Mở cửa du lịch - Hành trình tất yếu

Cùng với sự chuyển đổi từ chính sách “Zero COVID” trong cộng đồng sang chính sách sống chung an toàn với dịch, việc mở cửa cho du lịch và khôi phục ngành du lịch là yêu cầu tất yếu và cấp bách, bởi đây chính là một động lực lớn cho tăng trưởng toàn cầu, qua đó vực dậy nền kinh tế thế giới.

Lực đẩy cho nền kinh tế toàn cầu

Việc các nước bắt đầu nối lại hoạt động du lịch kể từ nửa cuối năm ngoái đã mang lại kết quả khả quan. Nhờ tỷ lệ tiêm vaccine cao, châu Âu là khu vực đi đầu trong việc mở cửa cho du khách quốc tế. Các nước châu Á cũng từng bước thí điểm khôi phục hoạt động ở quy mô nhỏ đối với từng điểm du lịch, tiến tới mở cửa hoàn toàn. Trên cơ sở những kinh nghiệm tích lũy được, sang năm 2022, hầu hết các khu vực đang thúc đẩy mạnh mẽ kế hoạch mở cửa đón du khách quốc tế.

Từ ngày 1/3, Liên minh châu Âu (EU) đã cho phép du khách đến từ các quốc gia ngoài khối nhập cảnh với điều kiện đã tiêm đủ liều cơ bản hoặc tiêm mũi tăng cường với những người đã tiêm quá chín tháng. Người khỏi COVID-19 và phục hồi trong vòng 180 ngày cũng được chấp thuận. Một loạt nước châu Âu đã mở cửa với du khách nước ngoài như Hy Lạp, Pháp, Bồ Đào Nha, Thụy Điển, Na Uy… tiếp tục nới lỏng quy định nhập cảnh, như bỏ yêu cầu xét nghiệm COVID-19 tại điểm đến đối với những du khách đã tiêm vaccine ngừa COVID-19.

Tại châu Đại Dương, Australia mở cửa trở lại biên giới từ ngày 21/2 đối với tất cả du khách đã tiêm chủng, trong khi quốc gia láng giềng New Zealand công bố kế hoạch mở cửa trở lại theo giai đoạn năm bước, trọng tâm là từ tháng Bảy tới.

Riêng tại khu vực Đông Nam Á, Campuchia từ cuối tháng 1/2022 đã phát động chiến dịch mang tên "Campuchia: Điểm du lịch xanh và an toàn", theo đó toàn bộ du khách đã tiêm vaccine ngừa COVID-19 đều được hoan nghênh đến Campuchia mà không cần cách ly. Lào thận trọng từng bước mở cửa theo ba giai đoạn, với các mốc thời gian từ ngày 1/1, từ ngày 1/4 và từ ngày 1/7, cho phép các vùng xanh bao gồm thủ đô Viêng Chăn, thành phố Luang Prabang và thị trấn Vang Vieng mở cửa đón khách du lịch.

Kể từ tháng Hai, Thái Lan đã nối lại chương trình “Test & Go” (Xét nghiệm và Lên đường, cho phép khách du lịch nước ngoài đã tiêm phòng đầy đủ chỉ phải lưu lại một đêm tại khách sạn trong khi chờ kết quả xét nghiệm COVID-19), đồng thời áp dụng chương trình này đối với tất cả các quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới thay vì chỉ giới hạn ở 63 quốc gia và vùng lãnh thổ.

Singapore cũng thông báo mở rộng chương trình du lịch miễn cách ly tới Hong Kong (Trung Quốc), Qatar, Saudi Arabia và Các tiểu Vương quốc Arập Thống nhất (UAE) và sẽ bổ sung thêm các điểm đến trong khuôn khổ chương trình này. Singapore cũng sẽ khôi phục và tăng số người được phép tham gia Chương trình Làn đi lại cho người đã tiêm vaccine (VTL), vốn đã giảm quy mô từ tháng 12/2021 để đối phó với biến thể Omicron.

Indonesia triển khai chương trình thử nghiệm miễn cách ly nhập cảnh đối với du khách nước ngoài tới hòn đảo du lịch nổi tiếng Bali từ ngày 7/3 (những người đã thanh toán tiền đặt phòng khách sạn cho tối thiểu bốn ngày tại Bali; đã tiêm liều cơ bản vaccine hoặc đã tiêm mũi tăng cường ngừa COVID-19; và có bảo hiểm y tế). Ngày 10/2, Philippines cũng đã mở cửa trở lại với du khách nước ngoài đã tiêm đủ liều cơ bản vaccine từ 157 quốc gia và vùng lãnh thổ có thỏa thuận miễn thị thực với Philippines. Malaysia sẽ mở cửa biên giới hoàn toàn và bắt đầu chuyển sang giai đoạn coi COVID-19 là bệnh đặc hữu từ 1/4 tới, theo đó du khách quốc tế đã tiêm đủ vaccine COVID-19, chứng nhận PCR âm tính là có thể nhập cảnh Malaysia, không cần cách ly.

