Khi rapper Việt quay đầu xin lỗi

Lời xin lỗi của 16 Typh sau trận beef (rap chiến) với Thành Draw là minh chứng điển hình cho chuyện văn hóa rap/hip hop ở Việt Nam hoàn toàn khác so với cội nguồn.

Từ đầu năm 2024, rap Việt xảy ra 3 trận beef. Đó là cuộc chiến giữa rapper trẻ Rocky CDE và tổ đội Workaholic$. Tiếp đó, ICD và Richchoi vạch trần nhau qua loạt bản rap diss (công kích), khiến rap Việt dậy sóng. Và khi cuộc chiến giữa ICD và Richchoi chưa nguôi, vụ Thành Draw đả kích 16 Typh gây bùng nổ, không chỉ ở phạm vi rap Việt mà được bàn tán rộng khắp mạng xã hội.

Tại nơi cội nguồn của rap/hip hop - Mỹ - trận beef giữa các rapper Kendrick Lamar, J.Cole và Drake cũng gây xôn xao thời gian gần đây. Những rapper đình đám của thế giới đã thẳng thắn đả kích, đưa cả chuyện gia đình, con cái để làm tăng tính “sát thương”. Các rap fan ở Mỹ nói riêng và trên toàn thế giới nói chung ủng hộ nhiệt tình cho Kendrick, J.Cole và Drake, với tinh thần là càng nhiều thông tin được tiết lộ, trận beef sẽ càng hấp dẫn.

Quay ngược về trận beef giữa Thành Draw và 16 Typh, cũng là các bản rap chứa nhiều thông tin mang tính đả kích, gây sốt. Song, khác biệt là 16 Typh phải nhanh chóng quay đầu và công khai xin lỗi.

Tại sao 16 Typh xin lỗi?

Rapper của nhà SpaceSpeakers viết một tâm thư gửi đến khán giả. Ở đó, 16 Typh nói lời xin lỗi khán giả và tuyên bố không tiếp tục trận beef. Rapper gốc Hải Phòng nhấn mạnh anh đã chuẩn bị xong bản rap để đáp trả Thành Draw từ 2 ngày trước, song quyết định dừng lại vì không muốn tính chất trận chiến bị đẩy quá xa.

Ở Mỹ, văn hóa battle/beef tồn tại và được khán giả đón nhận qua hàng chục năm. Khán giả, truyền thông nơi đây xem các trận beef là một phần không thể thiếu của rap/hip hop. Nó là cơ sở để phân định trình độ, cách sống và nhiều khía cạnh gai góc khác của một rapper. Thế nên, với các bản rap diss ở Mỹ, mọi thứ được khoanh vùng, tách biệt hẳn đâu là một bản rap để công kích và đâu là sản phẩm âm nhạc thuần túy.

Tại thị trường Việt Nam, beef chưa có chỗ đứng độc lập như vậy. Góc nhìn từ khán giả (số đông), cộng đồng mạng và truyền thông, chỉ có một khái niệm là nhạc rap. Vậy nên rapper làm nhạc theo đúng bản chất của beef, với ngôn từ mạnh mẽ, gai góc, sẽ khó được đón nhận. Với những thông tin trong bản rap diss, đặc biệt là “bóc phốt”, bê bối, số đông khán giả Việt cũng không nhìn nhận theo phạm vi bó gọn, chỉ là một bản nhạc rap để công kích.

Thay vào đó, từng thông tin trong trận beef sẽ được bàn tán, đánh giá trên góc độ nó trực tiếp liên quan đến sự nghiệp của rapper.

16 Typh bị Thành Draw vạch ra nhiều thông tin “chí mạng”. Sự quan tâm, bàn tán từ cộng đồng mạng hoàn toàn vượt quá phạm vi 16 Typh và Thành Draw đang dùng âm nhạc để giải quyết mâu thuẫn. Thay vào đó, 16 Typh bị đặt nghi vấn về đạo đức, lối sống. Vụ lùm xùm leo thang, kéo những người không liên quan đến trận beef vào cuộc theo cách tức tưởi.

