Liên quan đến sai phạm trong xây dựng đường bê tông NTM tại Bắc Sơn (Bình Khê, Đông Triều): Rút kinh nghiệm quy trình giải quyết đơn thư tố cáo cấp cơ sở

Từ năm 2011-2013, thôn Bắc Sơn, xã Bình Khê, TX Đông Triều, được đầu tư tuyến đường giao thông theo chương trình xây dựng nông thôn mới (NTM). Quá trình triển khai đã phát sinh đơn thư tố cáo của công dân. Thế nhưng, việc tiếp nhận, xử lý và giải quyết đơn tố cáo của UBND xã Bình Khê lại không kịp thời, khách quan; không đúng nguyên tắc giải quyết tố cáo theo Luật Tố cáo năm 2011, dẫn đến tố cáo vượt cấp và trở nên phức tạp tại địa phương.

Việc đầu tư tuyến đường giao thông thôn Bắc Sơn, xã Bình Khê, TX Đông Triều, có nhiều sai phạm. Ảnh: Văn Hưng - CTV

Theo kết quả xác minh của UBND TX Đông Triều, tuyến đường giao thông thôn Bắc Sơn, dự toán có 2 đoạn với tổng chiều dài 617m. Tuy nhiên, thực tế thực hiện tổng chiều dài 965,9m. Tuyến đường được thôn tổ chức thi công theo 4 giai đoạn. Giai đoạn 1 (năm 2011-2012), thi công 200,3m trong đó 131,7m không có trong hồ sơ thiết kế. Giai đoạn 2 (năm 2012), thi công 377,4m trong đó 46m phát sinh tăng ngoài hồ sơ thiết kế. Giai đoạn 3 (năm 2013), thi công tiếp 145,5m không có hồ sơ thiết kế. Giai đoạn 4 (năm 2013), thi công 242,7m (theo hồ sơ thiết kế tuyến trên là 217m).

Tổng khối lượng chênh lệch vật liệu thôn đã mua so với mác bê tông thực tế tăng tương ứng với tổng giá trị trên 80 triệu đồng. Chất lượng bê tông đường không đảm bảo theo thiết kế được duyệt, mặt đường bong tróc, gồ ghề. Kết quả thực hiện không có biên bản bàn giao mặt bằng, mốc định vị công trình theo hồ sơ thiết kế đã được phê duyệt; không có biên bản nghiệm thu nội dung công việc trong quá trình triển khai thực hiện. UBND xã Bình Khê là chủ đầu tư nhưng khi tổ chức lựa chọn nhà thầu thực hiện thi công công trình đã không kiểm tra, xem xét nhà thầu về điều kiện thi công công trình, làm ảnh hưởng đến chất lượng công trình. Việc lập và phê duyệt quyết toán của UBND xã Bình Khê cũng không đúng theo quy định. Số tiền quyết toán phần nhân dân đóng góp không đúng với số tiền thực tế đã thu của nhân dân. Các khoản đóng góp bằng tiền của nhân dân không thực hiện thu và nộp vào tài khoản tiền gửi vốn đầu tư thuộc UBND xã quản lý; hồ sơ nghiệm thu khối lượng công trình không đúng với khối lượng xây lắp thực tế, khác với hồ sơ bản vẽ hoàn công. Ban giám sát cộng đồng được phân công trách nhiệm giám sát nhưng đã thiếu trách nhiệm để thi công đường đổ mác bê tông, vị trí thi công, chiều dài sai với hồ sơ thiết kế, lượng xi măng không đảm bảo…

Công dân thôn Bắc Sơn, xã Bình Khê, TX Đông Triều, tiếp tục tố cáo liên quan nội dung làm đường của thôn tại buổi tiếp dân định kỳ của tỉnh ngày 16/4/2018.

Phát hiện những sai phạm trong quá trình làm đường giao thông, một số công dân thôn Bắc Sơn đã có đơn tố cáo. Tuy nhiên, quá trình tiếp nhận và giải quyết đơn của cấp xã chưa đảm bảo kịp thời, khách quan, tuân thủ nguyên tắc theo Luật Tố cáo, dẫn đến đơn thư vượt cấp. Trong quá trình xử lý, UBND xã đã giao cho Công an xã xác minh không đúng quy định tại Thông tư số 06/2013/TT-TTCP của Thanh tra Chính phủ về quy trình giải quyết tố cáo và Thông tư 07/2014/TT-TTCP quy định về quy trình xử lý đơn khiếu nại, tố cáo, phản ánh, kiến nghị.

