Hải quan Quảng Ninh: Tìm giải pháp mới trong thu NSNN

Năm 2021, Cục Hải quan tỉnh được Bộ Tài chính giao dự toán thu ngân sách 12.000 tỷ đồng, UBND tỉnh giao 13.000 tỷ đồng. Tuy nhiên, đại dịch Covid-19 bùng phát và những chính sách quy định mới đã có tác động mạnh mẽ, làm giảm đáng kể lượng hàng hóa xuất nhập khẩu (XNK) qua địa bàn tỉnh. Mặc dù toàn Cục đã quyết liệt triển khai nhiều biện pháp đảm bảo số thu NSNN, thế nhưng kết quả những tháng đầu năm vẫn không đạt như mong muốn.

Tính đến hết tháng 7/2021, số thu NSNN của Cục Hải quan tỉnh đạt gần 6.000 tỷ đồng (đạt khoảng 50% chỉ tiêu Bộ Tài Chính giao và đạt 46% theo kịch bản của tỉnh giao), hụt thu khoảng 1.500 tỷ đồng. Nhìn lại kết quả của 5 năm gần đây cho thấy, đây là năm đầu tiên số thu của đơn vị không đạt chỉ tiêu đề ra. Nguyên nhân chính là do số thu từ than nhập khẩu giảm tới 63% so với cùng cùng kỳ do đại dịch Covid-19 lan rộng trên thế giới và hầu hết các tỉnh, thành phố trong nước, tác động trực tiếp đến hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, du lịch và XNK của tất cả doanh nghiệp, nhu cầu sử dụng than của các Nhà máy nhiệt điện không tăng, trong khi lượng than nhập khẩu tồn kho còn nhiều.

Ông Ngô Xuân Hiệp, Chi cục trưởng Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Cẩm Phả, cho biết: Năm nay, Chi cục được giao chỉ tiêu thu thuế xuất nhập khẩu là 5.200 tỷ đồng, chiếm 40% số thu toàn Cục. Trong đó, 70-80% nguồn thu là từ than nhập khẩu và đá vôi xuất khẩu. Thế nhưng 7 tháng qua, do giá than thế giới tăng khoảng 4 lần so với năm 2020 và lượng than tồn kho còn nhiều nên TKV và Tổng Công ty Đông Bắc dừng nhập khẩu than. Điều này có nghĩa là khoảng 3.000 tỷ đồng dự kiến sẽ thu được từ mặt hàng này thì trong năm nay đã không có. Nên ngay cả khi đơn vị nỗ lực thu hút thêm được gần 20 doanh nghiệp nhập khẩu than ở tỉnh ngoài về làm tờ khai thì số thu ngân sách từ mặt hàng than nhập khẩu cũng mới đạt trên 1.000 tỷ đồng, giảm 63% và hụt gần 1.800 tỷ đồng so với cùng kỳ. Đối với mặt hàng đá vôi xuất khẩu, do nhiều doanh nghiệp không đáp ứng đủ các điều kiện xuất khẩu nên số thu từ mặt hàng này cũng chỉ đạt 20 tỷ đồng, giảm 90% so với cùng kỳ năm 2020.

Còn tại Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Hòn Gai, đơn vị được giao số thu lớn nhất trong các chi cục, với trên 6.000 tỷ đồng, thì mặt hàng chủ đạo đóng góp cho số thu của Chi cục là xăng dầu trong 7 tháng qua cũng giảm mạnh, chỉ đạt gần 1.500 tỷ đồng (giảm 36%, hụt thu trên 820 tỷ đồng so với cùng kỳ năm 2020). Việc hụt thu là do nhu cầu sử dụng xăng dầu giảm mạnh và Tập đoàn xăng dầu Việt Nam cũng giảm lượng nhập khẩu để tiêu thụ thành phẩm của Nhà máy lọc dầu Nghi Sơn theo điều hành của Chính phủ. Việc khan hiếm tàu để thuê vận chuyển và cước phí vận tải đường biển tăng mạnh tới 3-4 lần so với năm 2020 cũng đã gây khó khăn cho hoạt động XNK qua cảng biển và làm tăng chi phí giá cả đối với hàng hóa XNK, nhiều doanh nghiệp phải tìm nguồn hàng trong nước để thay thế hàng nhập khẩu.

Để đảm bảo số thu NSNN cả năm 2021, Cục Hải quan tỉnh đã đánh giá lại toàn bộ các khoản thu so với kịch bản thu từ đầu năm; công tác phối hợp, hỗ trợ của các phòng tham mưu đối với các chi cục. Từ đó thẳng thắn chỉ ra những điểm mạnh, điểm yếu của từng đơn vị, những tồn tại, hạn chế, nguyên nhân chủ quan, khách quan ảnh hưởng đến tiến độ, kết quả thu NSNN thời gian qua.

Thực hiện chỉ đạo của Cục, các đơn vị đang quyết liệt triển khai các giải pháp mới trên cơ sở đảm bảo giữ vững nguồn thu cũ, mở rộng thêm mặt hàng mới, doanh nghiệp mới. Hiện Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Hòn Gai đang phối hợp chặt chẽ với Tập đoàn Thành Công để sớm đưa ô tô, linh kiện ô tô về nhập khẩu tại Chi cục; hỗ trợ kết nối hãng tàu với doanh nghiệp trong các khu công nghiệp để mở tuyến tàu chuyên tuyến về cảng Cái Lân; tiếp tục gặp gỡ, tiếp xúc, thu hút thêm các doanh nghiệp nhập khẩu nguyên liệu thức ăn chăn nuôi và các doanh nghiệp nhập khẩu cần trục, máy đào, sắt, thép... về làm thủ tục; cá thể hóa trách nhiệm cá nhân của từng công chức để thúc đẩy mối quan hệ gắn bó giữa hải quan và doanh nghiệp.

Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Cẩm Phả cũng đang tập trung vận động, tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp thương mại nhập khẩu than, đảm bảo số thu về than nhập khẩu tăng so với năm 2020 và nêu cao tinh thần chủ động trong xử lý các tình huống phát sinh.

Riêng với các chi cục có cửa khẩu đường bộ, hiện những đơn vị này cũng đã triển khai mạnh mẽ các giải pháp để rút ngắn thời gian thông quan, duy trì số thu ổn định từ các doanh nghiệp truyền thống, tìm ra các điểm nghẽn trong quá trình làm thủ tục hải quan để kịp thời tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp; rà soát, lựa chọn các doanh nghiệp nhập khẩu máy móc, thiết bị về làm thủ tục.

Ông Nguyễn Văn Nghiên, Cục trưởng Cục Hải quan tỉnh cho biết: Cùng với sự chủ động của các chi cục trong thu hút thêm doanh nghiệp mới, chúng tôi cũng yêu cầu các chi cục phải chịu trách nhiệm phân tích nguyên nhân, tìm mọi giải pháp để thu hút trở lại 262 doanh nghiệp cũ chuyển đi làm thủ tục tại nơi khác hoặc chưa phát sinh tờ khai trong những tháng qua. Trưởng các đơn vị sẽ phải xác định nhiệm vụ thu NSNN những tháng cuối năm là nhiệm vụ chính trị hàng đầu, chịu trách nhiệm toàn diện trước toàn Cục, từ đó triển khai thực hiện có hiệu quả các giải pháp tăng thu, chống thất thu, không để ảnh hưởng đến kịch bản tăng trưởng của tỉnh.