LHQ cắt gần 25% đội bay phục vụ hoạt động nhân đạo toàn cầu

Chương trình Lương thực Thế giới (WFP) của Liên hợp quốc (LHQ) ngày 26/6 cho biết Dịch vụ Hàng không Nhân đạo LHQ (UNHAS), đã buộc phải cắt giảm hơn 22% đội bay toàn cầu (tương đương với 17 máy bay) kể từ đầu năm 2025 do thiếu kinh phí trong bối cảnh nhiều quốc gia cắt giảm viện trợ, đặc biệt là Mỹ.

Trong năm 2024, UNHAS nhận được khoảng 45% kinh phí từ Mỹ và là một trong những đơn vị bị ảnh hưởng nặng nề nhất do chính sách cắt giảm viện trợ nước ngoài của Tổng thống Mỹ Donald Trump.

UNHAS hiện đang hoạt động tại 21 quốc gia, phục vụ hơn 600 tổ chức cứu trợ quốc tế bao gồm Tổ chức Bác sĩ Không biên giới (MSF), nhằm vận chuyển nhân viên cứu trợ và hàng hóa thiết yếu tới các khu vực hẻo lánh và có điều kiện an ninh phức tạp.

Bà Claire Waterhouse, người đứng đầu đơn vị hỗ trợ vận hành của MSF khu vực Nam Phi, cảnh báo nếu không có các chuyến bay của UNHAS, thì MSF sẽ phải thuê máy bay riêng - một hoạt động vừa tốn kém vừa ảnh hưởng đến ngân sách dành cho chăm sóc y tế bệnh nhân.

Một trong những quốc gia bị ảnh hưởng nặng nề nhất là Nam Sudan khi quốc gia Đông Phi này đang đối mặt với cuộc khủng hoảng nhân đạo nghiêm trọng với gần một triệu người tị nạn đến từ nước láng giềng Sudan từ năm ngoái. Theo WFP, trong năm nay, lịch bay hàng tuần của UNHAS tại đây đã được điều chỉnh, cắt giảm 5 điểm đến so với 48 điểm trong năm 2024, đồng thời giảm tần suất bay tới 10 địa điểm khác.

Quốc gia chịu ảnh hưởng đáng kể tiếp theo là Afghanistan. Theo LHQ, cứ 5 người Afghanistan thì có 1 người thiếu lương thực. Trong khi đó, số lượng ghế trên các chuyến bay nhân đạo của UNHAS đã giảm từ 157 xuống còn 57 chỗ kể từ đầu năm.

Đại diện WFP nhận định thực trạng này không chỉ làm giảm khả năng tiếp cận của nhân viên cứu trợ đối với những người cần giúp đỡ nhất, mà còn hạn chế năng lực phản ứng nhanh của UNHAS khi có biến động an ninh hoặc nhu cầu nhân đạo tăng vọt.

Mặc dù đã thực hiện nhiều biện pháp quyết liệt nhằm tiết kiệm ngân sách, bao gồm giảm số lượng và tần suất chuyến bay, nhưng UNHAS vẫn đang đối mặt với khoản thiếu hụt ngân sách lên tới 53 triệu USD tính đến cuối tháng 12 năm nay. Số liệu này được công bố dựa trên báo cáo tính đến cuối tháng 5 vừa qua và có thể thay đổi nếu có thêm nguồn tài trợ mới.

Chính quyền của Tổng thống Mỹ Trump trước đó đã cắt giảm đáng kể ngân sách của Cơ quan Phát triển Quốc tế Mỹ (USAID), loại bỏ 83% các chương trình viện trợ nước ngoài. Trong khi đó, USAID từng chiếm 42% tổng ngân sách cứu trợ toàn cầu. Bước đi này đã khiến lĩnh vực nhân đạo quốc tế đứng trước khó khăn do thiếu hụt tài chính ở mức được coi là nghiêm trọng nhất từ trước đến nay. Trước tình hình như vậy, trong tháng này, LHQ đã phát động lời kêu gọi các nước ưu tiên viện trợ khẩn cấp nhằm hỗ trợ 114 triệu người đang lâm vào tình trạng nguy cấp trên toàn thế giới.

Không chỉ Mỹ, nhiều quốc gia tài trợ lớn khác cũng cắt giảm cam kết tài chính của mình, buộc không ít tổ chức viện trợ quốc tế phải tinh giản nhân sự, thu hẹp hoặc tái cấu trúc hoạt động.

Ông Tom Fletcher, Phó Tổng thư ký LHQ phụ trách các vấn đề nhân đạo và điều phối cứu trợ khẩn cấp khẳng định tổ chức này sẽ nỗ lực cứu sống càng nhiều người càng tốt với nguồn lực hạn hẹp hiện nay./.