Mỹ, Trung Quốc, Nga ráo riết chuẩn bị đối phó chiến tranh không gian

Các siêu cường thế giới đang thử nghiệm năng lực quân sự tương lai khi vệ tinh sát thủ và không chiến trong không gian trở thành những nguy cơ chiến tranh mới.

Theo trang Asiatimes, cuộc chiến giành quyền tối cao trong không gian đang leo thang khi các cuộc diễn tập kín đáo của Trung Quốc, vệ tinh “săn tìm - sát thủ” của Nga và nỗ lực của Mỹ nhằm đạt được khả năng chiến đấu nhanh nhạy trên quỹ đạo, đang hướng tới các cuộc đụng độ trong tương lai trên không gian.

Trung Quốc - chiến thuật tác chiến quỹ đạo

Trong tháng này, tạp chí Air & Space Forces đưa tin rằng các cuộc diễn tập của Trung Quốc trên quỹ đạo địa tĩnh đã thúc đẩy các nhà lãnh đạo Lực lượng Không gian Mỹ tìm kiếm khả năng điều động nâng cao. Tạp chí đề cập rằng kể từ năm 2010, Trung Quốc đã phóng gần 1.000 vệ tinh, với các hoạt động gần đây liên quan đến tốc độ di chuyển cao, các kỹ thuật tác chiến quỹ đạo và chiến thuật né tránh.

Bài báo cho biết Tổng tư lệnh Lực lượng Không gian Mỹ, Tướng Stephen Whiting đã nhấn mạnh đến nhu cầu duy trì các khả năng điều động không gian, trích dẫn việc Trung Quốc sử dụng các quỹ đạo mới và tiếp nhiên liệu trên quỹ đạo.

Tạp chí Air & Space Forces cũng đề cập rằng Chuẩn tướng Anthony Mastalir đã cảnh báo về sự thay đổi mô hình đòi hỏi Mỹ phải thích nghi. Ngoài ra, báo cáo đề cập rằng Trung tướng Douglas Scheiss đã lưu ý đến khả năng xảy ra "cuộc không chiến trên không gian" do năng lực điều động của cả Nga và Trung Quốc. Tờ báo lưu ý rằng Mỹ đặt mục tiêu phát triển các hệ thống như máy bay vũ trụ X-37B để giảm bất ngờ trong hoạt động và bắc cầu các chế độ quỹ đạo.

Mỹ phát triển năng lực cơ động cao

Ngoài máy bay vũ trụ X-37B, trang Defense Scoop đã đưa tin vào tháng 10/2024 rằng Lực lượng Không gian Mỹ đã trao một hợp đồng trị giá 34,5 triệu USD cho công ty khởi nghiệp Impulse Space có trụ sở tại California để phát triển khả năng cơ động trên quỹ đạo cho chương trình không gian phản ứng chiến thuật của mình.

Theo Defense Scoop, hợp đồng liên quan đến việc cung cấp hai phương tiện cơ động trên quỹ đạo (OMV) cho các sứ mạng Victus Surgo và Victus Salo. Báo cáo lưu ý rằng các nhiệm vụ này nhằm mục đích thử nghiệm khả năng giải quyết nhanh chóng các mối đe dọa trên quỹ đạo của các tài sản không gian.

Defense Scoop đề cập rằng Lực lượng Không gian Mỹ đang tìm cách tinh chỉnh phản ứng của mình đối với các mối đe dọa trên không gian và đặt mục tiêu đạt được khả năng phản ứng chiến thuật hoạt động trên không gian vào năm 2026. Báo cáo cũng cho biết, sứ mạng Victus Haze, dự kiến ​​diễn ra vào năm 2025, nhằm mục đích thử nghiệm các phương tiện không gian có khả năng cơ động.

Trước đó, Asia Times đưa tin vào tháng 2/2022 rằng Cơ quan Dự án Nghiên cứu Quốc phòng Tiên tiến Mỹ (DARPA) đã trao hợp đồng cho General Atomics, Lockheed Martin và Blue Origin để phát triển các hệ thống đẩy hạt nhân cho các màn diễn tập ở Quỹ đạo Trái đất Thấp (LEO) vào năm 2025.

Công nghệ này, sử dụng phản ứng phân hạch hạt nhân để tăng tốc chất đẩy, mang lại những lợi thế đáng kể so với hệ thống đẩy hóa học thông thường, bao gồm độ bền lâu hơn, khả năng tải trọng nặng hơn và hiệu suất nhiên liệu gấp đôi.

