Nâng cao vai trò, trách nhiệm của Ban Giám sát đầu tư của cộng đồng

Trên địa bàn tỉnh hằng năm triển khai đầu tư xây dựng nhiều dự án, công trình, với tổng số vốn đầu tư lên đến hơn 10.000 tỷ đồng/năm. Để đảm bảo các dự án này được triển khai đầy đủ, chất lượng, hạn chế những vi phạm, ngoài hoạt động thanh, kiểm tra, giám sát thường xuyên, liên tục của các cơ quan chức năng, còn có sự vào cuộc tích cực của Ban Giám sát đầu tư của cộng đồng (ĐTCCĐ).

Căn cứ vào kế hoạch, danh mục, hạng mục đầu tư trên địa bàn, 177/177 xã, phường, thị trấn đã thành lập được 533 Ban Giám sát ĐTCCĐ, với tổng số 3.241 thành viên. Để hoạt động hiệu quả, các Ban đều xây dựng chương trình, kế hoạch cụ thể, thống nhất trên cơ sở Nghị định số 29/NĐ-CP (26/3/2021) của Chính phủ; Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở; Nghị định số 59/NĐ-CP (14/8/2023) của Chính phủ.

Theo Thường trực Ủy ban MTTQ tỉnh, trong năm 2023, các Ban Giám sát ĐTCCĐ đã xây dựng kế hoạch giám sát đối với 533 công trình, dự án được triển khai tại cộng đồng. Trong quá trình thực hiện giám sát, mặc dù nguồn kinh phí được bố trí hoạt động ít ỏi nhưng các thành viên Ban Giám sát ĐTCCĐ các xã, phường, thị trấn đã phát huy được vai trò, chức năng, nhiệm vụ, giám sát các công trình, dự án đầu tư trên địa bàn đảm bảo thực chất, hiệu quả. Điển hình, trong năm 2023, các Ban đã tổ chức giám sát 799 cuộc; quá trình giám sát đã phát hiện và kiến nghị lên cấp có thẩm quyền đối với 248 vụ việc vi phạm. Hiện đã có 126 vụ việc kiến nghị được cấp có thẩm quyền, đơn vị liên quan thực hiện giải quyết, đạt 50,8%, tiêu biểu ở các địa phương, như: Vân Đồn, Quảng Yên, Hạ Long, Móng Cái.

Bà Nguyễn Thị Ngân, Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ tỉnh, cho biết: Hoạt động giám sát đầu tư của Ban Giám sát ĐTCCĐ đã mang lại hiệu quả thiết thực, góp phần hạn chế những tiêu cực ở cơ sở, làm minh bạch công tác quản lý đất đai, vốn, tài sản của nhà nước, tạo lòng tin trong nhân dân, giảm thiểu đơn thư khiếu nại, tố cáo, giữ vững ổn định chính trị tại địa phương.

Cũng thông qua hoạt động giám sát của Ban Giám sát ĐTCCĐ cho thấy, chủ đầu tư các công trình, dự án có ý thức, trách nhiệm, hỗ trợ hơn trong việc cung cấp tài liệu liên quan đến công trình; tạo điều kiện cho Ban thực hiện nhiệm vụ giám sát theo quy định; tiếp thu các ý kiến phản ánh của Ban và chỉ đạo đơn vị nhà thầu, đơn vị thi công điều chỉnh, sửa chữa, bổ sung các hạng mục đảm bảo chất lượng theo đúng hồ sơ thiết kế. Các đơn vị nhà thầu trong quá trình triển khai thi công các công trình tại các xã, phường, thị trấn đã tuân thủ các quy định về thi công công trình; phối hợp, lắng nghe các ý kiến tham gia, góp ý, phản ánh của thành viên Ban Giám sát ĐTCCĐ; trao đổi để cùng tìm cách tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc và thống nhất phương án khắc phục nếu có, đảm bảo chất lượng, hiệu quả cao cho công trình, dự án.

Cũng theo đánh giá của Thường trực Ủy ban MTTQ tỉnh, bên cạnh một số Ban làm tốt, hiện còn nhiều Ban với hầu hết các thành viên còn hạn chế về kinh nghiệm, thiếu chuyên môn trong lĩnh vực giám sát, nhất là trong lĩnh vực đầu tư, xây dựng cơ bản nên hiệu quả giám sát các công trình còn hạn chế; một số thành viên còn ngại va chạm, chưa mạnh dạn kiến nghị với cơ quan có thẩm quyền và chủ đầu tư về những sai sót dẫn đến hoạt động của Ban chưa đủ mạnh; tỷ lệ các công trình, dự án được giám sát chưa nhiều, nhất là các dự án không phải do UBND cấp cơ sở làm chủ đầu tư.

Nhằm đẩy mạnh, phát huy hiệu quả vai trò của Ban Giám sát ĐTCCĐ trong thời gian tới, Thường trực Ủy ban MTTQ tỉnh kiến nghị UBND tỉnh quan tâm chỉ đạo cơ quan có liên quan xem xét, nghiên cứu, tham mưu ban hành văn bản thay thế hoặc sửa đổi, bổ sung Quyết định số 4700/QĐ-UBND (14/11/2018) của UBND tỉnh cho phù hợp với thực tiễn hiện nay tại địa phương, cơ sở và các quy định tại Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở, Nghị định số 59/NĐ-CP (14/8/2023) của Chính phủ, qua đó tạo cơ sở pháp lý toàn diện, đầy đủ cho hoạt động của Ban Giám sát ĐTCCĐ, nhất là về đảm bảo hỗ trợ kinh phí hoạt động. Theo ghi nhận từ cơ sở, hiện nay, kinh phí hỗ trợ hoạt động của Ban Giám sát ĐTCCĐ mỗi năm từ 5-10 triệu đồng, trong khi đó, số lượng thành viên lớn, số công trình, dự án thực hiện giám sát lại nhiều.

Về phía Thường trực Ủy ban MTTQ tỉnh sẽ tiếp tục phối hợp với các đơn vị chức năng, chính quyền địa phương tăng cường tổ chức các lớp tập huấn nâng cao trình độ, chuyên môn cho các thành viên Ban Giám sát ĐTCCĐ, đảm bảo các Ban này hoạt động hiệu lực, hiệu quả, đóng góp công sức, trí tuệ để kiểm soát, ngăn ngừa hiệu quả các vụ việc vi phạm trong tổ chức thi công các dự án đầu tư công, phát huy hiệu quả nguồn vốn sau đầu tư.