Liều nhắc lại vaccine Covid-19: Khi nào thì cần tiêm?

Các vaccine COVID-19 (Pfizer, Moderna và Astra Zeneca) tiếp tục có hiệu quả cao trong việc giảm nguy cơ mắc bệnh nặng, nhập viện và tử vong, ngay cả đối với việc chống lại biến thể Delta hết sức nguy hiểm hiện nay.

1. Liều nhắc lại vaccine Covid-19 (Covid Bootser shot) là gì?

Trước tiên chúng ta cần phân biệt giữa liều nhắc lại vaccine Covid-19 và liều thứ ba. Bản chất của các mũi tiêm này là khác nhau.

Theo The Conversation thì một số người bị suy giảm miễn dịch có thể cần tiêm liều thứ ba như một phần của phác đồ tiêm chủng hoàn thiện. Nói cách khác, liều thứ 3 của vaccine Covid-19 sẽ tiêm sau một thời gian (không lâu) sau mũi tiêm thứ hai với mục đích cải thiện khả năng bảo vệ sức khỏe của họ do hệ miễn dịch của nhóm người này bị suy giảm hơn so với nhóm tiêm chủng theo phác đồ tiêm vaccine Covid-19 thông thường (2 mũi đối với vaccine Astrazeneca, Pfizer, Moderna; 1 mũi đối với vaccine Johnson&Johnson).

Còn tiêm nhắc lại vaccine Covid-19 được hiểu như một liều bổ sung của vaccine sau khi các mũi têm ban đầu có hiệu quả giảm dần theo thời gian của những cá nhân đã xây dựng đủ hàng rào miễn dịch. Thông thường, bạn sẽ được tiêm mũi tăng cường sau khi khả năng miễn dịch từ liều ban đầu suy yếu một cách tự nhiên. Liều tăng cường cũng giúp cá nhân duy trì được mức độ đáp ứng miễn dịch lâu hơn.

2. Khi nào thì cần tiêm mũi nhắc lại vaccine Covid-19?

Mũi nhắc lại vaccine Covid-19 được tiêm muộn hơn nhiều sau khi hoàn thành hai mũi tiêm ban đầu. Cho tới thời điểm hiện tại, chưa có bất kì một kết luận nào cho thấy bạn nên tiêm nhắc lại sau 4 tháng, 6 tháng hay 8 tháng hoặc hơn thế nữa tính từ thời điểm hoàn thành mũi thứ hai, bởi các nghiên cứu vẫn đang tiếp tục thu thập và phân tích các dữ liệu cần thiết.

Pfizer gần đây đã công bố nghiên cứu của họ (1) cho thấy một liều tăng cường dẫn đến sự gia tăng các kháng thể chống lại virus ban đầu cũng như chống lại biến thể Delta có khả năng lây nhiễm cao. Những kết quả này đang chờ được công bố và sự an toàn của liều tăng cường cần được biết đến. Cơ quan quản lý châu Âu (được gọi là Cơ quan Dược Phẩm châu Âu - European Medicines Agency) cũng đã bắt đầu đánh giá đơn đăng ký sử dụng liều tăng cường của vaccine Pfizer.

Trong một nghiên cứu gần đây của các bác sĩ và chuyên gia y tế công cộng tại Đại học California San Diego gửi cho Tạp chí Y học New England hồi đầu tháng này cho thấy, hiệu quả của vaccine chống lại bất kì một bệnh có triệu chứng nào có thể giảm dần theo thời gian kể từ thời điểm tiêm chủng. "Hiệu quả của vaccine vượt quá 90% từ tháng 3 đến tháng 6 nhưng giảm xuống còn 65,5% […] vào tháng 7".

Theo thời gian, dữ liệu sẽ xuất hiện về đáp ứng miễn dịch và độ an toàn sau khi tiêm liều nhắc lại vaccine Covid-19. Liều tăng cường này có thể đặc biệt cần thiết cho một số nhóm đối tượng nhất định như người cao tuổi hay những người đang chống dịch tuyến đầu.

