Liên kết đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao     

Với mục tiêu trở thành tỉnh dịch vụ, công nghiệp hiện đại, là một trong những trung tâm phát triển năng động, toàn diện của phía Bắc, Quảng Ninh ưu tiên đầu tư, thu hút, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao và lao động có kỹ năng. Bên cạnh những cơ chế, chính sách mang tầm chiến lược, các cơ sở đào tạo, doanh nghiệp cũng đã chủ động liên kết, hợp tác, tạo môi trường học tập, thực hành đa dạng, đáp ứng nhu cầu lao động trong quá trình phát triển KT-XH của tỉnh.

Liên kết “5 nhà”

Theo thống kê của Sở LĐ-TB&XH, tổng số lao động đang làm việc tại tỉnh là khoảng 800.000 người. Hằng năm, toàn tỉnh cần bổ sung 30.000-60.000 lao động. Như vậy, đến năm 2025, dự kiến nhu cầu nhân lực cần khoảng 821.000 người, con số này đến năm 2030 là khoảng 874.000 người. Các lĩnh vực có xu hướng sẽ gia tăng nhu cầu về nguồn nhân lực gồm: Chế biến chế tạo, vận tải, kho bãi, logistics, dịch vụ du lịch... Đây đều là những ngành, nghề mà tỉnh đang có định hướng đẩy mạnh phát triển, nhằm mục tiêu đưa Quảng Ninh trở thành một trong những trung tâm phát triển năng động, toàn diện; trung tâm du lịch quốc tế; trung tâm kinh tế biển, cửa ngõ của vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ và cả nước vào năm 2030.

Trước nhu cầu rất lớn về nhân lực, nhất là nhân lực chất lượng cao, tỉnh đã chú trọng công tác đào tạo nghề và giải quyết việc làm sau đào tạo cho lao động trên địa bàn. Đặc biệt, sự liên kết giữa “5 nhà” (Nhà nước - Nhà trường - Nhà khoa học - Nhà tuyển dụng - Nhà đầu tư) trong đào tạo gắn với giải quyết việc làm, đáp ứng nhu cầu của doanh nghiệp ngày càng trở thành yêu cầu tất yếu trong hoạt động giáo dục nghề nghiệp tại Quảng Ninh.

Về phía các cơ sở giáo dục nghề nghiệp, các nhà trường cũng đã và đang chủ động thiết lập mối quan hệ với doanh nghiệp trong cung ứng nguồn lao động  đáp ứng nhu cầu của doanh nghiệp, cũng như giải bài toán việc làm sau đào tạo. Theo thống kê, toàn tỉnh có 42 cơ sở giáo dục nghề nghiệp và cơ sở có tham gia hoạt động giáo dục nghề nghiệp. Từ đầu năm đến nay, các cơ sở giáo dục nghề nghiệp đã giới thiệu, cung ứng trên 10.000 lao động cho các doanh nghiệp; phối hợp tổ chức đào tạo trên 4.000 lao động cho doanh nghiệp; bồi dưỡng kỹ năng nghề nâng bậc cho gần 3.000 lao động của doanh nghiệp; phối hợp xây dựng khoảng 30 chương trình đào tạo...

Về phía các doanh nghiệp, đã có những hoạt động hợp tác với cơ sở đào tạo nghề khá đa dạng như: Tiếp nhận sinh viên, nhà giáo tham quan tìm hiểu về doanh nghiệp, thực tập, cung cấp thông tin tuyển dụng sinh viên tốt nghiệp, thông tin phản hồi chất lượng sinh viên tốt nghiệp.

Một số doanh nghiệp đã hỗ trợ thiết bị thực hành nghề cho cơ sở đào tạo nghề; bố trí việc làm cho sinh viên tốt nghiệp như Công ty TNHH Công nghiệp Jinko Solar Việt Nam (KCN Sông Khoai, TX Quảng Yên), mỗi năm tiếp nhận tối đa 30 sinh viên các chuyên ngành ngôn ngữ Trung Quốc, môi trường, công nghệ thông tin, sư phạm, văn hóa và du lịch của Trường Đại học Hạ Long tới thực tập. Sau thời gian thực tập, công ty có thể ký kết hợp đồng lao động chính thức dựa trên kết quả đánh giá của thực tập sinh và nhu cầu thực tế của đơn vị. Ngoài ra, công ty sẽ cử chuyên gia đến Trường Đại học Hạ Long để trao đổi kiến thức và kinh nghiệm thực tiễn cho sinh viên ở những lĩnh vực đơn vị có thế mạnh; hợp tác trong triển khai các dự án, chương trình, hội thảo về vấn đề việc làm, cung cấp học bổng cho sinh viên... 

