Ngày 23/9/1973: Quảng Ninh đón nhận Huân chương Kháng chiến hạng Nhì

Ngày 23/9/1973, quân và dân tỉnh Quảng Ninh vinh dự được Đảng, Quốc hội, Chính phủ trao tặng Huân chương Kháng chiến hạng Nhì do có những chiến công oanh liệt trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước. 

Trong giai đoạn Mỹ bắt đầu cuộc chiến tranh phá hoại miền Bắc lần thứ II, đáp lời kêu gọi thiêng liêng chống Mỹ, cứu nước của Chủ tịch Hồ Chí Minh và Ban Chấp hành Trung ương Đảng, các lực lượng vũ trang và nhân dân miền Bắc, trong đó có quân và dân Quảng Ninh, đã nêu cao chủ nghĩa anh hùng cách mạng, vừa chiến đấu vừa sản xuất đánh bại chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ.

Đặc biệt, từ ngày 18 đến 30/12/1972, máy bay Mỹ tiếp tục đánh phá Quảng Ninh 22 trận, ném 201 quả bom các loại vào 45 điểm, đồng thời tiếp tục thả thủy lôi phong toả các tuyến đường biển. Tổng số bom đạn dội xuống Quảng Ninh (từ 10/5 đến 30/12/1972) bằng 40% số bom đạn trong chiến tranh phá hoại lần thứ nhất trên địa bàn tỉnh, giết chết hàng trăm người và làm bị thương nhiều người khác, trên 6.000 ngôi nhà bị sập đổ hoặc bị hư hỏng nặng, gần 200 máy móc, thiết bị, ô tô, ca nô, tàu thuyền, phà, sà lan bị phá huỷ, 6.000 m2 mặt đường bộ, 2.500m3 nền đường, gần 2.000 mét đường sắt và 12 cây cầu bị hỏng nặng.

Với tinh thần quyết chiến quyết thắng, quân dân Quảng Ninh dội bão lửa căm thù lên đầu quân xâm lược. Từ ngày 10/5 đến 30/12/1972, quân dân Quảng Ninh đã anh dũng chiến đấu 1.418 trận, (trong đó lực lượng tự vệ đánh 354 trận và dân quân đánh 265 trận), bắn rơi 27 máy bay giặc Mỹ, (trong đó lực lượng tự vệ bắn rơi 6 chiếc). Ngày 24/12/1972, quân dân xã đảo Ngọc Vừng bắn rơi chiếc F4; đây là chiếc máy bay thứ 200 và cũng là chiếc cuối cùng của giặc Mỹ bị bắn rơi trên đất Quảng Ninh.

Kể từ ngày 5/8/1964 đến 30/12/1972, đế quốc Mỹ đánh vào Quảng Ninh 4 năm, 1 tháng, 7 ngày với tổng số 2.340 trận, gồm 28.531 quả bom, mìn, thuỷ lôi các loại (khoảng 9.680 tấn) và hàng ngàn quả tên lửa, rốc-két khác. Chỉ riêng 6 tháng cuối năm 1972 đã có 173 ngày bị địch đánh, gồm 603 trận với 8.007 quả bom, 976 quả thủy lôi, 34 nhà máy bị đánh phá. Các thị xã Hồng Gai, Uông Bí, thị trấn Hà Tu, Cửa Ông, một số nơi như Mông Dương, Cọc 6, Vàng Danh bị địch đánh huỷ diệt. Qua hai cuộc chiến tranh phá hoại, bom đạn của giặc Mỹ đã giết chết 2.501 người, làm bị thương 3.976 người. 

Dưới sự lãnh đạo của Trung ương Đảng, đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đảng bộ, quân và dân Quảng Ninh đoàn kết anh dũng chiến đấu, góp phần cùng quân dân miền Bắc đánh thắng hai cuộc chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ, bắn rơi 200 máy bay (trong đó có 170 chiếc bị bắn rơi trong cuộc chiến tranh phá hoại lần thứ nhất), bắn bị thương nhiều chiếc khác, bắt sống nhiều giặc lái. 

Trước sự thất bại không gì cứu vãn nổi, ngày 22/10/1972, Tổng thống Mỹ Ních-xơn phải tuyên bố tạm ngừng ném bom bắn phá miền Bắc từ vĩ tuyến 20 trở ra. Chỉ sau 30 giờ, luồng đường thuỷ Quảng Ninh - Hải Phòng đã được giải toả. Ngay chiều và đêm 24/10/1972 đã có 182 tàu thuyền vận tải dưới 400 tấn qua lại tuyến này an toàn. Đầu tháng 11/1972, tàu trọng tải 2.000 đến 5.000 tấn đã ra vào được Cửa Vạn. 

Với những chiến công oanh liệt trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, nhân dịp kỷ niệm Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2/9 năm 1973, tỉnh ta đã được Đảng, Quốc hội, Chính phủ trao tặng phần thưởng cao quý Huân chương Kháng chiến hạng Nhì cho quân và dân toàn tỉnh, danh hiệu "Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân" cho 3 đơn vị Tự vệ Cảng Hòn Gai, Trạm 301 Công an nhân dân vũ trang, Đội cảnh sát tuần tra kiểm soát Vịnh Hạ Long và nhiều huân chương các loại cho các địa phương, các ngành và các cá nhân có thành tích xuất sắc trong năm 1972. 

Ngày 23/9/1973, đúng ngày kỷ niệm 28 năm ngày Nam Bộ kháng chiến, tỉnh đã long trọng tổ chức lễ đón nhận Huân chương và các danh hiệu anh hùng và đông đủ đại biểu các đơn vị anh hùng, các anh hùng, chiến sĩ thi đua, đại biểu các cơ quan, đoàn thể, xí nghiệp và các huyện, thị xã. Tham dự buổi lễ có các đại biểu Bộ Điện và Than, Bộ Công an, Bộ Tư lệnh Quân khu Tả ngạn, đồng chí Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch Ủy ban hành chính tỉnh. 

Các đồng chí lãnh đạo Tỉnh ủy, Ủy ban hành chính tỉnh đã nhiệt liệt chào mừng và khen ngợi các đơn vị anh hùng, toàn thể quân và dân trong tỉnh cũng như các địa phương, các ngành, các đơn vị được tặng Huân chương, đồng thời cũng nêu bật nhiệm vụ của Đảng bộ, quân và dân tỉnh ta trong giai đoạn cách mạng mới. Đại diện cho các đơn vị anh hùng đã phát biểu nói lên niềm tự hào của đơn vị mình và hứa không ngừng phát huy truyền thống của đơn vị, luôn phấn đấu vươn lên lập thêm nhiều thành tích mới. 

Buổi lễ kết thúc bằng cuộc diễu hành trên các đường phố chính ở Hồng Gai, biểu dương những thành tích và sự trưởng thành về mọi mặt của các đơn vị vừa được tặng thưởng, sau những năm chiến đấu và chiến thắng giặc Mỹ xâm lược.

*Nguồn: Theo cuốn Lịch sử Đảng bộ tỉnh Quảng Ninh, Những sự kiện lịch sử Đảng bộ tỉnh Quảng Ninh (1965-2005).