Lừa đảo qua mạng diễn biến phức tạp

Cùng với sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ số, kinh tế số, xã hội số thì các đối tượng xấu lợi dụng công nghệ cao để phạm tội cũng có chiều hướng gia tăng. Đặc biệt, thời gian gần đây, ngày càng có nhiều hình thức lừa đảo, thủ đoạn tinh vi, chủ yếu là lừa đảo chiếm đoạt tiền, tài sản qua không gian mạng. Đã có không ít người nhẹ dạ, cả tin, những người ít am hiểu về công nghệ đã “dính bẫy” các đối tượng lừa đảo.

Mới đây, trên các trang báo, mạng xã hội đã phát đi cảnh báo về một hình thức lừa đảo mới. Cụ thể, thời gian qua, trên mạng xã hội facebook xuất hiện nhiều tài khoản giới thiệu là Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao hoặc Phòng An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao để hỗ trợ giúp đỡ các nạn nhân bị lừa đảo qua mạng.

Với việc lừa đảo qua mạng đang có xu hướng gia tăng như hiện nay thì đã có nhiều nạn nhân bị lừa nay lại tiếp tục “sập bẫy” các đối tượng mạo danh là cán bộ an ninh mạng hỗ trợ việc thực hiện thu hồi tiền bị lừa đảo. Hiện lực lượng công an đề nghị người dân cần cảnh giác, tuyên truyền đến người thân, bạn bè về thủ đoạn trên, tránh mắc bẫy của đối tượng xấu. Khi phát hiện các trường hợp có dấu hiệu bị lừa đảo, người dân cần trình báo cơ quan công an để giải quyết vụ việc theo quy định của pháp luật.

Có thể thấy, sau khi hình thức gửi link đăng nhập website giả mạo bị “bắt bài”, gọi điện thoại mạo danh cơ quan nọ, cơ quan kia cũng đã cũ, các đối tượng tội phạm chuyển sang nhiều hình thức tinh vi hơn. 

Hiện nay lợi dụng hình thức quét mã QR để thanh toán đã rất phổ biến vì tiện lợi, các đối tượng tội phạm cũng lợi dụng hình thức quét mã QR để lừa đảo. Một trong số đó là mạo danh nhân viên ngân hàng, gọi điện từ số máy bàn có dãy số gần giống với số tổng đài của ngân hàng mời chào khách hàng nâng hạn mức thẻ tín dụng, hoặc rút tiền mặt từ thẻ tín dụng hoặc một số dịch vụ tài chính khác. Sau đó các đối tượng xấu gửi và yêu cầu khách hàng quét mã QR. Khách hàng quét mã QR mà kẻ gian gửi tới sẽ chuyển đến đường link website giả mạo. Các đối tượng này yêu cầu khách hàng nhập các thông tin như: Họ tên, căn cước công dân, chụp ảnh căn cước công dân 2 mặt, số thẻ, mã bí mật CVV, ngày hết hạn thẻ. Khách hàng cũng được yêu cầu chia sẻ mã OTP gửi về số điện thoại, thông tin đăng nhập user và password tài khoản ngân hàng… Ngay sau khi khách hàng cung cấp thông tin, kẻ gian sẽ chiếm được quyền sử dụng tài khoản Internet banking hoặc thẻ tín dụng, thực hiện giao dịch chiếm đoạt tiền.

Không chỉ vậy thời gian gầy đây, một số đối tượng xấu còn tạo sẵn mã QR sau đó in ra đi dán tại các cửa hàng, điểm kinh doanh, nhà hàng…, thậm chí lợi dụng sơ hở của chủ cơ sở kinh doanh chúng còn dán đè lên mã QR để khi khách hàng quét mã, chuyển tiền nếu không đọc kỹ thông tin sẽ chuyển tiền vào tài khoản của các đối tượng xấu.

Theo ghi nhận của Cục An toàn thông tin, Bộ Thông tin và Truyền thông, trong 6 tháng đầu năm, tình hình lừa đảo trực tuyến tại Việt Nam tăng gần 65% so với cùng kỳ năm 2022. Các thủ đoạn ngày càng tinh vi hơn và nhóm nạn nhân mà các đối tượng lừa đảo nhắm tới cũng đang có sự dịch chuyển, nên nạn nhân khó phát hiện. Các đối tượng lừa đảo cũng được tổ chức chuyên nghiệp, thành những nhóm tội phạm đặt trụ sở tại nước ngoài. Đặc biệt, các đối tượng này đang nhắm đến những nạn nhân mới.

Hiện Cục An toàn thông tin nhận diện 24 hình thức lừa đảo đang diễn ra trên không gian mạng, nhắm đến nhiều nhóm người dùng khác nhau. Các nhóm này xuất hiện dưới nhiều hình thức, trong đó có sử dụng cuộc gọi video; giả danh cơ quan công an, viện kiểm sát, tòa án, lừa đảo khóa SIM vì chưa chuẩn hóa thuê bao; giả mạo biên lai chuyển tiền; rao bán hàng giả hàng nhái trên sàn thương mại điện tử. Với mỗi nhóm đối tượng ở độ tuổi khác nhau, kẻ xấu lại có thủ đoạn dẫn dụ khác nhau.

Cục An toàn thông tin khuyến cáo, trong trường hợp trở thành nạn nhân của lừa đảo qua mạng, người dùng cần ngừng gửi tiền, chặn liên lạc, đồng thời báo cho cơ quan công an, liên hệ ngân hàng để ngừng mọi giao dịch liên quan. Một hành động rất quan trọng khác là cảnh báo cho gia đình và bạn bè về trò lừa để họ có thể đề phòng.