Gỡ nút thắt trong mua nhà ở xã hội

Để công nhân lao động, người có thu nhập thấp an cư, lạc nghiệp, Quảng Ninh là một trong những địa phương đi tiên phong trong việc huy động các nguồn lực triển khai các dự án nhà ở xã hội. Tuy nhiên, trong thực tế triển khai, người có thu nhập thấp tại địa phương vẫn chưa thể tiếp cận được với nhà ở xã hội do nhiều rào cản. 

Nhà ở xã hội khu dân cư đồi Ngân hàng thuộc địa phận 2 phường Hồng Hải và Cao Thắng (TP Hạ Long), là dự án duy nhất dành cho người có thu nhập thấp đang được mở bán. Dự án có hạ tầng kỹ thuật đồng bộ, quy mô xây dựng trên 25.900m²  với 790 căn hộ do Liên danh Công ty CP Tư vấn đầu tư Tài chính Toàn Cầu và Công ty CP Đầu tư và phát triển nhà số 6 Hà Nội làm chủ đầu tư. Dự án được triển khai ở vị trí đẹp, nằm giữa trung tâm TP Hạ Long, giao thông thuận lợi.

Đến nay, các hạng mục thô của các tòa nhà G1, G2, G3 đã được hoàn thành, 2 căn hộ mẫu cũng đã được hoàn thiện. Các nhà thầu đang huy động nhân lực, chủ động tập trung nguyên vật liệu về công trường, tổ chức thi công liên tục nhiều kíp, lắp đặt thiết bị, ốp lát, sơn tường... Trong quá trình triển khai, các yếu tố kỹ thuật, chất lượng, mỹ thuật được giám sát chặt chẽ đảm bảo tuân thủ đúng thiết kế được duyệt. Với tiến độ này, các căn hộ sẽ được bàn giao cho cá nhân, hộ gia đình trong quý I/2025, trước 1 năm so với kế hoạch.

Mặc dù tiến độ đảm bảo nhưng đến nay, toàn tỉnh mới chỉ có 319 cá nhân, hộ gia đình được xác nhận đủ điều kiện mua nhà ở xã hội, trong đó có 194 cá nhân, hộ gia đình đã ký hợp đồng. Những rào cản trong việc xác minh đối tượng đủ điều kiện mua nhà ở xã hội khiến cho cả cá nhân, hộ gia đình và chủ đầu tư gặp khó khăn.

Chị Phạm Thùy Ninh, khu 1, phường Hồng Hải, TP Hạ Long chia sẻ: Tôi là một trong những hộ đầu tiên được ký hợp đồng mua nhà ở xã hội tại dự án Nhà ở xã hội khu dân cư đồi Ngân hàng. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện, nhiều vướng mắc phát sinh khiến nhiều lao động có nhu cầu song không thể tiếp cận được. Bên cạnh những khó khăn về thủ tục hành chính do chưa có biểu mẫu, quy định, hướng dẫn về hồ sơ chi tiết, hầu hết người dân đều gặp vướng mắc trong việc xác minh thuế thu nhập. Trong đó, tất cả các thành viên trong gia đình từ 18 tuổi trở lên không nộp thuế thu nhập thường xuyên trong 9 năm liên tục mới đủ điều kiện. Những khó khăn này khiến nhiều lao động thu nhập thấp như chúng tôi không đủ điều kiện mua nhà ở xã hội.  

Ngày 27/11/2023, Quốc hội đã ban hành Luật Nhà ở số 27/2023/QH15 (gọi tắt Luật Nhà ở 2023), sẽ có hiệu lực từ ngày 1/8 tới đây. Theo đó, Luật Nhà ở 2023 được áp dụng với nhiều điểm mới sẽ mang đến những thay đổi tích cực, tháo gỡ những vướng mắc cho các dự án, tạo điều kiện để người dân dễ dàng sở hữu nhà ở tại các dự án. Theo đó, Luật Nhà ở 2023 đã bổ sung thêm các đối tượng mua nhà ở xã hội gồm: Doanh nghiệp, hợp tác xã và liên hiệp hợp tác xã ở trong khu công nghiệp; thân nhân liệt sĩ; công chức, viên chức quốc phòng đang phục vụ tại ngũ, người làm công tác cơ yếu, công tác khác trong tổ chức cơ yếu hưởng lương từ ngân sách nhà nước; học sinh các trường chuyên biệt.
Luật Nhà ở 2023 có hiệu lực thi hành chỉ quy định điều kiện về nhà ở và điều kiện về thu nhập, bãi bỏ điều kiện về cư trú. Đối với điều kiện về thu nhập, Luật không nêu rõ cụ thể là bao nhiêu mà giao cho Chính phủ quy định điều kiện về thu nhập đối với đối tượng được mua, thuê mua nhà ở xã hội, hoặc quy định đối tượng thuê nhà ở xã hội thì không phải đáp ứng điều kiện về nhà ở và thu nhập.

Điều 85 Luật Nhà ở 2023 cũng quy định chủ đầu tư dự án đầu tư nhà ở xã hội không phải bằng vốn ngân sách Nhà nước được hưởng các ưu đãi như: Miễn tiền sử dụng đất, tiền thuê đất đối với toàn bộ diện tích đất của dự án; ưu đãi thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp theo quy định của pháp luật về thuế… 

Chính phủ đã xây dựng Nghị định hướng dẫn thi hành Luật Nhà ở 2023, cũng như Nghị định về phát triển và quản lý nhà ở xã hội. Trên cơ sở đó, tỉnh sẽ ban hành các quyết định triển khai Luật và Nghị định để các đối tượng dễ dàng tiếp cận nhà ở xã hội.

Ông Vũ Tuấn Anh, Phó Tổng Giám đốc Công ty CP Tư vấn Đầu tư Tài chính Toàn Cầu, cho biết: Chúng tôi hy vọng, Luật Nhà ở 2023 có hiệu lực sẽ tháo gỡ một phần khó khăn cho chủ đầu tư và người lao động thu nhập thấp có nhu cầu mua nhà ở xã hội. Chúng tôi cũng mong muốn UBND tỉnh Quảng Ninh và các sở, ngành, đơn vị sẽ xây dựng biểu mẫu thống nhất để người lao động dễ dàng xác nhận đủ điều kiện, tiếp cận, ký được hợp đồng mua nhà ở xã hội, ổn định cuộc sống, đảm bảo an sinh xã hội, góp phần hoàn thành các mục tiêu của tỉnh.