Gỡ thẻ vàng EC: Quyết tâm của Quảng Ninh

Tháng 10/2017, Ủy ban Châu Âu (EC) đã cảnh báo mức "thẻ vàng” đối với các sản phẩm thủy sản khai thác của Việt Nam với lý do chưa tuân thủ đầy đủ các quy định về chống đánh bắt hải sản (IUU). Điều này, khiến cho thuỷ sản của Việt Nam rất khó để xuất khẩu vào thị trường Châu Âu (EU). Chính vì vậy, 4 năm qua, với vai trò là 1 trong 28 địa phương ven biển, Quảng Ninh đã nỗ lực thực hiện các khuyến nghị của EC để đảm bảo cuối năm 2022, Việt Nam sẽ gỡ được “thẻ vàng”.

Có bờ biển dài 250km và là một trong 4 ngư trường trọng điểm của cả nước, việc EC công bố “thẻ vàng” đã gây tổn thất không nhỏ về kinh tế đối với cộng đồng ngư dân và doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh. Chính vì vậy, Quảng Ninh đã huy động cả hệ thống chính trị vào cuộc và triển khai nhiều giải pháp để đảm bảo tuân thủ các quy định của EC.

Cụ thể, ngay đầu năm 2018, tỉnh đã thành lập Ban chỉ đạo IUU và quy chế hoạt động; xây dựng đường dây nóng bảo vệ nguồn lợi thủy sản; xây dựng kế hoạch thanh tra, kiểm tra, kiểm soát nghề cá theo hướng dẫn của EC. Tỉnh thường xuyên ban hành các văn bản chỉ đạo, đôn đốc các địa phương, yêu cầu các chủ tàu phải thực hiện đăng ký, đăng kiểm, đánh dấu kẻ vẽ biển số và cấp giấy phép khai thác; hướng dẫn chủ tàu lắp đặt thiết bị giám sát tàu từ 15m trở lên; điều tra các vi phạm về khai thác bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định.

Cùng với đó, cơ quan chức năng của tỉnh thực hiện tuyên truyền trực tiếp cho gần 102.000 lượt ngư dân; lắp đặt thiết bị giám sát hành trình trên tàu cá cho 204/232 tàu (đạt gần 90%); kiểm tra, thẩm định và cấp giấy chứng nhận ATTP cho 208/232 tàu cá có chiều dài từ 15m trở lên (đạt 90%); bố trí cán bộ trực 24h/24h thực hiện ghi chép, giám sát sản lượng thuỷ sản bốc dỡ qua cảng Cái Rồng (huyện Vân Đồn).

Cơ quan chức năng của tỉnh thường xuyên tra cứu cập nhật trên phần mềm giám sát tàu cá, liên lạc trực tiếp qua các phương tiện để cảnh báo cho 3.000 lượt ngư dân, yêu cầu ngư dân chấm dứt tình trạng vi phạm vùng biển nước ngoài. Do đó, việc ngư dân vi phạm vùng biển nước ngoài đã giảm dần qua từng năm. Ghi nhận từ đầu năm 2021 đến nay, chưa có tàu cá và ngư dân của tỉnh bị lực lượng nước ngoài bắt giữ xử lý.

Hoạt động xử phạt các vi phạm cũng được các lực lượng chức năng thực hiện rất quyết liệt và được Bộ NN&PTNT đánh giá là một trong những địa phương làm mạnh tay trong công tác này. Thống kê từ năm 2020 đến nay, toàn tỉnh đã phát hiện, xử lý gần 2.400 vụ vi phạm, nộp ngân sách nhà nước gần 12 tỷ đồng (chiếm khoảng 20% tổng số tiền phạt chung của cả nước). Riêng từ đầu năm 2021 đến nay, tổng số vụ vi phạm bị phát hiện, xử lý là 711 vụ với tổng số tiền phạt gần 3,1 tỷ đồng (chiếm 34% tổng số tiền phạt của cả nước).

Mặc dù Quảng Ninh đã có nhiều nỗ lực trong thực hiện các quy định về IUU, tuy nhiên, để gỡ được “thẻ vàng” của EC, Bộ NN&PTNT cũng chỉ ra một số hạn chế mà tỉnh cần nhanh chóng có những tháo gỡ. Cụ thể là việc kiểm soát tàu cá ra vào cảng, bốc dỡ thủy sản tại cảng chưa đảm bảo được độ tin cậy trong công tác truy xuất nguồn gốc. Nguyên nhân là tỉnh vẫn chưa có cảng cá chuyên dụng được đầu tư xây dựng hoàn thiện. Do đó, việc thành lập bộ phận kiểm soát tàu cá tại cảng, cấp phát, thu hồi nhật ký khai thác, báo cáo khai thác thủy sản còn nhiều khó khăn. Bên cạnh đó, vẫn còn một số tàu cá có chiều dài từ 15m trở lên không lắp thiết bị giảm sát hành trình; chưa thực hiện điều tra nguồn lợi thủy sản ven bờ và vùng lộng…

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Phạm Văn Thành cho biết: Quảng Ninh sẽ thực hiện theo đúng tinh thần chỉ đạo, quyết tâm của Chính phủ là giảm dần số lượng tàu cá Việt Nam vi phạm các quy định về chống khai thác IUU và chấm dứt tình trạng này vào năm 2022 để gỡ “thẻ vàng” của EC, tuyệt đối không để tình trạng tiếp tục vi phạm dẫn tới bị áp “thẻ đỏ”. Vì vậy, tỉnh đã yêu cầu các đơn vị liên quan đảm bảo trước ngày 30/8/2021, tất cả các tàu cá có chiều dài từ 15m trở lên trên địa bàn tỉnh phải lắp thiết bị giám sát hành trình, tổ chức kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ tình trạng hoạt động của thiết bị trước khi cho tàu cá đi khai thác trên biển; thực hiện công tác xác nhận, chứng nhận nguồn gốc thủy sản theo đúng quy định; tăng cường kiểm tra và xử lý hoạt động khai thác mang tính hủy diệt, khai thác bất hợp pháp và không khai báo theo quy định. Tỉnh cũng sẽ đẩy nhanh tiến độ hoàn thành dự án Khu neo đậu tránh trú bão cấp vùng kết hợp cảng cá loại 1 tại huyện Vân Đồn.