Lời hứa của các "tiểu thư"

Cách đây hơn 20 năm, chiến lược phát triển ngành công nghiệp ô-tô được vẽ ra khá mỹ miều, ước mơ lắp ráp, sản xuất ra những dòng xe thương hiệu Việt Nam có tỷ lệ nội địa hóa cao. Mặc dù đã có nhiều chính sách ưu đãi lớn cho các doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp ô-tô trong nước, song hiện tại, Việt Nam vẫn chưa ra nổi một dòng xe nào mang thương hiệu của mình đúng nghĩa và tỷ lệ nội địa hóa xe lắp ráp trong nước rất thấp.

Chỉ có hãng Thaco - Trường Hải sản xuất các loại xe chở người dưới 10 chỗ, tỷ lệ nội địa hóa đạt hơn 32% và đang phấn đấu đạt 40%, để có thể xuất khẩu sang các nước trong khu vực ASEAN. Song, "một cánh én nhỏ" Trường Hải, khó mà đem lại được "mùa xuân" đối với ngành ô-tô. Tóm lại, trong quá trình hội nhập kinh tế khu vực và quốc tế, chiến lược phát triển ngành ô-tô đã thất bại thảm hại.

Thực tế dù cùng dòng xe, cùng nhãn hiệu, song người tiêu dùng Việt Nam vẫn ưa chuộng xe nhập khẩu từ Thái-lan hay In-đô-nê-xi-a hơn xe lắp ráp trong nước. Không phải sính ngoại, rõ ràng chất lượng xe nhập khẩu vượt trội xe sản xuất, lắp ráp trong nước. Mặt khác, giá xe trong nước lại cao chót vót so với các dòng xe sản xuất tại một số quốc gia. Vì thế, trước làn sóng ô-tô nhập khẩu, các hãng xe tiếp tục đồng thanh xin thêm ưu đãi. Ở thế bị dồn vào chân tường, Bộ Công thương đã mời khoảng 20 doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp, phân phối ô-tô trong nước bàn kế sách, gợi ý hàng loạt chính sách hỗ trợ sản xuất, lắp ráp xe ở Việt Nam, trong đó có cả hàng rào hạn chế xe nhập. Dĩ nhiên, các hãng xe như Toyota, Honda, Ford chẳng mặn mà gì với chiến lược phát triển bền vững ngành ô-tô. Hơn 20 năm qua, họ như tiểu thư lá ngọc cành vàng được cưng chiều quá độ, quen thói đỏng đảnh, kiêu kỳ. Không được ưu đãi, họ chẳng ngại ngần lên kế hoạch cắt giảm số lượng các dòng xe sản xuất, lắp ráp trong nước, chỉ chuyên tâm vào xe nhập khẩu.

Có thể nhận ra một điều, các dòng xe ô-tô trên thế giới đang thay đổi rất nhanh, cả về chủng loại sản phẩm và công nghệ. Còn ở trong nước, nhiều năm qua các hãng vẫn quanh quẩn với việc sản xuất, lắp ráp những dòng xe quen thuộc, thế hệ cũ, công nghệ lạc hậu. Vì vậy, các hãng vẫn "cầm đằng chuôi" trong cuộc chơi trên thị trường ô-tô Việt Nam. Khi Thông tư 20/2011/TT-BCT của Bộ Công thương ban hành ngày 12-5-2011 quy định bổ sung thủ tục nhập khẩu xe ô-tô chở người loại từ chín chỗ ngồi trở xuống với những điều kiện nhập khẩu ô-tô khá ngặt nghèo, các hãng xe nước ngoài được trao quyền "ban phát", áp đặt luật chơi đối với doanh nghiệp tham gia vào ván bài nhập khẩu ô-tô. Không một hãng xe nào đầu tư đáng kể để đổi mới thiết kế, công nghệ, làm tròn trách nhiệm với những lời hứa, cam kết ban đầu khi đầu tư ở Việt Nam. Không hiểu, nếu Nhà nước tiếp tục có chính sách ưu đãi, các "tiểu thư" yếu mềm có làm nên cơm cháo, hay sau 15 đến 20 năm nữa, "lời hứa gió bay", họ ung dung rút về nước khi đạt lợi nhuận "khủng", chẳng thiệt thòi gì, không chút vấn vương nhà máy với công nghệ lạc hậu như đống sắt vụn?

Theo XÍCH TÙNG / nhandan.com.vn