Giao tranh ác liệt ở Ukraine làm lộ hạn chế của hệ thống HIMARS

Nếu có một loại vũ khí đại diện cho vũ khí phương Tây đã giúp Ukraine chống Nga, thì đó là Hệ thống tên lửa phóng loạt Cơ động cao M142 do Mỹ sản xuất, hay còn gọi là HIMARS.

Theo tờ Business Insider, thành công của các cuộc phản công gần đây của Ukraine một phần là nhờ HIMARS. Mỹ đã gửi ít nhất 20 hệ thống này tới Ukraine.

Nhưng liệu HIMARS có thực sự hiệu quả? Theo hai chuyên gia quốc phòng Mỹ, HIMARS ban đầu có sức tàn phá khủng khiếp, nhưng các lực lượng Nga cuối cùng đã học được cách đối phó với hệ thống này.

Khi HIMARS xuất hiện lần đầu ở Ukraine vào mùa hè, vũ khí này được ca ngợi là vũ khí kỳ diệu. Các tên lửa dẫn đường bằng GPS được bắn từ bệ phóng di động gắn trên xe tải đã phá hủy sở chỉ huy của Nga và đặc biệt là các khu chứa đạn dược, giúp hạn chế hỏa lực của pháo binh Nga.

HIMARS đã mở đường cho một cuộc phản công thành công của Ukraine ở khu vực Kharkiv bắt đầu vào đầu tháng 9/2022 và xoay chuyển thế cân bằng trong cuộc chiến chống Nga. Các phương tiện truyền thông Nga đăng những bài viết cho rằng tên lửa phóng từ HIMARS có khả năng bí mật, chẳng hạn như thay đổi quỹ đạo.

Nhưng khi Ukraine sử dụng HIMARS trong cuộc phản công vào thành phố Kherson ở miền Nam Ukraine vào cuối tháng 8/2022, kết quả lại khác.

Ông Michael Kofman, Giám đốc Chương trình Nghiên cứu Nga tại CNA và ông Rob Lee, thành viên cấp cao tại Chương trình Á - Âu của Viện Nghiên cứu Chính sách Đối ngoại, cho biết: “Ukraine đã mất hơn hai tháng để chiếm lại toàn bộ hữu ngạn Kherson sau khi bắt đầu cuộc tấn công. Kherson cho thấy hiệu quả chung của HIMARS có thể bị cường điệu hóa và tác động của vũ khí này chững lại sau hai tháng đầu tiên được sử dụng trên chiến trường”.

Các lực lượng Nga đã có thể duy trì hỏa lực pháo và cuối cùng rút khỏi Kherson cùng hầu hết các thiết bị, bất chấp mối đe dọa từ các vũ khí chính xác của Ukraine, như HIMARS và đạn pháo được thiết kế đặc biệt.

Theo hai chuyên gia này, các điều chỉnh mà Nga thực hiện để đối phó với HIMARS gồm di chuyển các trung tâm hậu cần ra khỏi tầm bắn, củng cố các sở chỉ huy và triển khai đạn mồi nhử để khiến Ukraine khó nhắm mục tiêu hơn.

Về mặt chiến thuật, các lực lượng Nga tại Kherson đã trải qua tình thế khó khăn: Họ giữ một đầu cầu ở bờ Tây sông Dnipro, chỉ có một số phà dễ bị tổn thương và một con đập có thể đi qua để vận chuyển vật tư và quân tiếp viện từ các vị trí chính của Nga ở bờ Đông.

Bất chấp Ukraine sử dụng một loạt vũ khí mạnh, từ HIMARS, xe tăng đến máy bay không người lái và lực lượng đặc nhiệm, cuộc tấn công của họ vẫn vấp phải phản kháng mạnh.

Ông Kofman và Lee cho biết: “Cuộc giao tranh diễn ra khốc liệt với tỷ lệ thương vong cao của cả hai bên. Kherson là một cảnh báo về thách thức cơ động tấn công chống một đối thủ cố thủ với đủ pháo và phòng không”.

Gần đây, các lực lượng Nga đã phá hủy một số bệ phóng tên lửa HIMARS của Ukraine. Theo đài RT ngày 3/1, Bộ Quốc phòng Nga cho biết hai bệ phóng đã bị phá hủy tại nhà ga đường sắt Druzhkovka ở Cộng hòa Nhân dân Donetsk tự xưng. Bộ này cho biết thêm rằng có hai bệ phóng khác đặt gần thành phố Kramatorsk do Ukraine kiểm soát và đang bắn vào các thành phố khác của Donetsk.

Ngoài ra, 9 tên lửa HIMARS đã bị đánh chặn gần tiền tuyến ở Cộng hòa Nhân dân Lugansk tự xưng và Vùng Kherson.

Trước đó, theo tờ Newsweek, khi tên lửa HIMARS của Ukraine phá huỷ nhiều cây cầu tiếp tế của lực lượng Nga, Nga đã dùng đến loại "lá chắn" bí mật, giấu trong nước. Đó là thiết bị phản xạ radar trong nước, đặt bên dưới hai cây cầu đã bị hư hại do các cuộc tấn công của Ukraine, để đối phó với các cuộc tấn công của tên lửa HIMARS.

Theo hãng tin RIA Novosti, một chỉ huy quân sự Nga đang thực hiện nhiệm vụ tại vùng Zaporozhye, ngày 2/12/2022 cho biết quân đội Nga hiện có thể dễ dàng đẩy lùi các cuộc tấn công bằng HIMARS nhờ cập nhật chương trình mới.

Ông nói: “Giờ đây, Nga sẽ không gặp vấn đề gì trong việc phát hiện, theo dõi và tiêu diệt tên lửa phóng từ hệ thống HIMARS”. Ông cho biết thêm rằng đơn vị của ông đã bắn hạ khoảng 10 tên lửa HIMARS, trong đó 4 tên lửa đã bị bắn hạ trong tháng 11/2022.

Kể từ tháng 6/2022, Bộ Quốc phòng Mỹ đã viện trợ nhiều đợt các hệ thống tên lửa HIMARS cho Ukraine. Lợi thế lớn nhất của HIMARS so với các hệ thống vũ khí khác là tầm bắn. Tầm bắn xa giúp cho quân đội Ukraine có thể sử dụng HIMARS từ những địa điểm ở xa mà không trở thành mục tiêu của các cuộc tấn công đáp trả từ Nga.

Các hệ thống HIMARS sử dụng đạn tên lửa dẫn đường bằng vệ tinh để tấn công 12 kho vũ khí của Nga từ cuối tháng 6/2022. Theo Tờ New York Times, thậm chí chính Nga cũng đã thừa nhận về sức mạnh và độ chính xác của hệ thống vũ khí này. HIMARS hiện là trung tâm trong tuyến phòng thủ của Ukraine.