy”, kéo theo hàng triệu hộ chăn nuôi chịu lỗ nặng trong năm 2023. Nhưng người tiêu dùng cũng không có lợi khi mà giá bán lẻ thịt lợn không hề giảm.

Báo cáo đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ năm 2023 của Cục Chăn nuôi (Bộ NN-PTNT), tổng đàn lợn của cả nước ước đạt 30,3 triệu con, tăng 4,2% so với cùng kỳ năm 2022; đàn trâu 2,2 triệu con, giảm 1%; đàn bò 6,4 triệu con, tăng 1%; đàn gia cầm 558,6 triệu con, tăng 2,6%.

Ước tính cả năm 2023, tổng sản lượng thịt hơi các loại sẽ đạt trên 7,6 triệu tấn, tăng 3,5% so với năm ngoái. Trong đó, thịt lợn hơi 4,68 triệu tấn; thịt gia cầm 2,24 triệu tấn; thịt trâu, bò 0,63 triệu tấn và khoảng 50 nghìn tấn thịt dê, cừu các loại.

Sản lượng trứng gia cầm ước đạt 18,98 tỷ quả, tăng 3,9%; sản lượng sữa tươi ước đạt trên 1,2 triệu tấn, tăng 7,2% so với năm 2022.

Trái với tốc độ tăng trưởng ổn định đàn vật nuôi, giá lợn và gà công nghiệp lại bấp bênh.

Theo Cục Chăn nuôi, từ tháng 8 trở lại đây, giá gà thịt lông màu xuất chuồng ở miền Nam dao động từ 38.000-44.000 đồng/kg, ở miền Bắc và miền Trung từ 55.000-62.000 đồng/kg. Trong hai tuần đầu tháng 12, giá gà lông màu bình quân giảm 6.000 đồng/kg so với trung bình tháng 11/2023.

Gà công nghiệp lông trắng có giá thành sản xuất dao động từ 30.000-33.000 đồng/kg thịt hơi. Thế nhưng, từ giữa tháng 10 đến nay, giá bán sản phẩm đều thấp hơn giá thành sản xuất khiến người nuôi thua lỗ nặng.

Giá thịt gà lông trắng trung bình tháng 11/2023 là 23.000 đồng/kg, thấp hơn 7.000 đồng/kg so với tháng 10 và thấp hơn 9.000 đồng/kg so với tháng cùng kỳ năm ngoái.

Mặc dù những ngày đầu tháng 12, giá gà lông trắng đã tăng nhẹ và đạt trung bình 26.000 đồng/kg, nhưng vẫn thấp hơn giá thành sản xuất từ 4.000-7.000 đồng/kg.

Tương tự, tuần đầu tháng 12, giá lợn hơi trung bình cả nước là 48.000 đồng/kg - thấp nhất trong năm 2023. Dù hai tuần trở lại đây, lợn hơi giá tăng lên 49.000 đồng/kg, nhưng vẫn thấp hơn 3.000 đồng/kg so với cùng kỳ ngoái.

Trong khi, giá thành sản xuất 1kg lợn hơi dao động từ 45.000-52.000 đồng/kg. Với giá bán lợn hơi hiện tại, người chăn nuôi hầu như không có lãi, thậm chí thua lỗ.

Đáng chú ý, dù đã "chạm đáy" nhưng giá lợn hơi xuất chuồng tại Việt Nam vẫn cao hơn giá tại một số nước xuất khẩu thịt lợn chủ yếu vào Việt Nam. Đơn cử, giá lợn hơi tại Mỹ trung bình 33.000-34.000 đồng/kg; tại Nga 36.000 đồng/kg, Brazil 34.000-35.000 đồng/kg...

Cục Chăn nuôi chỉ rõ nguyên nhân giá lợn hơi gần đây giảm ngang hoặc dưới giá thành sản xuất, đó là bởi sức mua thực phẩm giảm nhẹ do thu nhập của người dân bị ảnh hưởng khi lạm phát tăng. Tiêu thụ thực phẩm của các khu công nghiệp giảm mạnh vì nhà máy không có đơn hàng sản xuất.

Nguồn cung lợn thịt trong nước tăng vào các tháng 9, tháng 10 và tháng 11 năm 2023 do tình hình chăn nuôi lợn của các doanh nghiệp và trang trại vẫn duy trì ở mức khá cao.

Tâm lý của người chăn nuôi còn bị ảnh hưởng tiêu cực từ dịch tả lợn châu Phi. Lợn chưa đủ trọng lượng nhiều hộ đã xuất bán. Điều này tác động trực tiếp lên giá lợn hơi xuất chuồng.

Lượng thịt lợn nhập khẩu cũng tăng liên tục trong nửa cuối năm 2023. Tình trạng nhập lậu lợn sống, sản phẩm thịt lợn vẫn diễn ra. Vấn đề này gây áp lực với thịt lợn sản xuất trong nước vì phải cạnh tranh với sản phẩm giá rẻ, lại tiềm ẩn nguy cơ bùng phát dịch bệnh đối với chăn nuôi lợn trong nước.

Ngành hàng này cũng chưa có cơ chế đảm bảo công bằng, chia sẻ lợi nhuận của các tác nhân trong chuỗi giá trị thịt lợn. Mặc dù giá lợn hơi tại cổng trại giảm nhưng giá thịt tại các siêu thị, các cơ sở/điểm bán lẻ gần như không giảm. Điều này có lợi cho thương lái, chủ lò mổ và người bán lẻ thịt nhưng không có lợi cho cơ sở chăn nuôi và người tiêu dùng thực phẩm, Cục Chăn nuôi cho hay.

Hiện nay, sản xuất thức ăn chăn nuôi vẫn phụ thuộc lớn vào nguồn hàng nhập khẩu. Ước tính cả năm 2023, nước ta nhập khẩu 16,8 triệu tấn nguyên liệu TACN, tương đương 6,8 tỷ USD. Con số này chưa bao gồm nguyên liệu nguồn gốc từ động vật.

Năm 2023, giá các nguyên liệu TACN chính đều giảm so với năm ngoái. Song, giá thức ăn chăn nuôi hỗn hợp hoàn chỉnh cho lợn và gia cầm trung bình cả năm 2023 vẫn cao hơn 0,7-3,5% so với năm 2022 và cao hơn 44,8% so với giai đoạn trước dịch Covid-19 (năm 2019).

Việc phụ thuộc vào nguồn nguyên liệu thức ăn nhập khẩu đẩy giá thành sản xuất lên mức cao, trong khi giá gà và lợn hơi xuất chuồng lại giảm khiến người chăn nuôi còng lưng gánh lỗ.