Giải mã Đen Vâu

Đen Vâu đi ngược chuẩn mực của giới rapper nói riêng và văn hóa Hip hop nói chung. Song, nhờ sự khác biệt đó, anh chạm đến thành công mà không rapper nào ở thị trường Việt Nam có được.

Từ công nhân vệ sinh, Đen Vâu trở thành rapper hàng đầu. Tình yêu âm nhạc và luôn hướng đến những điều tốt đẹp trong Đen Vâu đã truyền cảm hứng sống và cống hiến cho cộng đồng.

Lối đi riêng

Âm nhạc của Đen Vâu chân chất, mang nhiều chất liệu của cuộc sống đời thường từ thuở mới vào nghề. Đưa nhau đi trốn đã thành công từ chính sự chân chất, gần gũi đó, giữa giai đoạn mà màu sắc của rap trên thị trường nhạc Việt vẫn khô cằn, số lượng rapper ghi dấu ấn ở mainstream còn khiêm tốn.

Nấu ăn cho em là MV thứ 16 dẫn đầu danh sách âm nhạc thịnh hành của Đen Vâu trên YouTube. Sau 10 năm đăng tải các video lên YouTube, rapper gốc Quảng Ninh thu về gần 2 tỷ lượt xem. Đen Vâu đang có hơn một triệu lượt nghe trên nền tảng Spotify, nằm trong nhóm nghệ sĩ Việt có lượng người nghe nhiều nhất tính riêng nhạc số.

Những sản phẩm của Đen Vâu có thật sự toát lên được cá tính, văn hóa của rap không, là đề tài luôn được tranh luận. Song, có một điều chắc chắn là Đen Vâu đã thành công trong việc đưa nhạc rap hòa nhập vào dòng chảy thị trường âm nhạc đại chúng. Nhờ vậy, Đen Vâu có lối đi, có thể tách biệt giới rap nhưng lại gần gũi nhất với khán giả Việt.

Các rapper thường chọn phong cách, thời trang dị biệt, tôn sùng văn hóa Hip hop, trong khi Đen Vâu mộc mạc, giản dị. Đa số rapper sẽ gắn trên người một thứ gì đó để thể hiện độ “chất” như kiểu tóc, trang sức, hình xăm; riêng Đen Vâu chân chất và được ví von như gã nông dân trong hình hài rapper.

Nhạc rap Việt, từ ảnh hưởng của rap Âu - Mỹ, liên tục cập nhật thể loại. Ngay lúc này, phần lớn rapper Việt chạy theo các dòng Trap, Drill, Melodic, với âm nhạc ngày càng mạnh mẽ, điện tử hóa, phần lời đa số là các chủ đề flexing (khoe khoang), đả kích. Trong khi đó, âm nhạc của Đen vẫn trong guồng an toàn, bỏ qua xu hướng viết ca từ tiếng Anh hay dùng Auto tune (công nghệ chỉnh giọng).

Thể hiện được cá tính, chất riêng, là một trong những yếu tố quan trọng của một rapper trên thị trường. Song, với Đen thì khác. Yếu tố tạo nên thương hiệu của anh không đến từ các bản nhạc khoe mẽ, tự nâng giá trị bản thân mà được thể hiện qua những sản phẩm có tính kết nối cộng đồng.

Chìa khóa thành công của Đen Vâu là những bài rap tác động mạnh mẽ đến số đông. Từng câu từ của anh khiến người nghe phải suy ngẫm và tự hỏi: “Đó có phải là mình?”. Điển hình như Đưa nhau đi trốn, Đen Vâu kêu gọi người nghe hãy tận hưởng cuộc sống nhiều hơn. Đến Bài này chill phết, Đen Vâu khai thác sự bí bách, áp lực của những người “Còn đi sớm về hôm nhưng mà đồng lương vẫn không khi đủ”.

Đen Vâu ghi dấu ấn mạnh mẽ bằng một bản rap về mẹ - Mang tiền về cho mẹ - và đã tạo được hiệu ứng, khi: “Mang tiền về cho mẹ, đừng mang ưu phiền về cho mẹ”. Đến bản hit gần nhất - Nấu ăn cho em, anh viết về những đứa trẻ vùng cao, với những thiếu thốn, cơ cực, cần sự chung tay giúp đỡ của cộng đồng.