Hay như Công ty Than Dương Huy đã phối hợp với Trường Đại học Công nghiệp Quảng Ninh đào tạo các nghề điện, mỏ và công trình... để có đủ nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu phát triển sản xuất kinh doanh. Ông Đào Trung Huy, Chủ tịch Công đoàn Công ty Than Dương Huy, cho biết: Việc hợp tác với Trường Đại học Công nghiệp Quảng Ninh trong công tác đào tạo, tuyển dụng nhân lực có chuyên môn cao, làm chủ được công nghệ hiện đại sẽ giúp doanh nghiệp có nguồn nhân lực chất lượng đáp ứng yêu cầu công việc sau khi tốt nghiệp. Bên cạnh đó, khi được trải nghiệm thực tế quy trình sản xuất, tìm hiểu quá trình phát triển, hệ thống công nghệ hiện đại đang được Công ty Than Dương Huy áp dụng trong sản xuất hầm lò, các sinh viên sẽ có cái nhìn cận cảnh về môi trường làm việc tại doanh nghiệp nhằm tạo động lực thúc đẩy giúp sinh viên yên tâm, cố gắng học tập tốt để trở thành những người thợ mỏ lành nghề, yêu nghề, gắn bó với nghề và phấn đấu trở thành những cán bộ chỉ huy sản xuất trong tương lai.

Không chỉ ngành Than, ngành Du lịch cũng luôn trong tình trạng “khát” nhân lực chất lượng cao vào mùa cao điểm. Vì vậy, từ năm 2023, Khoa Du lịch, Trường Đại học Hạ Long đã tăng cường phối hợp với các doanh nghiệp để tăng số giờ thực tiễn ứng dụng của sinh viên tại doanh nghiệp. Thời gian thực tập, thực hành sẽ tăng từ 2 tháng lên đến 3 tháng và đều rơi vào mùa cao điểm du lịch từ tháng 5 đến tháng 8. Tại doanh nghiệp, sinh viên được đào tạo, hỗ trợ thêm các kỹ năng nghề nghiệp, kiến thức thực tế như ngoại ngữ, tin học.

Theo Tiến sĩ Vũ Văn Viện, Trưởng khoa Du lịch, Trường Đại học Hạ Long, các ngành đào tạo về du lịch tại Trường Đại học Hạ Long sẽ phối hợp với doanh nghiệp điều chỉnh, thiết kế lại chương trình đào tạo. Toàn bộ thời gian thực hành, thực tập của sinh viên ở kỳ cuối sẽ được đưa vào kỳ hè (thời gian cao điểm du lịch) nên tổng thời lượng đào tạo của nhà trường sẽ rút ngắn nhưng vẫn đáp ứng được tiêu chí đặt ra của Bộ GD&ĐT về quy chế đào tạo cử nhân.

Không những thế, công tác đào tạo nguồn nhân lực du lịch của Trường Đại học Hạ Long những năm gần đây có sự chuyển biến mạnh mẽ. Nhà trường thường xuyên mời các chuyên gia là giám đốc, quản lý, điều hành, đầu bếp, trưởng các bộ phận trong doanh nghiệp du lịch giảng dạy cho sinh viên trong khoa và tham gia vào các khâu khác trong quy trình đào tạo. Hiện có khoảng 40 doanh nghiệp du lịch trên địa bàn đang ký kết hợp tác đào tạo với nhà trường. Vì vậy, sinh viên có môi trường thực hành rất sớm, ngay từ năm thứ hai đã được tiếp cận với các doanh nghiệp du lịch.

