Học sinh THPT chưa tốt nghiệp được học đại học

Từ năm học 2024 - 2025, Đại học (ĐH) Quốc gia Hà Nội chính thức triển khai chương trình ươm tạo tài năng từ bậc THPT (VNU12+). Tham gia chương trình này, học sinh được học sớm một số học phần trong chương trình đào tạo ĐH và ưu tiên xét tuyển khi mong muốn tiếp tục học ĐH ở ĐH Quốc gia Hà Nội.

Vừa qua, ĐH Quốc gia Hà Nội tổ chức Ngày hội Tư vấn tuyển sinh và hướng nghiệp cho học sinh khối THPT nhằm quảng bá tuyển sinh ĐH và giới thiệu chương trình VNU12+.

PGS.TS Nguyễn Quang Liệu, Hiệu trưởng Trường THPT chuyên Khoa học Xã hội và Nhân văn thông tin từ năm 2014, ĐH Quốc gia Hà Nội đã có quy định về việc cho phép học sinh THPT có phẩm chất, năng lực vượt trội được tích lũy kiến thức, đăng kí học sớm ở bậc ĐH. Qua 10 năm thực hiện với nhiều trường hợp học vượt thành công bước đầu đã chứng minh quy định này là phù hợp. Theo PGS Liệu, chương trình VNU12+ giúp học sinh THPT thực hiện được các mục tiêu cơ bản như định hướng tiếp cận nghề nghiệp, nghiên cứu khoa học một cách phù hợp; tạo điều kiện cho những học sinh có tư chất thông minh hay tài năng nở sớm tham gia chương trình rút ngắn thời gian đào tạo ở bậc ĐH; tạo điều kiện cho học sinh THPT có cơ hội tiếp cận các chương trình học bổng quốc tế và đặc biệt tăng tỉ lệ thành công khi học ĐH.

Ông Liệu cho hay năm học 2022 - 2023, Trường ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn, ĐH Quốc gia Hà Nội đã tiên phong trong việc định hướng cho học sinh Trường THPT chuyên Khoa học Xã hội và Nhân văn đăng kí các học phần ở bậc ĐH. Kết quả có 12 học sinh tham gia và đã có 5 học sinh vào học các chương trình ĐH của các trường thành viên thuộc ĐH Quốc gia Hà Nội. Năm học 2023 - 2024 có 20 học sinh đăng kí tham gia và tất cả đều mong muốn trở thành sinh viên của ĐH Quốc gia Hà Nội.

Em Lê Hoài Nam, học sinh lớp chuyên Sử đăng kí học tích lũy các học phần bậc ĐH từ năm học 2022 - 2023, hiện đang là sinh viên năm thứ nhất của Trường ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn. Nam cho hay, khi được đăng kí “học vượt”, em mạnh dạn đăng kí 9 tín chỉ học kì 2 và 16 tín chỉ học kì hè. Nhờ đó, Nam hiểu sâu kiến thức để phần nào đáp ứng yêu cầu của chuyên ngành theo học. Khi học các học phần ĐH, Nam học được phương pháp tự học, làm việc nhóm và hiểu thêm về việc lựa chọn ngành học của bản thân.

Đỗ Ngọc Diệp, học sinh lớp 11 chuyên Văn 2 chia sẻ khi đăng kí học vượt, năng lực của bản thân phải đạt ở mức độ ổn định đến tốt mới cân bằng được các học phần đăng kí. Nếu không, mức điểm bình quân tích lũy không đạt được như mong muốn. Đồng thời, khi đã chọn học vượt, học sinh phải biết cân bằng giữa việc học với các hoạt động khác trong cuộc sống để không bị quá tải, không bị sao nhãng việc học tập ở trường THPT.

Việc triển khai cho học sinh THPT học trước tín chỉ ĐH đang được thực hiện ở một số cơ sở giáo dục ĐH trên cả nước. Trường ĐH Sư phạm Kỹ thuật TPHCM từ năm 2019 đã cho phép học sinh THPT đăng ký học trực tuyến môn Nhập môn kỹ sư ngành. Năm 2022, Trường ĐH Hoa Sen triển khai chương trình ĐH sớm, đối tượng là học sinh lớp 10, 11, 12 của các trường THPT. Cuối tháng 12/2023, ĐH Quốc gia TPHCM công bố năm 2024 sẽ triển khai thí điểm một số môn học chung và công nhận tín chỉ cho học sinh THPT có năng lực vượt trội theo phương thức kết hợp trực tuyến và trực tiếp.

Cá thể hóa đào tạo tài năng

Phó Giám đốc ĐH Quốc gia Hà Nội Phạm Bảo Sơn cho biết, một trong những hướng đổi mới của ĐH này là phải định hướng nghề nghiệp sớm cho học sinh các trường THPT trực thuộc bằng cách tư vấn, hỗ trợ học sinh học sớm một số học phần trong chương trình đào tạo ĐH; ưu tiên xét tuyển khi các em có mong muốn tiếp tục học ĐH ở ĐH Quốc gia Hà Nội. Mô hình đào tạo tài năng THPT liên thông ĐH là mô hình đang được các quốc gia tiên tiến trên thế giới thực hiện, như Hoa Kỳ, Nhật Bản, Hàn Quốc.

Giai đoạn đầu, chương trình VNU12+ dành cho học sinh THPT hệ chuyên và không chuyên ở các trường THPT thuộc ĐH Quốc gia Hà Nội, đáp ứng một trong các điều kiện như đã và đang là thành viên đội tuyển dự thi học sinh giỏi quốc gia, quốc tế môn thi thuộc tổ hợp xét tuyển của đơn vị; đoạt giải trong kỳ thi Olympic bậc THPT tại ĐH Quốc gia Hà Nội môn thi thuộc tổ hợp xét tuyển của đơn vị (đối với học sinh THPT chuyên) hoặc đoạt giải ba trở lên trong kỳ thi này môn thi thuộc tổ hợp xét tuyển của đơn vị (đối với học sinh THPT không chuyên); kết quả học tập trong năm học lớp 10 (đối với học sinh THPT chuyên) hoặc kết quả học tập trong năm học lớp 10 và học kỳ I lớp 11 (đối với học sinh THPT không chuyên) đạt mức tốt và có năng lực ngoại ngữ đáp ứng yêu cầu của chương trình đào tạo.

Ngoài các trường hợp trên, học sinh được đăng ký tham gia chương trình nếu được 1 nhà khoa học có uy tín trong lĩnh vực/ngành đào tạo và thuộc danh sách giảng viên tham gia chương trình VNU12+ đã được ĐHQGHN phê duyệt phát hiện, bảo lãnh và cam kết sẽ định hướng nghề nghiệp và hướng dẫn theo học các chương trình đào tạo ĐH thuộc các ngành khoa học cơ bản của ĐH Quốc gia Hà Nội.

Học sinh THPT tham gia chương trình được ưu tiên xét tuyển vào các chương trình đào tạo trình độ ĐH của ĐH Quốc gia Hà Nội trong năm tốt nghiệp THPT nếu tích lũy trước tối thiểu 3 học phần, đạt ngưỡng đảm bảo chất lượng đầu vào của nhóm ngành/ngành/chương trình đào tạo trong năm tuyển sinh và đạt khi phỏng vấn của tiểu ban chuyên môn.