Hỗ trợ phát triển sản xuất ở Hoành Bồ: Những nút thắt cần tháo gỡ

Hoành Bồ có vị trí thuận lợi để thúc đẩy sản xuất nông nghiệp phát triển, cung cấp thực phẩm, rau quả cho các khu công nghiệp, khu du lịch Hạ Long và các khu đô thị khác. Từ lợi thế này, những năm qua, Hoành Bồ chú trọng triển khai các dự án, phương án phát triển sản xuất (PTSX). Song, quá trình thực hiện vẫn còn bộc lộ nhiều bất cập, hạn chế, là những nút thắt mà địa phương cần tháo gỡ kịp thời.

Vườn cam Canh, bưởi Diễn cho thu nhập hàng tỷ đồng mỗi năm của gia đình chị Nguyễn Hà (thôn Đồng Giữa, xã Sơn Dương).

Trợ lực vùng nông thôn

Giai đoạn 2013-2018, tổng kinh phí ngân sách tỉnh phân bổ cho Chương trình xây dựng nông thôn mới của Hoành Bồ là gần 146 tỷ đồng; trong đó, dành riêng cho hỗ trợ PTSX gần 56 tỷ đồng. Từ nguồn vốn hỗ trợ này, 5 năm qua, huyện đã triển khai 14 công trình hạ tầng vùng sản xuất tập trung; 29 mô hình sản xuất nhỏ lẻ; 47 dự án, phương án phát triển sản xuất tập trung cho 507 trang trại, hộ dân, 5 HTX và 3 công ty đầu tư, sản xuất trong lĩnh vực nông nghiệp với tổng kinh phí 107,3 tỷ đồng.

Nhiều dự án triển khai phát huy được hiệu quả, mang lại giá trị kinh tế cao. Tiêu biểu có thể kể đến như dự án trồng cây vụ đông ở xã Dân Chủ được thực hiện, duy trì từ năm 2013 đến nay với diện tích sản xuất dao động 25-32ha, doanh thu trung bình khoảng 3 tỷ đồng/năm; trồng khoai sọ nương dưới tán rừng trồng tại xã Đồng Sơn cho doanh thu trung bình khoảng 30 triệu đồng/ha/năm; nuôi gà siêu trứng tại xã Lê Lợi, quy mô đàn trên 10.000 con, cung cấp ra thị trường hơn 3 triệu quả trứng, doanh thu đạt 6 tỷ đồng/năm...

Đến nay, Hoành Bồ đã từng bước hình thành các nhóm sản phẩm phát triển tập trung thành từng vùng với quy mô thực hiện: 8,6ha đào đá; 59,2ha cây dược liệu, ba kích; 8,8ha cây ăn quả; 11ha khoai sọ nương; 8.930 con gà sinh sản, gà địa phương, gà lông xước, 109 con trâu bò sinh sản...

Việc triển khai các dự án hỗ trợ PTSX tập trung bước đầu đạt kết quả, góp phần chuyển đổi phương thức sản xuất của người dân từ mô hình sản xuất thủ công, nhỏ lẻ sang sản xuất hàng hóa tập trung, đưa kinh tế vùng nông thôn của huyện chuyển dịch theo hướng tăng trưởng, phát triển bền vững. Đồng thời, góp phần tăng thu nhập, tạo việc làm ổn định cho hàng nghìn lao động mỗi năm; giảm tỷ lệ hộ nghèo nhanh, bền vững từ 6,26% năm 2013 xuống còn 1,75% năm 2018; thu nhập bình quân đầu người tăng từ 23,4 triệu đồng lên 41,4 triệu đồng/người/năm; thu nhập bình quân trên đơn vị diện tích tăng nhanh, ổn định từ 29,33 triệu đồng lên 41,43 triệu đồng/ha/năm.

Mô hình trồng ổi Đài Loan đang được nhân rộng sản xuất thành vùng sản xuất tập trung tại xã Sơn Dương, huyện Hoành Bồ.