Hợp tác toàn diện

Thời gian qua, tỉnh Quảng Ninh đã ban hành một số cơ chế, chính sách nhằm thu hút, đào tạo, nâng cao toàn diện nguồn nhân lực của tỉnh, như: Hỗ trợ đối tượng học nghề thuộc danh mục nghề khuyến khích đào tạo của tỉnh; hỗ trợ học phí; hỗ trợ cho học sinh đạt thành tích cao trong học tập, hỗ trợ tiền ăn, mua đồ dùng học tập…

Đáng chú ý trong giai đoạn gần đây là Nghị quyết số 35/2021/NQ-HĐND của HĐND tỉnh về việc quy định chính sách thu hút, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao tại Trường Đại học Hạ Long, Trường Cao đẳng Việt - Hàn Quảng Ninh, Trường Cao đẳng Y tế Quảng Ninh; chủ đề công tác năm 2022 về phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao; xây dựng Đề án phát triển nguồn nhân lực tỉnh Quảng Ninh đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2030... Đến nay, các cơ chế, chính sách này đều phát huy hiệu quả, góp phần thu hút, nâng cao nguồn nhân lực của tỉnh.

Bên cạnh công tác đào tạo, bồi dưỡng nâng cao chất lượng nguồn nhân lực hiện có, cùng với đổi mới trong công tác tuyển dụng, Quảng Ninh không ngừng cải thiện, nâng cao chất lượng môi trường làm việc, xây dựng chính sách thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao về làm việc tại tỉnh. Đồng thời, ký kết thỏa thuận hợp tác đào tạo với các trường đại học hàng đầu Việt Nam và quốc tế, như: Đại học Kinh tế Quốc dân; Đại học Quốc gia Hà Nội; Đại học Ngoại thương... đặc biệt là Trường Đại học Công nghệ Auckland New Zealand, nhằm liên kết đào tạo, bồi dưỡng CBCCVC của tỉnh, tăng cường đào tạo đối với các ngành, lĩnh vực quản trị kinh doanh, tài chính, ngân hàng, kinh tế, luật kinh doanh, thương mại quốc tế, du lịch, chuyên gia về quản lý các KKT, KCN, đào tạo trình độ sau đại học cho đội ngũ CBCCVC của tỉnh.

Tiến sĩ Nguyễn Đức Tiệp, Hiệu trưởng Trường Đại học Hạ Long, cho biết: Với sứ mệnh là đào tạo nguồn nhân lực có chất lượng, nghiên cứu và giải quyết các vấn đề thực tiễn, đóng góp tích cực cho sự phát triển KT-XH của Quảng Ninh và cả nước, nhà trường đã tăng cường, mở rộng liên kết hợp tác với các doanh nghiệp lớn, các trường đại học uy tín trong và ngoài nước. Bên cạnh đó, nâng cao chất lượng hợp tác quốc tế với phương châm “đi tắt đón đầu”, duy trì và nâng cao hiệu quả hợp tác với các đối tác truyền thống, chủ động tìm kiếm và mở rộng mối quan hệ hợp tác với các đối tác mới, ưu tiên đối tác đến từ các nước có nền giáo dục tiên tiến và các nước trong khu vực, nhanh chóng bắt kịp với các mô hình trường đại học chất lượng cao trong nước và trên thế giới.

Theo đó, từ năm 2015 đến nay, nhà trường đã triển khai ký kết các thỏa thuận, bản ghi nhớ hợp tác với 15 tổ chức quốc tế, cơ sở giáo dục và công ty có yếu tố nước ngoài ở các quốc gia Australia, Hà Lan, Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, Philippines, New Zealand; 7 tổ chức phi chính phủ cung cấp tình nguyện viên và chuyên gia; 2 trường đại học để thực hiện các dự án quốc tế và sử dụng nguồn viện trợ không hoàn lại. Triển khai thành công nhiều dự án hợp tác quốc tế, điển hình dự án hợp tác với các tổ chức, doanh nghiệp Hàn Quốc như: Quỹ hợp tác quốc tế Hàn Quốc; Công ty Giáo dục Visang Hàn Quốc; Trường Đại học Pyeongtaek và Quỹ Học viện King Sejong Hàn Quốc.