Sau cùng, giữa 16 Typh và Thành Draw, chưa rõ ai là người thắng. Trận chiến này vốn chẳng có giám khảo hay một thước đo cụ thể để phân định kết quả. Những người chiến thắng lại là khán giả, cộng đồng mạng, đang chĩa “mũi dao” về phía cả 16 Typh và Thành Draw. Họ muốn trận chiến âm nhạc càng kéo dài càng tốt, các rapper “bóc phốt” nhau càng nhiều, sẽ càng thỏa mãn dư luận.

Lời xin lỗi từ 16 Typh và những dòng đính chính của SpaceSpeakers đã đến đúng. Nhưng mọi chuyện chưa dừng ở đó. 16 Typh đang đối diện cáo buộc từ cộng đồng mạng liên quan đến đạo đức. Nam rapper cần xử lý triệt để nếu không muốn sự nghiệp bị xáo trộn như nhiều nghệ sĩ Việt dính bê bối trước đó.

“Beef không dành cho rapper Việt lên mainstream”

Tiền Phong liên hệ cùng rapper có tiếng trên thị trường. Nghệ sĩ này cho rằng với văn hóa âm nhạc đại chúng Việt Nam, chuyện rapper Việt lao vào các trận beef là quá nguy hiểm. Đặc biệt, các rapper mainstream (những rapper nổi tiếng) như 16 Typh, đang kiếm tiền bằng lượt nghe/xem sản phẩm, chạy show và thu hút nhãn hàng cần phải tránh xa những sản phẩm âm nhạc chỉ mang tính chất đả kích nhau.

Trận beef giữa Rocky CDE và tổ độ Workaholic$ đặc biệt căng thẳng, song những rapper này ở underground nên tính lan tỏa không cao. ICD và Richchoi có độ nhận diện cao hơn, nhưng 2 cựu thí sinh King of Rap cũng chưa thật sự là nghệ sĩ mainstream. Còn với 16 Typh, khi nam rapper gắn liền với danh xưng bạn trai cũ (tin đồn) của Min và chịu sự quản lý của SpaceSpeakers, tính chất khác hẳn.

Những khán giả của rap Việt xem beef là tiêu chí để phân định trình độ rapper tốt cỡ nào, có đủ can đảm để đương đầu với đối thủ hay không. Từ những trận beef đình đám của rap Việt trong quá khứ, phần thưởng cho rapper được đánh giá thắng cuộc là sự công nhận trình độ hoặc sự nhiệt tình khi đóng góp khả năng vào sự phát triển chung của văn hóa rap/hip hop trong giới underground.

Với rapper kiểu như 16 Typh, thực tế là anh chẳng cần sự công nhận về trình độ beef. Thứ mà 16 Typh phải có, cũng tương tự các rapper nổi tiếng nhất hiện tại như Đen Vâu, Karik, Binz, B Ray, Suboi... là sự yên bình, tránh xa khỏi tranh cãi, lùm xùm. Họ cần giữ hình ảnh sạch nhất có thể để phát triển sự nghiệp âm nhạc, không chỉ để tạo ra những bản nhạc hit, mà liên quan đến cơ hội chạy show, thu hút nhãn hàng, được xướng tên ở các giải thưởng âm nhạc chính thống.

Chỉ với những ca từ nhạy cảm, B Ray phải xóa MV. Binz tại concert của SpaceSpeakers thực hiện hành động được cho là đậm chất hip hop Mỹ, nhưng ngay lập tức bị tuýt còi. Sau cùng, qua một loạt sự cố của rapper, câu chuyện chỉ là không ai được phép đi ngược chuẩn mực văn hóa Việt. Sự trái ngược của văn hóa rap/hip hop cội nguồn so với văn hóa Việt đã đã giăng nhiều cái "bẫy" cho rapper và 16 Typh là nạn nhân mới nhất.