Giữ lửa hát Then - đàn tính ở Đông Triều

Hát Then - đàn tính là di sản nghệ thuật truyền thống độc đáo, gắn liền với đời sống văn hóa của đồng bào dân tộc Tày nói riêng cũng như các đồng bào dân tộc thiểu số nói chung. Tháng 5/2017, CLB hát Then - đàn tính ở xã Tràng Lương, TP Đông Triều đã ra đời góp phần duy trì, bảo tồn những giá trị văn hóa nghệ thuật đặc sắc của địa phương cũng như làm cầu nối mang hát Then, đàn tính đến gần hơn với đông đảo tầng lớp nhân dân.

Là người yêu di sản nghệ thuật truyền thống của dân tộc mình, thế nên, nhiều năm trôi qua, ông Vi Văn Tình, thôn Trung Lương luôn đau đáu làm cách nào để có thể bảo tồn, lưu giữ và trao truyền được hát Then - đàn tính cho thế hệ mai sau của họ. Ông Tình cùng với nhiều “cây cao bóng cả” về hát Then - đàn tính ở xã đã cùng nhau mạnh dạn đề xuất ý tưởng, phối hợp với xã thành lập CLB. Nhận được sự ủng hộ nhiệt tình từ UBND xã và đông đảo nhân dân, từ năm 2017, CLB hát Then - đàn tính chính thức ra đời.

Ông Vi Văn Tình, Chủ nhiệm CLB chia sẻ: “Kể từ lúc thành lập đến nay, số lượng thành viên lúc vào cũng duy trì vài ba chục người. Lúc đông nhất là 40 người. Hiện tại có 25 người. Người cao tuổi nhất gần 60 tuổi và người trẻ nhất trên 30 tuổi. Mỗi tuần một lần, vào ngày cuối tuần, CLB lại tổ chức sinh hoạt. Chúng tôi cùng nhau luyện đàn, tập hát. Tại đây, những người trẻ, người mới được những người thành thạo chỉ dạy từ những điều cơ bản nhất như cách cầm đàn, lựa phím, so dây đến cách luyến láy ca từ, giai điệu của bài hát, cách biểu diễn trên sân khấu…”.

Ngoài lịch sinh hoạt định kỳ, vào những dịp địa phương có sự kiện lớn như ngày lễ hội các dân tộc; liên hoan văn nghệ các thôn, khu phố hay các cuộc thi biểu diễn văn nghệ quần chúng… Các thành viên trong CLB lại bàn bạc kế hoạch, tổ chức thêm nhiều buổi tập luyện được tổ chức kỹ lưỡng. Hoạt động này thu hút được đông đảo người dân địa phương hưởng ứng và tham gia, nhất là các thế hệ trẻ.

Chị Vi Thị Ngọc, sinh năm 1993, cho biết: “Hiện giờ tôi vẫn chưa thành thạo sử dụng đàn và hát lắm nhưng tôi rất chăm chỉ tập để trau dồi kỹ năng, nuôi dưỡng niềm đam mê cũng như tập để còn trao truyền cho thế hệ sau. Bởi số lượng những nghệ nhân đều đã cao tuổi và sức khỏe cũng ít nhiều không còn sung sức. Chúng tôi cảm thấy có trách nhiệm với việc bảo tồn, gìn giữ nghệ thuật truyền thống độc đáo của dân tộc”.

Theo bà Lài Thị Mến, Phó Chủ tịch UBND xã Tràng Lương, Tràng Lương là xã miền núi với 70% dân số là dân tộc thiểu số trong đó dân tộc Tày chiếm khoảng 40%. Và loại hình nghệ thuật dân gian hát Then - đàn tính của dân tộc Tày là loại hình nghệ thuật dân gian đặc sắc đã bao đời nay gắn bó với đời sống của đồng bào dân tộc này. Nó là sự kết hợp hòa quyện, đặc sắc giữa tiếng đàn tính, lời ca và điệu diễn; vừa phản ánh tinh hoa văn hóa ngàn năm văn hiến của dân tộc vừa mang những nét đặc trưng của dân tộc thiểu số miền núi phía Bắc.

Để tránh bị mai một thì việc bảo tồn, phát huy giá trị truyền thống của loại hình nghệ thuật này là rất cần thiết đối với xã Tràng Lương. Việc phát triển mô hình CLB hát Then - đàn tính từng bước đưa loại hình nghệ thuật này đến gần hơn với cuộc sống của người dân, từ đó thúc đẩy phát triển kinh tế gắn với du lịch của địa phương. Bởi vậy, ngay khi CLB đi vào hoạt động, các cán bộ văn hóa xã đã tới từng nhà, khơi dậy niềm tự hào cũng như gắn kết những hạt nhân yêu thích các hoạt động văn hóa, văn nghệ. Đồng thời, kết hợp với thị xã và Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch tổ chức các lớp học, mời nghệ nhân về dạy hát then, đàn tính cho bà con, qua đó nuôi dưỡng, giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ về bản sắc văn hóa của cộng đồng dân tộc Tày xã Tràng Lương.

“Thời gian tới, địa phương sẽ tiếp tục đề nghị các cấp chính quyền tạo điều kiện để mở các lớp dạy hát Then - đàn tính, học tiếng dân tộc Tày cho các em học sinh trên địa bàn. Thông qua đó, góp phần tiếp tục bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa độc đáo của cộng đồng dân tộc thiểu số ở xã Tràng Lương” - Bà Mến cho hay.