Một rapper, đề nghị không nêu tên, nhận định với Tiền Phong về thành công của Đen Vâu: “Ngay từ điểm đầu tiên, là thông điệp của các sản phẩm, Đen Vâu đã thành công. Các sản phẩm của anh đều được dung hòa để thành một bản rap phù hợp tinh thần, thị hiếu của khán giả Việt. Không phải rapper nào cũng tiết chế về ca từ, âm nhạc, so với bản chất vốn có của rap, như Đen Vâu. Chỉ duy nhất Đen Vâu làm được điều đó và thành công đến với rapper này cũng khác biệt phần còn lại”.

Mang trái tim đến với cộng đồng

Học hết cấp ba, Đen Vâu trở thành công nhân dọn rác ở Vịnh Hạ Long. Do gia đình khó khăn, anh chọn đi làm sớm. Suốt thời gian bảy năm, từ 2009 - 2016, Đen Vâu khi vớt rác xa bờ, lúc làm nhân viên soát vé, cung cấp thông tin cho khách du lịch… Có những lúc, anh tự ti suốt ngày quanh quẩn bên đống rác, không biết đi về đâu, chỉ biết sống thu mình, mơ về một ngày xa.

Đen Vâu cùng em trai mở quán cà phê, gặp gỡ những người cùng sở thích, nhưng kinh doanh thua lỗ và phải đóng cửa. Tuy nhiên, anh lại thấy biết ơn vì những năm tháng đó cho anh vốn sống, động lực theo đuổi âm nhạc. Không khó để bắt gặp câu từ “cảm ơn”, “biết ơn” trong những phát ngôn của anh trước công chúng. Là người trải qua khó khăn, trải sự đời nên anh luôn trân trọng tất cả những gì mình có, không ảo tưởng. “Tôi thấy biết ơn. Không phải do tôi giỏi mà do may mắn. Tôi biết quý trọng những thứ đơn giản nhất, biết mình đến từ đâu và điều gì cần thiết cho cuộc đời” - Đen Vâu chia sẻ.

Từ âm nhạc đến lối sống, cách đối nhân xử thế, Đen Vâu tạo cảm giác thật thà, gần gũi, ngay cả khi đã là rapper hạng A, như cách anh gọi khán giả của mình một cách thân thương là “đồng âm” - cách ví von chỉ người đồng điệu về cảm xúc hay cùng yêu thích âm nhạc của Đen. 26 tuổi, nhận đồng cát-xê đầu tiên, anh biết “sửa soạn” cho bản thân, gửi tiền về cho cha mẹ. Thay đổi tích cực trong sự nghiệp, âm nhạc của anh từ u tối trở nên yêu đời, lạc quan hơn.

Mang nhiều điều tốt đẹp từ công việc đến cuộc sống, đó là Đen Vâu. Nói điều này, anh tự nhận là người bình thường, ngại nghe lời khen và cho rằng việc anh làm đơn thuần xuất phát từ sự hồn nhiên và sự chia sẻ tới cộng đồng.

Tính đến nay, Đen Vâu đã tài trợ 690 triệu đồng xây dựng hai điểm trường ở Sơn La và Điện Biên, tài trợ chương trình Chuyến xe mùa xuân - Tết sum vầy 2024 của Trung tâm Hỗ trợ học sinh, sinh viên TPHCM để hỗ trợ xe đưa 2.000 em có hoàn cảnh khó khăn về quê đón Tết. Bên cạnh đó, anh đóng góp cho dự án Nuôi Em với hơn 160 triệu đồng nuôi 30 học sinh trong 4 năm. Toàn bộ doanh thu từ MV Nấu ăn cho em là 400 triệu đồng, được Đen dành làm bốn phòng tin học cho trẻ em vùng cao.

Khi được tôn vinh là một trong 10 Gương mặt trẻ Việt Nam tiêu biểu 2023, Đen Vâu bày tỏ, đây là niềm vinh dự lớn lao trong cuộc đời và tin rằng đây là dấu son trong hành trình hoạt động nghệ thuật của mình. Anh cũng bày tỏ mong ước được phục vụ xã hội, phục vụ cho cộng đồng và khán giả. Anh gửi lời cảm ơn tới công chúng, cuộc đời “luôn động viên, ủng hộ và bao dung để những sáng tác của Đen đến được đôi tai của mọi người”.