Những tiến bộ này có thể chuyển chiến đấu trên không gian từ chiến lược "phát hiện và phản ứng" thụ động sang chiến lược "định vị và cơ động" chủ động. Chúng cho phép áp dụng các nguyên tắc chiến tranh truyền thống - linh hoạt, tập trung và cơ động - vào các hoạt động trên không gian.

Khả năng cơ động cũng có thể giải quyết được điểm yếu cố hữu của vệ tinh. Hầu hết vệ tinh đều đi theo các đường đi có thể dự đoán được, khiến chúng dễ bị theo dõi và nhắm mục tiêu bởi vũ khí chống vệ tinh. Khả năng dự đoán này cho phép kẻ thù lập kế hoạch và thực hiện các cuộc tấn công với độ chính xác cao hơn.

Nghi vấn vệ tinh sát thủ của Nga

Các vệ tinh của đối phương sử dụng chiến thuật "đuổi theo và vô hiệu hóa" - chủ động tìm kiếm, kiểm tra hoặc làm hỏng các tài sản không gian quan trọng - gây ra mối đe dọa đáng kể đối với an ninh không gian.

Các chiến thuật này liên quan đến việc các vệ tinh cơ động để tiếp cận gần và có khả năng gây nhiễu các vệ tinh khác, làm dấy lên lo ngại về sự gián đoạn cố ý hoặc hành động thù địch.

Ví dụ, vào tháng 5/2024, đài NPR đưa tin rằng Mỹ cáo buộc Nga phóng một vệ tinh, Cosmos 2576, có khả năng là một vũ khí không gian. NPR cho biết vệ tinh được phóng từ địa điểm Plesetsk ở miền bắc nước Nga, nằm trên cùng một mặt phẳng quỹ đạo với một vệ tinh do thám của Mỹ, USA 314.

Theo NPR, Mỹ tuyên bố rằng vị trí gần của Cosmos 2576 với USA 314, chỉ cách khoảng 48 km tại điểm gần nhất, cho thấy nó có thể được sử dụng để kiểm tra, di chuyển hoặc làm hỏng các vệ tinh khác.

Báo cáo lưu ý rằng động thái này đã làm gia tăng căng thẳng giữa hai quốc gia. NPR cũng cho biết Nga đã phủ nhận các cáo buộc, gọi đó là "tin giả" và khẳng định sự phản đối của mình đối với việc đưa vũ khí vào không gian.

Trước đó, Asia Times đã đưa tin vào tháng 8/2022 rằng vệ tinh Kosmos-2558 của Nga bị nghi ngờ là "vệ tinh trinh sát" có khả năng tìm diệt. Các nhà phân tích tin rằng nó có thể theo dõi và có khả năng phá hủy các vệ tinh do thám của Mỹ, làm dấy lên lo ngại về việc vũ khí hóa không gian. Moskva cũng phản đối những thông tin như vậy.

Tháng đó, Kosmos-2558 đã tiếp cận trong vòng 75 km với vệ tinh USA-326, mang theo một trọng tải được phân loại cho các nhiệm vụ tình báo, giám sát và trinh sát (ISR) trên không gian.

Nhà phân tích Charles Galbreath tại Viện nghiên cứu hàng không vũ trụ Mitchell đề cập trong một bài báo hồi tháng 7/2024 rằng Lực lượng Vũ trụ Mỹ nên xem xét các kế hoạch triển khai vệ tinh "săn tìm - sát thủ" để tăng cường ưu thế trong không gian.

Ông Galbreath cho biết các vệ tinh sát thủ này được thiết kế để hoạt động như vũ khí đồng quỹ đạo có khả năng vô hiệu hóa vệ tinh của đối phương thông qua các cuộc tấn công động học, chiến tranh điện tử, nhắm mục tiêu bằng tia laser, đánh lừa và gây nhiễu.

Ông lưu ý rằng việc tuần tra gần các tài sản của đối phương – vốn ẩn náu trong các quỹ đạo ít được giám sát hoặc ở trạng thái ngủ đông trên các tàu vũ trụ lớn hơn cho đến khi được kích hoạt - sẽ tăng cường khả năng thực hiện các hoạt động phản công trong không gian của Lực lượng vũ trụ Mỹ.

Ngoài ra, Galbreath cho biết những vệ tinh này có thể là "vệ sĩ" cho các tài sản không gian có giá trị cao, tương tự như máy bay chiến đấu hộ tống cho máy bay, do đó bảo vệ các hệ thống quan trọng như vệ tinh cảnh báo tên lửa khỏi bị tấn công.