Hiện đại hóa công tác pha trộn than

Cùng với sự phát triển của nền kinh tế, nhu cầu về than thương phẩm có chất lượng khác nhau ngày một tăng cao. Riêng nhu cầu than cho điện, ước tính giai đoạn 2011-2030, các nhà máy nhiệt điện trong nước tiêu thụ 171 triệu tấn than. Để đáp ứng nhu cầu thị trường, tận thu nguồn than trong nước, chủ yếu là than nhiệt trị thấp, Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV) chủ trương chế biến than thương phẩm từ các nguồn khác nhau, hiện đại hóa công tác pha trộn than nhằm cung cấp kịp thời cho nhu cầu phát triển của nền kinh tế.

Trước đây, với công nghệ cũ, chất lượng pha trộn than cám 6 của Phân xưởng Tuyển than 1, Công ty Tuyển than Cửa Ông không đồng đều do không có phần thiết bị điều chỉnh tỷ lệ pha trộn. Mặt khác, sản lượng than cám độ tro cao được cấp không ổn định, dẫn đến năng suất pha trộn của phân xưởng giảm, gián đoạn việc cấp than kịp thời cho nhà máy nhiệt điện.

Khắc phục tình trạng này, từ tháng 2/2021, Công ty Tuyển than Cửa Ông đã đầu tư công trình Hệ thống cấp liệu cám độ tro cao phục vụ pha trộn than ở Phân xưởng Tuyển than 1. Ông Vũ Quý Dương, Quản đốc Phân xưởng Tuyển than 1, cho biết: Từ khi đưa vào sử dụng, hệ thống chủ động điều tiết tỷ lệ than cám đá độ tro cao vào pha trộn, tăng tỷ lệ thu hồi, đáp ứng nhu cầu tiêu thụ than cám 5, 6 ngày càng tăng của thị trường. Ngoài ra, hệ thống này giúp giảm lượng đá thải sau tuyển, góp phần giảm tải khâu vận chuyển ở ga Cửa Ông A vốn quá tải từ lâu.

Cũng với mục đích điều tiết tỷ lệ các nguồn than cấp vào pha trộn, phát huy tối đa hiệu quả pha trộn than, Công ty Tuyển than Cửa Ông đã nâng cấp hệ thống công nghệ chế biến than tại Phân xưởng Tuyển than 3. Theo đó, hệ thống này được lắp đặt thêm 2 sàng cong đa dốc để thay thế cho các hệ thống sàng cũ; lắp đặt mới 3 cân băng tải; cải tạo hệ thống băng tải cũng như lắp đặt máy phân tích độ tro nhanh trên băng than thành phẩm. Toàn bộ sản lượng than pha trộn của phân xưởng này được cấp cho dây chuyền sản xuất điện của Công ty CP Nhiệt điện Cẩm Phả - TKV.

Ông Vương Đình Đề, Phó Giám đốc Công ty CP Nhiệt điện Cẩm Phả, cho biết: Chất lượng than pha trộn rất phù hợp với dây chuyền công nghệ lò hơi tầng sôi tuần hoàn - CFB của Công ty. Nhiệt độ buồng đốt của loại lò hơi khá thấp nên có khả năng tận dụng được than cám 6b.1 để đốt lò phát điện. Với 2 tổ máy, 4 lò hơi có công suất 150MW/lò, trung bình mỗi năm, Công ty cấp lên lưới điện quốc gia trên 3,6 tỷ kWh điện, tương ứng trên 2 triệu tấn sản lượng than tiêu thụ. Việc đảm bảo tiến độ và chất lượng than pha trộn có ý nghĩa quyết định đối với hoạt động ổn định của dây chuyền sản xuất điện.

Hiện đại hóa công tác pha trộn, ngoài mục đích tận dụng nguồn than trong nước, từ tháng 2/2019, TKV cũng triển khai pha trộn than nhập khẩu cấp cho các nhà máy nhiệt điện, đáp ứng nhu cầu thị trường. Để tăng nguồn cung cấp than cho thị trường trong nước, góp phần đảm bảo an ninh năng lượng, TKV đã xây dựng kế hoạch nhập khẩu các loại than phù hợp để pha trộn với nguồn than sản xuất trong nước thành than có chất lượng phù hợp với yêu cầu thị trường, đặc biệt là các loại than cám 5a.1, 6a.1 cấp cho các nhà máy nhiệt điện của Việt Nam. Chính vì vậy, yêu cầu đặt ra đối với công nghệ pha trộn than của TKV cũng ngày một cấp thiết.

Thực hiện chủ trương hiện đại hóa công tác pha trộn than của Tập đoàn, vừa qua, Viện Cơ khí Năng lượng & Mỏ - Vinacomin đã nghiên cứu và chế tạo thành công máy trộn than MT300. Thiết bị này có năng suất thiết kế 300 tấn than/giờ, chất lượng than sau pha trộn đảm bảo đồng đều, khắc phục được những hạn chế của việc pha trộn than thủ công hoặc bằng bán cơ giới hóa như dùng băng tải kết hợp với máy xúc, sàng rung.

TS Lê Thùy Dương, Trưởng Phòng Quản lý khoa học, Viện Cơ khí năng lượng & Mỏ cho biết, sản phẩm chế tạo được kiểm tra và vận hành thử nghiệm tại Công ty Kho vận Đá Bạc - TKV, kết quả thử nghiệm cho thấy, máy trộn MT300 đã làm việc ổn định, tin cậy, êm, đạt được các tiêu chí kỹ thuật theo yêu cầu đề ra; đặc biệt là đảm bảo sản lượng than pha trộn cấp cho thị trường tiêu thụ.

Theo TKV, từ năm 2018 đến nay, trung bình mỗi năm, TKV tiêu thụ từ 40-42 triệu tấn than, chủ yếu là than cấp cho các nhà máy nhiệt điện. Riêng 6 tháng đầu năm 2021, mặc dù dịch Covid-19 ảnh hưởng đến nhu cầu sử dụng điện trong nước, nhưng sản lượng than pha trộn, tiêu thụ cho các hộ điện vẫn đạt trên 18,3 triệu tấn...

Tuy đã có nhiều sự đầu tư trong công tác pha trộn than, nhưng hiện nay công nghệ, cơ sở hạ tầng của TKV nhìn chung chưa đáp ứng yêu cầu thực tế. Ngoài Công ty Tuyển than Cửa Ông thực hiện pha trộn, chế biến than thông qua các nhà máy tuyển; tại các đơn vị còn lại, chưa có sự đầu tư bài bản về trang thiết bị, công nghệ pha trộn, chế biến than, chủ yếu tổ chức pha trộn than bằng máy xúc lật và dùng sàng công nghiệp.

Đặc biệt khi pha trộn than bằng máy xúc, có thể ảnh hưởng đến độ đồng đều của than sau pha trộn, nên mẫu than đưa vào phân tích chất lượng không đại diện, dẫn đến không thể phát hiện và ngăn ngừa được kịp thời những khiếm khuyết của hàng hoá, ảnh hưởng đến chất lượng than khi giao cho khách hàng. Tới đây, TKV tiếp tục từng bước hiện đại hóa công tác pha trộn than, đầu tư máy móc, công nghệ để điều tiết cho ra sản phẩm đảm bảo theo yêu cầu.