IAEA nói về sự cố nghiêm trọng ở nhà máy hạt nhân Zaporizhzhia

Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) cho biết nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia ở Ukraine đã bị hư hại hôm 7/4 trong một cuộc tấn công bằng máy bay không người lái, đồng thời gọi cuộc tấn công là “một sự cố nghiêm trọng có khả năng làm suy yếu tính toàn vẹn của hệ thống ngăn chặn lò phản ứng”.

Trong một tuyên bố trên mạng xã hội X vào rạng sáng 8/4, Tổng giám đốc IAEA Rafael Grossi cho biết vào hôm trước, nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia đã hứng chịu các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái, bao gồm ít nhất 3 lần tấn công trực tiếp vào lò phản ứng chính.

Ông Grossi viết: “Hôm nay, lần đầu tiên kể từ tháng 11/2022 và sau khi tôi đưa ra 5 nguyên tắc cơ bản để tránh một tai nạn hạt nhân nghiêm trọng dẫn tới phóng xạ (bị phát tán), IAEA xác nhận đã xảy ra ít nhất 3 vụ tấn công trực tiếp vào cấu trúc bảo vệ lò phản ứng chính ở nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia. Điều này không thể xảy ra”.

Theo tờ Euro Maidan, trong tuyên bố của mình, Tổng giám đốc IAEA còn nhấn mạnh rằng không ai có thể hưởng lợi từ các cuộc tấn công vào các cơ sở hạt nhân và kêu gọi “không nên làm” những hành động như vậy.

Ông Grossi viết: “Tôi kiên quyết kêu gọi những người ra quyết định quân sự tránh mọi hành động vi phạm các nguyên tắc cơ bản để bảo vệ các cơ sở hạt nhân”.

Trong một diễn biến liên quan, đài CNN ngày 8/4 dẫn một tuyên bố được đăng trên kênh Telegram chính thức của nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia, trong đó chính quyền Nga cáo buộc quân đội Ukraine đã thực hiện một loạt cuộc tấn công nhằm vào cơ sở này bằng cách sử dụng máy bay không người lái kiểu “tự nổ”.

Tuyên bố đăng trên kênh Telegram chính thức của nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia cho hay một chiếc xe tải đang dỡ thực phẩm đã bị hư hỏng và một vụ va chạm khác được ghi nhận tại khu vực cảng hàng hóa của nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia .

“Việc pháo kích vào nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia và cơ sở hạ tầng của nó là không thể chấp nhận được. Không có nhà máy điện hạt nhân nào trên thế giới được thiết kế để chịu được hỏa lực toàn diện từ lực lượng vũ trang. Thiệt hại đối với cơ sở hạ tầng có thể ảnh hưởng đến hoạt động an toàn của nhà máy điện hạt nhân”, tuyên bố cho biết thêm.

Sau những cáo buộc của Nga, người phát ngôn của Cơ quan Tình báo Quốc phòng Ukraine, ông Andriy Yusov đã nói với tờ Ukrainska Pravda rằng Kiev không liên quan đến vụ tấn công, đồng thời cáo buộc Nga một lần nữa đang gây nguy hiểm cho cơ sở hạt nhân này cũng như dân thường và môi trường của toàn châu Âu.

Đài CNN tuyên bố họ không thể xác minh độc lập các tuyên bố của Nga hoặc Ukraine.

Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia cơ sở năng lượng hạt nhân lớn nhất châu Âu cả về số lượng tổ máy lẫn công suất lắp đặt, đã bị quân đội Nga chiếm giữ trong những ngày đầu của cuộc chiến, nhưng được cung cấp năng lượng từ các đường dây Ukraine.

Kể từ khi xung đột Nga – Ukraine bùng nổ vào ngày 24/2/2022 tới nay, nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia đã nhiều lần mất điện, phải sử dụng máy phát điện diesel khẩn cấp và hệ thống an toàn.

Gần nhất là vào ngày 4/4, các quan chức nhà máy điện hạt nhân Zaporizhia cho biết một trong hai đường điện cao thế cung cấp cho nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia bị ngắt vào lúc 10 giờ sáng.

Cùng ngày, trang web của IAEA dẫn lời Tổng Giám đốc IAEA nhấn mạnh: “Như đã xảy ra nhiều lần trong cuộc chiến tranh tàn khốc này, nhà máy điện hạt nhân lớn nhất châu Âu đã mất đi nguồn điện quan trọng cần thiết để làm mát các lò phản ứng và thực hiện các chức năng an toàn và an ninh hạt nhân quan trọng khác. Sự kiện sáng nay một lần nữa nêu bật những nguy cơ rất thực tế đang đe dọa cơ sở này”.

Trước đó vào ngày 22/3, nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia bị tấn công khiến một đường dây cung cấp điện bị đứt.

Khi đó, theo Energoatom, nhà điều hành năng lượng nguyên tử của Ukraine, nếu đường dây còn lại bị đứt nốt, nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia sẽ "đứng trước một đợt mất điện khác, vi phạm nghiêm trọng các điều kiện vận hành an toàn của nhà máy".

Energoatom cho rằng: “Tình trạng này cực kỳ nguy hiểm và có nguy cơ dẫn tới tình huống khẩn cấp”, “nếu thất bại (trong việc cung cấp điện cho nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia), mối đe dọa về tai nạn hạt nhân và phóng xạ sẽ xuất hiện”.