Thời gian gần đây, Trường Đại học Hạ Long đã triển khai thành công nhiều dự án hợp tác quốc tế, trong đó triển khai tốt dự án hợp tác với các tổ chức, doanh nghiệp Hàn Quốc, Nhật Bản. Nhà trường tập trung phối hợp chặt chẽ với ngài Takebe Tsutomu (Cố vấn đặc biệt Liên minh Nghị sỹ hữu nghị Nhật - Việt, Cố vấn đặc biệt của Trường Đại học Hạ Long, Nguyên Bộ trưởng Bộ Nông - Lâm - Ngư nghiệp Nhật Bản) và các cộng sự để phát triển Trung tâm Văn hóa và Ngôn ngữ Nhật Bản, xây dựng Trường Đại học Hạ Long trở thành cơ sở đào tạo tiếng Nhật hàng đầu của cả nước. Đẩy mạnh triển khai các thỏa thuận quốc tế sau khi được ký kết và các dự án quốc tế sau khi được phê duyệt, góp phần nâng cao 3 uy tín, năng lực giảng dạy, chất lượng đào tạo và nghiên cứu khoa học của trường.

Ông Tsutomu Takebe, cố vấn đặc biệt Liên minh Nghị sĩ hữu nghị Việt - Nhật, cố vấn đặc biệt Trường Đại học Hạ Long cho biết: Tôi đánh giá cao mô hình đào tạo liên kết giữa nhà trường với doanh nghiệp. Tôi tin tưởng rằng, mô hình đào tạo này sẽ tiếp tục đem đến nhiều cơ hội hơn cho các bạn sinh viên khi được tiếp cận thực tế. Doanh nghiệp cũng có điều kiện thu hút được nguồn nhân lực đáp ứng với yêu cầu công việc.

Đặc biệt, tháng 11 vừa qua, tỉnh Quảng Ninh đã phối hợp với tỉnh Hokkaido tổ chức Hội thảo chuyên đề về giao lưu văn hóa du lịch và phát triển nguồn nhân lực giữa tỉnh Quảng Ninh (Việt Nam) và tỉnh Hokkaido (Nhật Bản). Theo đó, hai tỉnh đã cùng thảo luận về tiềm năng, thế mạnh, triển vọng phát triển nguồn nhân lực hai địa phương, kết nối nhân lực Việt -Nhật, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao và lao động có kỹ năng ở Quảng Ninh... Tỉnh Quảng Ninh hy vọng phía chính quyền tỉnh Hokkaido sẽ sớm hỗ trợ cử giảng viên, tình nguyện viên Nhật Bản sang dạy học tại Trường Đại học Hạ Long, tiến tới xây dựng Khoa Nhật Bản học tại Trường Đại học Hạ Long. Đồng thời liên kết, kết nối các trường đại học của tỉnh Hokkaido nói riêng và Nhật Bản nói chung với các cơ sở đào tạo của Quảng Ninh để trao đổi chương trình đào tạo, về công nghiệp, môi trường và thủy sản, đào tạo nhân lực ngành nông nghiệp công nghệ cao phục vụ cho nhu cầu phát triển KT-XH của Quảng Ninh

Có thể thấy, trong những năm qua, cơ cấu lao động của Quảng Ninh đang chuyển dịch tích cực theo đúng định hướng chuyển đổi mô hình tăng trưởng, qua đó, đảm bảo nhu cầu nhân lực cho phát triển nhanh ở những ngành, lĩnh vực có lợi thế cạnh tranh để tỉnh phát triển bền vững và tích cực chủ động hội nhập quốc tế. Hiện nguồn nhân lực của Quảng Ninh có chất lượng tương đối cao so với mặt bằng chung của cả nước. Tỷ lệ lao động qua đào tạo và được cấp chứng chỉ của tỉnh tăng từ 35,2% (năm 2015) lên 43% (năm 2019); giai đoạn 2015-2019 lao động được đào tạo và cấp chứng chỉ tăng 1,15 lần, tương ứng từ 261.000 người lên gần 300.000 người. Năm 2022, tỷ lệ lao động qua đào tạo đạt 85,85%, trong đó tỷ lệ lao động qua đào tạo có bằng cấp, chứng chỉ đạt 47,5%. Dự kiến đến hết năm 2023 tỷ lệ lao động qua đào tạo đạt 86,46%, trong đó tỷ lệ lao động qua đào tạo có bằng cấp, chứng chỉ đạt 50%.