Theo đó, từ ngày 23/7 đến 24/8/2015, Công an xã Bình Khê tổ chức xác minh. Đặc biệt, trong quá trình làm việc với người tố cáo, Công an xã đã sử dụng biên bản ghi lời khai theo mẫu số 15BB là biểu mẫu sử dụng trong hoạt động tố tụng hình sự của lực lượng Công an nhân dân. Biên bản ghi lời khai được thực hiện theo hình thức hỏi - đáp giữa Công an xã và người có đơn tố cáo (được sử dụng trong hoạt động tố tụng hình sự), không phải là mẫu theo quy định tại Thông tư số 06/2013/TT-TTCP và Thông tư 07/2014/TT-TTCP. Hơn nữa, biên bản ghi lời khai được thực hiện giữa Công an xã và người có tên trong đơn tố cáo, không có thành phần khác theo quy định, không có xác nhận của Chủ tịch UBND xã.

Ngoài ra, thời hạn giải quyết nội dung tố cáo của công dân cũng chậm so với quy định. Nội dung đơn tố cáo của công dân được UBND TX Đông Triều chuyển đơn, chỉ đạo giải quyết từ năm 2015. Chủ tịch UBND xã Bình Khê đã xử lý, chỉ đạo xác minh từ tháng 8/2015, song đến ngày 21/12/2016 mới ban hành kết luận về nội dung tố cáo.

Khoan đường ép mẫu xét nghiệm do Thanh tra TX Đông Triều thực hiện trên cơ sở xác minh nội dung tố cáo của công dân. Ảnh: Văn Hưng - CTV

Do không đồng tình với kết luận giải quyết tố cáo của UBND xã Bình Khê, một số công dân thôn Bắc Sơn tiếp tục tố cáo vượt cấp lên UBND TX Đông Triều với 15 nội dung. Giải quyết nội dung tố cáo trên, TX Đông Triều đã thành lập đoàn xác minh. Ngày 24/7/2017, Chủ tịch UBND TX Đông Triều đã ban hành Kết luận 1947/KL-UBND về việc kiểm tra thực hiện công trình đường bê tông mới thôn Bắc Sơn và nội dung đơn tố cáo của công dân. UBND TX Đông Triều cũng chỉ đạo việc thực hiện kết luận và xử lý cán bộ vi phạm.

Vụ việc đã được UBND tỉnh giao Thanh tra tỉnh rà soát quy trình giải quyết và nội dung Kết luận 1947/KL-UBND. Theo đánh giá của Thanh tra tỉnh, Chủ tịch UBND TX Đông Triều đã thực hiện đúng các quy định quy trình thụ lý giải quyết tố cáo. Tuy nhiên, UBND TX Đông Triều chưa quy rõ trách nhiệm người phải nộp lại số tiền chênh lệch so với giá trị quyết toán công trình; chưa yêu cầu xử lý trách nhiệm đối với người quyết toán công trình chưa đúng… Tại buổi tiếp công dân ngày 16/4/2018, đồng chí Vũ Văn Diện, Phó Chủ tịch UBND tỉnh, khẳng định quy trình giải quyết các vụ việc khiếu nại, tố cáo của tỉnh được thực hiện đúng theo quy định của pháp luật, trên tinh thần trách nhiệm, giải quyết đến cùng vụ việc. Do vậy, đồng chí yêu cầu Thanh tra tỉnh lập biên bản các nội dung tố cáo của công dân, xem xét những nội dung tố cáo đúng, những nội dung tố cáo chưa chính xác, đi sâu vào quy trình giải quyết đối với 7 nội dung công dân tố cáo đúng theo Kết luận 1947/KL-UBND của Chủ tịch UBND TX Đông Triều.

Có thể thấy, lý do công dân tố cáo vượt cấp kéo dài không chỉ là vì những bất cập, tồn tại, sai phạm trong quá trình thi công tuyến đường mà còn ở việc giải quyết chưa kịp thời, đúng quy định của cấp cơ sở. Điều này cần nghiêm túc rút kinh nghiệm.

Thanh Hoa