Hướng dẫn cách bảo quản bánh chưng an toàn cho sức khỏe

Bánh chưng là một món ăn truyền thống không thể thiếu trong những ngày Tết Nguyên đán. Tuy nhiên nếu không được bảo quản đúng cách, bánh chưng rất dễ bị mốc khi ăn sẽ gây hại cho sức khỏe.

Bánh chưng là một món ăn cổ truyền, đậm đà bản sắc dân tộc, giàu chất dinh dưỡng, không thể thiếu trong mâm cỗ Tết của các gia đình Việt Nam. Tuy nhiên, trong các món ngon ngày Tết, bánh chưng là món ăn dễ bị mốc nhất bởi nó là món ăn giàu dinh dưỡng, có độ ẩm cao, là môi trường phù hợp để nấm mốc phát triển. Với nhiều thành phần kết hợp trong bánh chưng cộng với thời tiết nồm ẩm của mùa xuân miền Bắc, bánh chưng rất dễ bị ôi thiu, lên mốc khiến người ăn có thể bị ngộ độc, rối loạn tiêu hóa... ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe.

1. Ăn bánh chưng mốc gây hại như thế nào?

Khi bánh chưng bị mốc, nấm mốc sẽ sản sinh ra các loại độc tố, đặc biệt là aflatoxin. Loại độc tố này rất nguy hiểm, có thể gây tổn thương gan, thậm chí gây ung thư gan nếu ăn phải trong thời gian dài. Việc ăn phải bánh chưng mốc có thể gây ra các vấn đề về tiêu hóa như đau bụng, tiêu chảy, buồn nôn...

Các triệu chứng thường gặp khi ăn phải bánh chưng mốc:

• Ngộ độc thực phẩm: Các triệu chứng thường gặp bao gồm đau bụng, tiêu chảy, buồn nôn, ói mửa, sốt...
• Tổn thương gan: Trong trường hợp nghiêm trọng, độc tố aflatoxin có thể gây tổn thương gan, dẫn đến xơ gan hoặc ung thư gan.

Một số người khi thấy bánh chưng có dấu hiệu mốc thì thường cắt bỏ phần mốc đi, giữ phần bánh còn lại để ăn hoặc rán lên ăn. Tuy nhiên theo cảnh báo của chuyên gia, dù cắt bỏ phần mốc, độc tố vẫn có thể lan tỏa vào các phần bánh khác, khiến toàn bộ bánh không còn an toàn để ăn.

Theo PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh - nguyên cán bộ Viện Công nghệ Sinh học và Thực phẩm - Đại học Bách Khoa Hà Nội, khi bánh chưng đã bị mốc thì dù cắt bỏ phần hỏng thì nấm mốc vẫn có khả năng xâm nhập sâu vào bên trong bánh, khi ăn người dùng có thể đối mặt với nguy cơ ngộ độc.

Theo Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế), ngày Tết, nhiều gia đình vẫn có thói quen gói bánh chưng với số lượng nhiều để ăn dài ngày. Vì để trong thời gian dài cộng với thời tiết nồm ẩm của mùa xuân nên bánh chưng rất dễ bị mốc nhưng theo thói quen nhiều người vẫn gọt bỏ phần ngoài của bánh rồi rán lên ăn. Điều đó rất có hại cho cơ thể vì tất cả các thực phẩm đã mốc đều sinh ra độc tố aflatoxin. Loại độc chất này có thể gây nên những ảnh hưởng bất lợi cho sức khỏe.

2. Tham khảo mẹo bảo quản bánh chưng thơm ngon ngày Tết

Cục An toàn thực phẩm đã đưa ra hướng dẫn cho người dân cách luộc và bảo quản bánh chưng thơm ngon trong những ngày Tết:

2.1. Rửa kỹ lá gói

Muốn bánh chưng có thời gian sử dụng lâu, cần chú ý đến ngay từ khâu chế biến. Lá dong dùng để gói bánh cần phải được rửa thật kỹ và để ráo nước, lau khô bằng khăn sạch. Nên chần sơ lá rồi mới tiến hành gói bánh. Bình thường mọi người không quen gói bằng lá dong đã được luộc, tuy nhiên, đó là cách giúp bánh có thể để được lâu hơn.

2.2. Rửa bánh chưng sau khi nấu chín

Sau khi bánh chưng đã được nấu chín, nên rửa bánh lại bằng nước sạch. Như vậy, những nước nhớt khi luộc bánh sẽ không bị bám trên bánh, giữ cho bánh không bị ôi thiu nhanh, nhất là khi thời tiết nắng nóng.

2.3. Ép bánh

Sau khi rửa cần dùng vật nặng đè lên bánh. Bước này vừa giúp cho bánh chắc hơn lại có thể ép hết nước trong lớp vỏ ra ngoài. Bánh sẽ khô ráo và kéo dài được thời gian sử dụng. Có thể dùng mâm hoặc vải ni-long phủ lên trên, sau đó đặt vật nặng đè lên trên. Cần để vật nặng đè đều lên tất cả số bánh vừa luộc.

2.4. Treo bánh nơi thoáng mát

Các loại bánh chưng, bánh tét nên được treo nơi mát và thoáng gió sẽ giúp bánh khô se phần mặt, vừa đảm bảo vệ sinh, vừa giữ được lâu.

2.5. Bảo quản trong tủ lạnh

Người ta thường quan niệm là bánh chưng không nên bảo quản trong tủ lạnh vì dễ bị lại gạo (cứng). Tuy nhiên, nếu thời tiết nóng thì có thể bảo quản vào ngăn mát tủ lạnh. Ở môi trường tự nhiên, bánh chưng thường để được 5 ngày. Nếu để trong ngăn mát tủ lạnh được 15-20 ngày. Tốt nhất, nên bảo quản bánh trong ngăn mát tủ lạnh, nhiệt độ từ 5-10 độ C. Cần để nguyên lá gói vào tủ lạnh, ăn đến đâu cắt đến đó, phần mặt cắt lấy màng bọc thực phẩm bao kín lại. Nếu bánh có hiện tượng lại gạo nên luộc, chiên hoặc hấp lại và tiếp tục dùng.

Lưu ý, khi thấy bánh bị mốc trắng, lên men mùi chua (nhất là ở phần góc bánh do phần này khi gói hay bị rách) ở lớp vỏ bánh bên ngoài thì không nên tiếc mà cần mạnh dạn vứt bỏ cả cái bánh. Các chuyên gia khuyến cáo, những thực phẩm đã bị nấm mốc tuyệt đối không ăn. Tốt nhất là nên gói lượng bánh vừa đủ để ăn trong những ngày Tết.