Khởi công xây dựng hồ chứa nước Yên Lập - công trình thủy lợi lớn nhất ở Quảng Ninh và hệ thống thủy nông Yên Hưng

Nhân kỷ niệm 47 năm ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam, ngày 03/02/1977, tại công trường thủy lợi Yên Lập, Tỉnh ủy, UBND tỉnh tổ chức Lễ mít tinh kỷ niệm ngày thành lập Đảng và chính thức phát động khởi công xây dựng công trình thủy lợi lớn nhất ở Quảng Ninh - Hồ chứa nước Yên Lập và hệ thống thủy nông Yên Hưng.

Trên một vạn người đại diện cho các lực lượng tham gia xây dựng công trình, từ địa đầu Móng Cái đến vùng Đệ tứ chiến khu Đông Triều và nhân dân huyện Yên Hưng đã đội ngũ chỉnh tề, trống dong cờ mở về dự buổi lễ. 

Các đồng chí Nguyễn Đức Tâm, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Vũ Khắc Mẫn, Thứ trưởng Bộ Thủy lợi; Nguyễn Ngọc Đàm, Chủ tịch UBND tỉnh, cùng đông đảo các đồng chí đại diện các cấp, các ngành trong tỉnh và huyện Yên Hưng đã đến dự. 

Thay mặt lãnh đạo tỉnh, đồng chí Nguyễn Ngọc Đàm, Chủ tịch UBND tỉnh đã ôn lại truyền thống đấu tranh, lao động sản xuất của nhân dân các dân tộc trong tỉnh và quyết tâm của Đảng bộ, nhân dân tỉnh ta trong công tác xây dựng thủy lợi, phát triển nông nghiệp... Các đồng chí Chủ tịch huyện Yên Hưng, chỉ huy công trình đã hứa sẽ quyết tâm hoàn thành thắng lợi nhiệm vụ được giao.

Cuộc mít tinh đã thông qua quyết tâm thư gửi Ban Chấp hành Trung ương Đảng và Chính phủ. Đúng 15 giờ, cuộc mít tinh kết thúc, hàng vạn người sôi nổi tham gia các hoạt động của ngày lễ khởi công, sẵn sàng tư thế bước vào cuộc chiến đấu mới.

Hồ Yên Lập xây dựng trên độ cao 30,2m so với mực nước biển, đập chính dài 276m, cao trình đỉnh đập 32,57m, chiều rộng đỉnh đập 5m xây dựng ở phường Minh Thành, thị xã Quảng Yên. Các đập phụ gồm: đập Nghĩa Lộ, ở xã Việt Hưng dài 540m, cao trình đỉnh đập 33,5m; đập Đồng Cóc, ở xã Dân Chủ dài 54m, cao trình đỉnh đập 34m… cùng ở thành phố Hạ Long. Hồ Yên Lập có sức chứa 130 triệu m3 nước, nước cả 138 triệu m3, duy trì thường xuyên ở mức 127,5 triệu m3 nước; diện tích lưu vực 182,6km2, diện tích mặt nước 12,5km2 thuộc địa bàn 7 phường xã thuộc các huyện/thị/thành phố: Hạ Long, Uông Bí, Quảng Yên.

Quá trình xây dựng hồ Yên Lập, công trình hàng ngày có trên 3.000 công nhân gồm 3 lực lượng: đội quân chính qui của Bộ Thủy lợi làm nhiệm vụ thi công các hạng mục chính như hồ đập, tràn xả lũ, xi phông…; lực lượng các xí nghiệp của tỉnh thì xây dựng hệ thống kênh mương chính, mương cấp I; mương cấp II và cấp III (mương nội đồng) ở địa bàn huyện nào huyện ấy huy động nhân lực xây dựng, nhân lực phần lớn do xã viên đội thủy lợi 202 của các HTX nông nghiệp đảm nhiệm.

Hồ được xây dựng đến đâu thực nghiệm khai thác nguồn nước ngay đến đó, năm 1983 công trình hoàn thiện toàn bộ và chính thức khánh thành.

Hồ Yên Lập cấp nước sạch cho nhu cầu tiêu dùng của khoảng 95% dân cư ở thành phố Uông Bí, thị xã Quảng Yên và khoảng 50% dân đô thị của thành phố Hạ Long. Hồ Yên Lập khi mới xây dựng cấp nước nuôi trồng thủy sản và nước tưới cho 11.000ha đất sản xuất nông nghiệp, chủ yếu là ở thị xã Quảng Yên. Nay công nghiệp và dịch vụ phát triển, xu hướng đô thị hóa…hồ Yên Lập hiện cấp nước tưới cho 8.320ha đất nông nghiệp (riêng Quảng Yên 5.000ha) và 1.600ha ao đầm nuôi trồng thủy sản.

Ngoài giá trị thủy lợi, hồ Yên Lập còn có giá trị cảnh quan môi trường, trầm tích văn hóa, kho tàng tài nguyên. Dưới đáy hồ Yên Lập còn phế tích khai trường mỏ than Yên Lập của tư bản Pháp khai thác thuộc địa lần thứ 2. Hai con sông xuôi bè lâm sản nổi tiếng vùng rừng Hoành Bồ là Sông Đồn, Sông Míp, cùng với thổ cư làng cổ Vạn Nho, Nghĩa Lộ thời tri huyện Hoành Bồ và những tiểu khu rừng của đội lâm nghiệp Chòi Cao…cùng nằm trong đáy nước.

*Nguồn: Những sự kiện lịch sử Đảng bộ tỉnh Quảng Ninh 1965-2005, Địa danh Quảng Ninh xưa và nay