Trong một tuyên bố được ký vào tháng 8/2021 bởi Giám đốc CDC, Tiến sĩ Rochelle Walensky, quyền Ủy viên FDA, Tiến sĩ Janet Woodcock, cố vấn y tế chính của Nhà Trắng, Tiến sĩ Anthony Fauci và các nhà lãnh đạo y tế khác của Hoa Kỳ do các chuyên gia y tế thực hiện cho biết:

"Dữ liệu hiện có cho thấy rất rõ ràng rằng khả năng bảo vệ chống lại sự lây nhiễm của virus SARS-CoV-2 bắt đầu giảm dần theo thời gian sau những mũi tiêm chủng ban đầu và cùng với sự thống trị của biến thể Delta, chúng tôi bắt đầu thấy bằng chứng về việc giảm khả năng bảo vệ khỏi bệnh nhẹ và bệnh ở mức độ vừa phải".

Cũng có những cuộc thảo luận về việc liệu những người gặp phải tình trạng ức chế miễn dịch nghiêm trọng có nên tiêm liều tăng cường từ khoảng sau 6 tháng tính từ mũi số ba của họ hay không.

Tuy vậy thì CDC Châu Âu cũng nhấn mạnh rằng, việc tiêm mũi nhắc lại không thực sự quá cấp bách đối với những cá nhân được tiêm chủng đầy đủ theo phác đồ nói chung.

3. Loại vaccine tiêm nhắc lại có thể khác với loại vaccine ban đầu bạn tiêm không?

Điều này vẫn chưa có kết luận chắc chắn.

Có thể có những lợi ích khi tiêm một loại vaccine khác với loại vaccine bạn tiêm lần đầu. Các vaccine hiện tại vẫn tiếp tục được nghiên cứu và phát triển thêm nhằm đối phó với các biến thể virus Covid-19 một cách hiệu quả hơn. Hay có thể hiểu, vaccine tại thời điểm đó có thể tốt hơn nếu như loại đó được phát triển dành riêng cho các biến thể mới.

4. Việc tiêm mũi nhắc lại có phải do liều vaccine trước đó không hiệu quả không?

Câu trả lời là không! Vaccine ngừa Covid-19 có hiệu quả tốt trong việc phòng ngừa việc nhiễm virus nghiêm trọng, giảm khả năng phải nhập viện ICU và tử vong, kể cả đối với biến thể Delta đang đe dọa một cách rộng rãi.

Tuy nhiên, đối với biến thể Delta, các chuyên gia y tế sức khỏe cộng đồng bắt đầu nhận thấy có hiệu quả phòng ngừa bệnh nhẹ và trung bình có dấu hiệu giảm thì mũi nhắc lại vaccine Covid-19 đang được nghiêm túc xem xét và đề xuất. Hiện tại cả Pfizer-BioNTech và Moderna đều đang đệ trình lên FDA để xem xét hỗ trợ thêm một liều tăng cường. Tuy nhiên, FDA đang yêu cầu thêm các dữ liệu bổ sung.

5. Cuối cùng, vẫn cần ưu tiên tiêm đầy đủ hai mũi vaccine Covid-19!

Vào tháng 8/2021, Tổ chức Y tế thế giới WHO cho biết: "Trong bối cảnh nguồn cung vaccine toàn cẩu đang ngày càng hạn chế thì việc bổ sung một liều tăng cường có thể làm trầm trọng thêm tình trạng bất bình đẳng do thức đẩy nhu cầu và tiêu thụ nguồn cung khan hiếm. Trong khi, nhóm khác vẫn chưa được tiêm đủ 2 mũi vaccine cơ bản.

Vì thế, trọng tâm thời điểm hiện tại vẫn là tăng tỷ lệ bao phủ tiêm đủ 2 mũi vaccine trên toàn cầu".

Việc giám sát hiệu quả của vaccine Covid-19 đối với các biến thể mới, đặc biệt là biến thể Delta vẫn tiếp tục. Những thử nghiệm cũng đang được tiến hành để kiểm tra về tính an toàn cũng như khả năng đáp ứng miễn dịch với các loại vaccine tăng cường khác nhau bao gồm cả vaccine thế hệ tiếp theo.