Hải Hà quyết liệt ngăn chặn tảo hôn

Hệ lụy của tảo hôn đối với bà con vùng đồng bào dân tộc thiểu số ở huyện Hải Hà như xã Quảng Đức, xã Quảng Sơn là gánh nặng kinh tế cho gia đình, sức khỏe sinh sản của người phụ nữ, trẻ  sinh ra không được hưởng trọn vẹn quyền lợi. Bởi vậy, thời gian qua, huyện đã tập trung nhiều giải pháp quyết liệt nhằm ngăn chặn tình trạng tảo hôn trên địa bàn.

Chuyện ở Quảng Sơn

Mới 14 tuổi, T.T.L. đã rời gia đình ở xã Quảng Thịnh (huyện Hải Hà) về làm dâu tại bản Tài Chi, xã Quảng Sơn. Và hiện tại, khi ở tuổi 15, L. đã là mẹ. Với độ tuổi vị thành niên, vợ chồng L. chưa thể giúp đỡ gia đình trong phát triển kinh tế. Vì không thể làm thủ tục đăng ký kết hôn khi chưa đủ tuổi, vợ chồng L. cũng không làm đăng ký khai sinh cho con. Giống T.T.L., L.T.T. (sinh năm 2003, bản Lồ Mã Coọc, xã Quảng Sơn) cũng đã làm dâu, làm mẹ hơn 1 năm nay...

Nhiều phụ nữ ở xã Quảng Sơn (huyện Hải Hà) đã trở thành mẹ khi tuổi đời còn rất trẻ.

Số liệu thống kê của Trạm Y tế xã Quảng Sơn, từ năm 2018 đến nay, qua hồ sơ quản lý thai nghén thì có tới 12 trường hợp bà mẹ mang thai ở độ tuổi từ 14 đến 17. Bà Vũ Thị Hoa, phụ trách công tác dân số thuộc Trạm Y tế xã Quảng Sơn, cho biết: "Các bà mẹ này đều đã lập gia đình, dù chưa có giấy tờ chứng nhận theo quy định của pháp luật”.

Cặp tảo hôn là những đôi nam, nữ đang độ tuổi đến trường, chưa phát triển đầy đủ cả về thể chất lẫn tinh thần để làm cha, làm mẹ. Theo luật pháp, chưa đủ tuổi kết hôn sẽ không được đăng ký kết hôn và không thể tách hộ, vì vậy hầu hết các cặp tảo hôn sống chung với cha mẹ, làm tăng thêm gánh nặng cho gia đình. Cùng với đó, do cơ thể nữ giới ở độ tuổi dưới 18 chưa phát triển toàn diện, nên quá trình mang thai ảnh hưởng rất lớn đến tâm, sinh lý, sức khỏe sinh sản. Đặc biệt, do chưa thể đăng ký kết hôn, nhiều cặp vợ chồng cũng không đi làm giấy khai sinh cho trẻ. Hậu quả khi trẻ ốm đau, phải chuyển tuyến, chi phí điều trị gia đình phải gánh chịu, trong khi điều kiện kinh tế của nhiều hộ người Dao ở xã Quảng Sơn còn khó khăn.

Theo bà Vũ Thị Hoa, từ năm 2016 về trước, mỗi năm trên địa bàn xã có đến 15-16 trường hợp tổ chức cưới cho con, dù các cháu chưa đủ tuổi đăng ký kết hôn. Thậm chí, trong tâm thức của nhiều gia đình, việc dựng vợ, gả chồng sớm cho con là điều hiển nhiên, bởi ở đây vẫn tồn tại hủ tục đính ước cho con ngay từ khi đứa trẻ mới sinh ra. Tuy nhiên, từ năm 2016 đến nay, khi xã quyết liệt trong công tác tuyên truyền, xử phạt, bà con đã có chuyển biến lớn trong nhận thức. Số vụ tổ chức cưới cho con khi chưa đủ tuổi vị thành niên đã giảm mạnh.

Quyết tâm ngăn chặn tảo hôn

Tình trạng tảo hôn không chỉ diễn ra ở Quảng Sơn, mà còn ở cả xã Quảng Đức, một số thôn vùng đồng bào dân tộc thiểu số ở các xã Quảng Phong, Quảng Thịnh... của huyện Hải Hà.

