Linh hoạt điều hành chính sách tài khóa

Chiều 9/11, báo cáo giải trình trước Quốc hội, Bộ trưởng Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết, dưới sự lãnh đạo, điều hành của Chính phủ, nhiệm vụ thu, chi ngân sách năm 2021 đã hoàn thành, với thu ngân sách vượt dự toán đề ra và chi ngân sách bám sát dự toán, trong khi bội chi ngân sách bảo đảm theo quy định 4% của Quốc hội.

Dư địa nợ công không còn nhiều

Trước ý kiến các đại biểu Quốc hội cho rằng dư địa của nợ công còn lớn, cần tăng bội chi ngân sách, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc nhấn mạnh dư địa không còn nhiều, bởi trong giai đoạn 2016-2020, tổng vay của Chính phủ là 1.852.000 tỷ đồng, giai đoạn năm 2021-2025 đã biểu quyết dự kiến vay là 3.068.000 tỷ đồng, tức là gấp 1,7 lần so với giai đoạn trước.

Theo Bộ trưởng, nợ công của năm 2025 gấp 1,6 lần so với năm 2020, có nghĩa nợ công đến năm 2025 theo đánh giá là khoảng 45,6% GDP nhưng theo GDP mới. Nếu tính theo GDP cũ, tỷ lệ này khoảng 57,9%, tức đã vượt ngưỡng 55%. Nợ Chính phủ giai đoạn 2021-2025 là 41,8% nhưng nếu đánh giá theo GDP cũ thì là 53,1%, có nghĩa cũng vượt ngưỡng 45%.

Tuy nhiên, Bộ trưởng cũng bày tỏ ủng hộ các gói kích cầu để bảo đảm thúc đẩy kinh tế phát triển, để từ đó quay trở lại thu ngân sách và giảm tăng bội chi trong năm nay, trước khi tiếp tục giảm bội chi trong các năm sau, qua đó bảo đảm trong cả giai đoạn.

Theo Bộ trưởng, Chính phủ đã ban hành một loạt các chính sách tài khóa để hỗ trợ cho các doanh nghiệp và người dân cũng như phòng, chống dịch bệnh, với tổng mức khoảng 200 nghìn tỷ đồng. Riêng Nghị định 52 đã giãn, hoãn thuế cho các doanh nghiệp 115 nghìn tỷ đồng, Nghị định 92 giảm 21.300 tỷ đồng, quỹ vaccine được gần 9 nghìn tỷ đồng.

“Chúng tôi đang tham mưu cho Chính phủ gói kích cầu bằng hỗ trợ lãi suất mỗi năm khoảng 20 nghìn tỷ đồng, 2 năm khoảng 40 nghìn tỷ đồng. Như vậy, nếu hỗ trợ 4% thì chúng ta có 1 triệu tỷ đồng đưa vào nền kinh tế để thúc đẩy, tạo việc làm, thúc đẩy sản lượng, giảm bội chi ngân sách vào những thời kỳ sau”, Bộ trưởng thông tin.

Tập trung hỗ trợ các đối tượng không có nợ xấu

Liên quan đến vấn đề hỗ trợ lãi suất năm 2009 với giá trị 1 tỷ đồng dẫn đến nợ xấu, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc nêu nguyên nhân do thời gian đó hỗ trợ trên một diện rộng và dàn trải và hỗ trợ cả các doanh nghiệp có nợ xấu nên đã dẫn đến tình trạng trên. Bên cạnh đó, hệ thống ngân hàng lúc đó nợ xấu cao và giữ nguyên nhóm nợ theo Quyết định 780 của Ngân hàng Nhà nước.

Về cách khắc phục hiện nay, Bộ trưởng cho biết, sẽ tập trung vào các đối tượng có khả năng đầu tư tăng thêm giá trị cho nền kinh tế, đặc biệt là các đối tượng vay không có nợ xấu và bảo đảm đủ điều kiện vay và thủ tục đơn giản, quyết toán dễ dàng và chính xác, chặt chẽ.

Về các ý kiến liên quan thu ngân sách năm 2022 chỉ 3,4% và tỷ lệ huy động là 15,1% thấp hơn so với kế hoạch, Bộ trưởng cho biết, có những giai đoạn đột xuất, bất thường và các cơ chế, chính sách thay đổi thì tốc độ thu ngân sách không tỷ lệ thuận với tốc độ tăng trưởng GDP. Thực tế giai đoạn năm 2011-2012, tăng trưởng phục hồi kinh tế là 5,25% thì thu ngân sách chỉ đạt 2,2%, hay năm 2020 GDP tăng 2,91% nhưng thực tế thu nội địa chỉ đạt 1,6%. Trong đó, khu vực doanh nghiệp giảm 2% so với cùng kỳ.

Về căn cứ để tăng thu trong bối cảnh khó khăn hiện tại, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc cho biết, có thể căn cứ vào thu nội địa tăng lên, chẳng hạn thu tăng lên 7.200 tỷ đồng từ phát sinh của năm 2020 trở về trước, trong đó bao gồm truy thu thuế nhà thầu của Formosa được 2.257 tỷ đồng, xử lý thu chênh lệch giá khí trong bao tiêu sản phẩm 2.457 tỷ đồng, thu ngân sách đối với các khoản khác là 2.500 tỷ đồng và phát sinh đột biến là 2.997 tỷ đồng tiền thuê đất của Đại sứ quán Mỹ.

Một số khoản thu quyết toán thuế thu nhập doanh nghiệp là tăng lên 22.800 tỷ đồng như chứng khoán, bất động sản, khối tài chính, ngân hàng và hoạt động sát nhập, chuyển nhượng vốn và các hoạt động lắp ráp xe ôtô. Thu dầu thô cũng tăng lên 12 nghìn tỷ đồng, trong khi thu xuất, nhập khẩu tăng lên 10.500 tỷ đồng.

Liên quan đề nghị tăng dự toán thu dầu thô, theo Bộ trưởng vấn đề này không thể thực hiện được, bởi sản lượng thực tế hằng năm từ giai đoạn 2016-2020 đã giảm bình quân 1,45 triệu tấn/năm, tức tương ứng 11%, trong khi sản lượng khai thác các mỏ hiện tại suy giảm tự nhiên do giếng dầu cạn và rủi ro kỹ thuật địa chất cao cho nên rất khó để tăng sản lượng.

Đánh giá cao các ý kiến đại biểu Quốc hội đã góp ý, phản ánh kịp thời, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc cho biết sẽ tiếp tục tiếp thu, hoàn thiện và tham mưu cho Chính phủ lãnh đạo tài chính, ngân sách, quản lý chính sách tài khóa một cách có hiệu quả nhất, thúc đẩy kinh tế phát triển.