Tại Việt Nam ngày 15/3, Chính phủ ban hành nghị quyết về việc miễn thị thực cho công dân 13 nước: Đức, Pháp, Italy, Tây Ban Nha, Liên hiệp Vương quốc Anh và Bắc Ireland, Nga, Nhật Bản, Hàn Quốc, Đan Mạch, Thụy Điển, Na Uy, Phần Lan, Belarus. Đây là những nước đã được Việt Nam đơn phương miễn thị thực từ cuối năm 2019. Công dân những nước này sẽ được miễn thị thực khi nhập cảnh Việt Nam với thời hạn tạm trú 15 ngày, không phân biệt loại hộ chiếu, mục đích nhập cảnh. Chính sách miễn thị thực cho công dân 13 nước này được thực hiện trong ba năm, từ 15/3 đến 14/3/2025 và sẽ được xem xét gia hạn theo quy định của pháp luật Việt Nam.

Trước khi dịch bệnh bùng phát, Việt Nam đã miễn visa đơn phương cho 13 nước và song phương cho 88 quốc gia, vùng lãnh thổ. Tuy nhiên, do dịch bệnh bùng phát từ năm 2020, Chính phủ đã có nghị quyết ngừng thực hiện cơ chế này. Ngày 15/3 Việt Nam bắt đầu mở cửa du lịch với khách quốc tế. Trước đó ngày 25/2, Thủ tướng yêu cầu Bộ Ngoại giao khẩn trương có tờ trình Chính phủ về việc áp dụng chính sách thị thực như trước khi có đại dịch COVID-19.

Đặc biệt, tháng 5/2022 là thời điểm Việt Nam đăng cai tổ chức Đại hội Thể thao Đông Nam Á (SEA Games 31), việc mở cửa hoạt động du lịch quốc tế sẽ góp phần thu hút khách du lịch đến từ các nước thuộc Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), địa bàn đã có mức độ tiêm chủng vaccine phòng COVID-19 tương đối cao. Mục tiêu của ngành du lịch Việt Nam trong năm 2022 là đón khoảng 5 triệu lượt khách quốc tế.

"Biến số" bất ngờ

Tuy nhiên, cuộc xung đột Nga-Ukraine có nguy cơ cản trở ngành du lịch và hàng không, vốn chỉ mới "chập chững" bước vào giai đoạn phục hồi sau hai năm bị ảnh hưởng bởi đại dịch COVID-19.

Tình hình căng thẳng này đang đe dọa triển vọng phục hồi ở Đông Nam Á. Với gần 24.000 lượt người đến vào tháng Giêng vừa qua, khách du lịch Nga cho đến nay là nhóm du khách lớn nhất của Thái Lan và nằm trong top 10 của các nước láng giềng của Thái Lan.

Nhưng ông Bhummikitti Raktaengam, Chủ tịch Hiệp hội du lịch Phuket, cho các phương tiện truyền thông địa phương biết số khách Nga đến sân bay Phuket đã giảm 3/4 trong tháng này. Ngoài ra, khoảng 3.000 công dân nước này được cho là bị mắc kẹt, không thể trở về nhà sau khi các chuyến bay thẳng đến Moskva, cũng như đến vùng Viễn Đông của Nga, bị đình chỉ.

Ngành du lịch châu Âu cũng đối mặt với sự bấp bênh. Theo mạng thông tin chuyên ngành L'Écho Touristique của Pháp, các công ty lữ hành ở châu Âu chuyên tổ chức các chuyến đi Nga đối mặt với khó khăn trực tiếp. Tại Pháp, hiện có khoảng 30 công ty du lịch chuyên khai thác thị trường Nga và các nước Đông Âu. Sau khi xung đột tại Ukraine bùng nổ kéo theo các lệnh trừng phạt của phương Tây nhắm vào Nga, hầu hết các tour đi Nga đều lần lượt bị hủy. Các doanh nghiệp Pháp tìm cách chuyển hướng sang các nước láng giềng như các quốc gia vùng Baltic, ba nước Bắc Âu hay không quá gần với Nga như Ba Lan hay Romania.

Ngành du lịch đang theo sát các diễn biến hàng ngày tại Ukraine, không chỉ riêng gì ở châu Âu mà ngay cả tại Bắc Mỹ. Theo cơ quan CAA Travel có nhiều chi nhánh trên lãnh thổ Canada, du khách Bắc Mỹ thường thích đi tham quan châu Âu vào mùa Hè. Trong số này, có nhiều khách thích đi thăm các nước vùng Baltic bằng du thuyền trên biển, với chặng dừng không thể thiếu là Saint Petersburg.

Giá nhiên liệu tăng lên kéo theo việc tăng giá vé máy bay cũng là một yếu tố đáng lo ngại. Thêm vào đó, các hãng hàng không tăng các khoản phụ phí nhiên liệu, hoặc phải bay vòng, đường bay dài hơn và vì thế chi phí cũng cao hơn.

Dù vậy Hội đồng Du lịch và Lữ hành Thế giới (WTTC) hy vọng, năm 2022 sẽ chứng kiến sự hồi sinh mạnh mẽ của ngành du lịch toàn cầu nếu chính phủ các nước duy trì mở cửa và nới lỏng hạn chế đi lại. Tổ chức Du lịch Thế giới (UNWTO) cho rằng ngành du lịch đã có tín hiệu phục hồi trong năm 2021, tăng 4% so với năm 2020. Năm nay, khi tỷ lệ bao phủ vaccine trên thế giới ngày càng lớn, con số này sẽ tăng cao hơn, tạo thêm cơ hội để du lịch quốc tế phục hồi nhanh và bền vững.