Trước thực tế đó, theo Trưởng Phòng Tư pháp huyện Ngô Thu Hà, huyện đã chỉ đạo quyết liệt công tác phòng, chống tảo hôn trên địa bàn. Nhiều hội nghị phổ biến, giáo dục, tuyên truyền đã được tổ chức không chỉ cho lãnh đạo các xã, thị trấn, mà còn cho cả đội ngũ già làng, trưởng bản, giáo viên, người dân và học sinh. Đoàn viên, hội viên của các hội, đoàn thể được tham gia tập huấn, phổ biến quy định của pháp luật liên quan đến tảo hôn, từ đó trở thành những tuyên truyền viên tích cực trong cộng đồng dân cư. Đặc biệt, do ở đồng bào dân tộc thiểu số có phong tục khi tổ chức lễ cưới phải có thầy cúng, thầy mo thì lễ cưới mới được coi là thành công; bởi vậy, huyện đang tập trung tuyên truyền, vận động đội ngũ thầy cúng, thầy mo không cúng cho các đám cưới mà cô dâu, chú rể chưa đủ tuổi đăng ký kết hôn.

Phòng Tư pháp, Phòng GD&ĐT huyện Hải Hà phối hợp tổ chức tuyên truyền phòng chống tảo hôn cho giáo viên, học sinh, phụ huynh tại Trường THCS Quảng Đức. Ảnh: Thái Hà (Trung tâm TT-VH Hải Hà)

Trao đổi về vấn đề này, ông Phạm Văn Khởi, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã Quảng Sơn, cho biết: “Từ năm 2016 đến nay, chúng tôi đã giao cho bộ phận tư pháp phối hợp cùng văn hóa, y tế, dân số tổ chức ít nhất 1 năm 2 lần ở mỗi thôn, bản về phòng chống tảo hôn, hiểu biết sức khỏe sinh sản. Cùng với đó, cả hệ thống chính trị của xã đều vào cuộc trong công tác này, không chỉ tuyên truyền thông qua hội nghị, nhóm nhỏ, mà bộ phận chuyên môn, đoàn thể... còn đến từng hộ dân; chỉ đạo trường THCS trên địa bàn tăng cường tuyên truyền về sức khỏe sinh sản”.

Quảng Sơn còn mạnh tay xử phạt những hộ tổ chức cưới cho con chưa đủ tuổi vị thành niên. Từ đầu năm 2019 đến nay xã đã xử phạt hành chính 3 vụ. Nhờ vậy, trước đây tình trạng tảo hôn diễn ra nhiều, thì từ năm 2016 đến nay chỉ còn 15 vụ, chủ yếu rơi vào trường hợp đã mang thai.

Từ năm 2017 đến nay, huyện Hải Hà đã ký quy chế phối hợp với Đoàn Luật sư của tỉnh về trợ giúp pháp lý cho người dân. Các luật sư đã tích cực vào cuộc trong công tác phòng chống tảo hôn trên địa bàn. Mới nhất là đầu năm 2019, luật sư Lê Cao Long, Chủ nhiệm Đoàn Luật sư tỉnh, đã tuyên truyền về phòng chống tảo hôn tại hội nghị do huyện Hải Hà tổ chức với sự tham gia của giáo viên, phụ huynh, học sinh Trường THCS xã Quảng Đức. Phòng Tư pháp huyện còn biên soạn tờ gấp tuyên truyền, phát đến tận hộ dân ở các xã, thôn có đông đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống...

Thực tế, những cặp tảo hôn thường là lấy dâu từ xã khác, thậm chí huyện khác về và cũng gả con gái chưa đủ tuổi đăng ký kết hôn cho gia đình ở xã, địa phương khác, như huyện Đầm Hà, huyện Bình Liêu, TP Móng Cái. Bởi vậy, một mặt huyện yêu cầu các xã tăng cường phối hợp ngăn chặn tình trạng tảo hôn; một mặt phối hợp với các địa phương trên để vận động tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho người dân. Nhờ vậy, trước đây, mỗi năm trên địa bàn huyện xảy ra hàng chục vụ tảo hôn thì năm 2018 còn có 15 vụ, 6 tháng đầu năm 2019 chỉ còn 3 vụ ở Quảng Sơn như đã nói ở trên.

Hy vọng với sự vào cuộc quyết liệt của huyện, tình trạng tảo hôn trên địa bàn huyện Hải Hà sẽ chấm dứt; để không còn những cô, cậu bé đang ở độ tuổi học sinh phải dứt bỏ học hành để chăm sóc con cái khi bản thân các em vẫn là những đứa trẻ.

Thu Nguyệt

[links()]