Chị Nguyễn Hà, thôn Đồng Giữa, xã Sơn Dương phấn khởi cho biết: “Trồng cam Canh, bưởi Diễn từ năm 2014 với 1ha trồng thử nghiệm, hiện gia đình tôi đã có trang trại trồng cây ăn quả, diện tích hơn 10ha. Tuy mới chỉ có 2ha cho thu hoạch nhưng được mùa, được giá nên mỗi vụ bình quân cũng cho thu từ 1-1,5 tỷ đồng. Những năm gần đây kinh tế gia đình tôi đã dần khá lên, có điều kiện đầu tư cho con cái học hành và có thêm tiềm lực nhân rộng mô hình PTSX.

Vẫn còn nút thắt cần tháo gỡ

Thực tế chứng minh, việc thực hiện các dự án, phương án PTSX là giải pháp thiết thực góp phần nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của người dân, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội vùng nông thôn. Tuy nhiên, quá trình triển khai ở Hoành Bồ nhiều năm qua vẫn lộ rõ nhiều hạn chế: Các dự án vẫn sản xuất manh mún, nhỏ lẻ, chưa đáp ứng được thị trường; chất lượng lập hồ sơ các dự án, phương án của một số xã không cao, chưa nghiên cứu kỹ thị trường đầu ra và khả năng thích nghi của mô hình đối với địa phương; số lượng cây, con giống chết nhiều...

Đặc biệt, tiến độ giải ngân vốn hỗ trợ rất chậm, kết quả giải ngân thấp. Trong 6 năm triển khai thực hiện nguồn vốn hỗ trợ sản xuất, có 2 năm không thực hiện và không giải ngân hết nguồn vốn được phân bổ; trong đó năm 2016 huyện không triển khai được dự án, phương án hỗ trợ PTSX nào, phải trả lại ngân sách tỉnh trên 6,2 tỷ đồng. Hết năm 2018, số vốn không thực hiện và giải ngân được phải trả lại ngân sách là 8,6/30,2 tỷ đồng, chiếm 28,6%.

Quy trình sản xuất mật ong của HTX Mật ong Thống Nhất (xã Thống Nhất).

Lý giải về vấn đề này, ông Tô Quốc Hưng, Phó Chủ tịch UBND huyện Hoành Bồ cho biết: Nguồn vốn hỗ trợ PTSX năm 2018 tăng 1,8 lần so với năm 2016, tăng 3,2 lần so với 2017. Thêm vào đó, cơ chế chính sách hỗ trợ PTSX chưa phù hợp với thực tiễn địa phương; mức hỗ trợ PTSX thấp nhưng yêu cầu hồ sơ chặt chẽ nên nhiều doanh nghiệp, hộ dân không hưởng ứng; điều kiện quy mô tối thiểu khá cao, nhiều hộ muốn thực hiện lại không đáp ứng được.

Công tác lãnh đạo, điều hành của nhiều xã chưa sâu sát, quyết liệt; lựa chọn một số dự án chưa phù hợp phải điều chỉnh, thậm chí không triển khai được phải điều chuyển nguồn vốn. Sự chủ động rà soát của UBND các xã, sự phối hợp hướng dẫn của các phòng, ban chưa tốt nên nhiều phương án đã đăng ký thực hiện từ đầu năm nhưng đến cuối năm, các hộ lại xin rút không thực hiện do không đủ quy mô diện tích, không đúng mục đích sử dụng đất...

Trong định hướng phát triển, huyện Hoành Bồ phấn đấu: Tỷ trọng ngành nông - lâm - ngư nghiệp đạt tối thiểu 5,7% vào năm 2020 và 3% vào năm 2030; tốc độ tăng trưởng bình quân tối thiểu đạt 4,5%. Huyện hình thành các vùng sản xuất tập trung, quy mô lớn, sản xuất nông nghiệp hàng hóa có năng suất, chất lượng cao. Để gỡ những nút thắt còn tồn tại trong hỗ trợ PTSX, hướng tới mục tiêu đề ra, thời gian tới, huyện sẽ tập trung thực hiện các giải pháp: Tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo và kiện toàn bộ máy thực hiện xây dựng nông thôn mới từ huyện đến xã; xây dựng, điều chỉnh quy hoạch, đề án PTSX trên địa bàn; thực hiện tốt công tác chuẩn bị đầu tư, phân bổ vốn; thu hút các doanh nghiệp, HTX đầu tư sản xuất nông nghiệp...

Ngô Dịu