Những cái khó của việc thay thế vật liệu nổi trong nuôi trồng thủy sản

Sau 2 năm thực hiện chuyển đổi vật liệu nổi trong nuôi trồng thủy sản (NTTS) mặn, lợ theo Quy chuẩn kỹ thuật địa phương tại tỉnh Quảng Ninh (QCĐP số 08:2020/QN), lĩnh vực NTTS đã có nhiều chuyển biến mới. Song vẫn còn một số việc cần được quan tâm, giải quyết để đáp ứng nhu cầu của các hộ nuôi.

Theo tổng hợp của Chi cục Thủy sản (Sở NN&PTNN Quảng Ninh), tính đến ngày 20/02/2023, toàn tỉnh có khoảng 2.425.387 quả phao xốp, đã chuyển đổi sang phao nhựa theo quy chuẩn kỹ thuật địa phương là 1.203.997 quả, đạt 50%. Số phao xốp còn lại là 1.221.390 quả. Kết quả này, theo đánh giá của các địa phương ven biển, mặc dù chưa đáp ứng tiến độ mà tỉnh đặt ra nhưng là nỗ lực rất lớn của các cấp, các ngành, địa phương liên quan.

Qua thực tiễn triển khai QCĐP số 08:2020/QN đã xuất hiện một số điểm nghẽn cần được các ngành, địa phương liên quan vào cuộc tháo gỡ. Đó là những vướng mắc về quy hoạch các vùng nuôi, giá thành các sản phẩm phao nhựa nổi còn cao, mẫu mã sản phẩm chưa đa dạng, chất lượng kém. Bên cạnh đó cũng xuất hiện nhu cầu sử dụng phao nâng giàn cỡ lớn nhưng các cơ sở sản xuất chưa thể đáp ứng.

Ông Trần Văn Út, đại diện Chi nhánh Công ty TNHH TM XNK Vĩ Tuyến tại huyện Hải Hà cho biết: Về nhu cầu sử dụng phao nâng giàn cỡ lớn, hiện tại Móng Cái và Quảng Yên cần hàng chục nghìn quả cho các hộ nuôi vùng cửa sông. Chi nhánh công ty đã chào hàng với 2 địa phương trên và sẵn sàng cung ứng khi có đơn đặt hàng.

Tuy nhiên, theo báo cáo của TP Móng Cái, dù trước đây Công ty TNHH TM XNK Vỹ Tuyến có cung cấp loại phao nhựa kích thước lớn đáp ứng được yêu cầu, nhưng trong quá trình thay thế, lắp đặt do đây là sản phẩm mới nên vẫn gặp một số vấn đề về chất lượng sản phẩm. Thêm vào đó, năm 2022, nhà xưởng của Công ty ở huyện Hải Hà bị cháy nên từ tháng 8/2022 nguồn cung cấp phao nhựa bị gián đoạn.

Còn với TX Quảng Yên, các hộ nuôi thủy sản ở đây cũng có nhu cầu cao về sử dụng phao nâng giàn cỡ lớn. Song, ngành chức năng của thị xã và hộ nuôi trên địa bàn khá cẩn trọng trong việc lựa chọn, sử dụng các sản phẩm phao nhựa nổi. Thị xã sẽ nắm bắt thị trường, tiếp cận với những sản phẩm có chất lượng, nhưng không áp dụng đại trà ngay mà chọn hộ nuôi làm thí điểm để đảm bảo an toàn, tránh gây thiệt hại cho hộ nuôi.

Vì vậy, nhiều cơ sở nuôi biển bằng hình thức giàn bè, nhà bè ở TX Quảng Yên đang phải tận dụng thùng phuy nhựa làm phao nổi. Thế nhưng loại phuy nhựa không phải là sản phẩm chuyên dùng cho nuôi trồng thủy sản, do nhiều hãng sản xuất và bán tại các đại lý bán lẻ nên rất khó để thực hiện các thủ tục công bố hợp quy theo quy định, dẫn đến khó khăn cho các cơ sở nuôi trồng thủy sản biển khi thực hiện chuyển đổi vật liệu nổi theo quy chuẩn kỹ thuật địa phương.

Một trong những nút thắt gây khó khăn cho việc thay thế vật liệu nổi từ phao xốp sang phao nổi nhựa HDPE; đó là, giá thành vật liệu nổi theo Quy chuẩn kỹ thuật địa phương cao gấp 1,5-2 lần so với với vật liệu nổi là phao xốp thông thường. Điều này khiến cho các hộ nuôi phải tính toán nhất là trong bối cảnh vừa thoát khỏi dịch Covid-19, hàng hóa tiêu thụ kém, thiếu nguồn lực tái đầu tư cho sản xuất. Thêm vào đó, công tác giao, cho thuê đất mặt nước nuôi trồng thủy sản theo quy định của pháp luật chưa được đồng bộ nên khó khăn cho công tác quản lý, cấp phép NTTS trên biển.

Ông Đỗ Đình Minh, Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản (Sở NN&PTNN Quảng Ninh) chia sẻ: Toàn tỉnh có 15 đơn vị sản xuất, cung ứng phao nhựa được công bố hợp quy. Chúng tôi đang khuyến khích các đơn vị sản xuất phao nhựa dùng trong nuôi trồng thủy sản chủ động đa dạng hóa mẫu mã, kích cỡ sản phẩm theo nhu cầu thực tế. Đáng chú ý có một số cơ sở nghiên cứu sản xuất loại phao lớn bằng phao xốp bọc vật liệu tổng hợp composite, giá thành rẻ, nhưng cần phải sử dụng thí điểm để đánh giá chất lượng, tránh gây thiệt hại cho người dân.

Có thể nhìn thấy rõ hiệu quả sau một thời gian thực hiện QCĐP số 08:2020/QN. Các vùng NTTS thêm một lần được rà soát, lập lại trật tự, các ngành chức năng vừa nỗ lực tuyên truyền vận động vừa quyết liệt xử lý những hành vi vi phạm pháp luật tạo sự an toàn, ổn định trên mặt biển. Vấn đề đặt ra đối với công tác quản lý nhà nước là phải triển khai quy hoạch chi tiết các vùng NTTS tập trung để bảo vệ môi trường và nâng cao chất lượng sản phẩm nuôi trồng, đồng thời tạo được niềm tin cho người dân về thị trường và chất lượng các vật liệu nổi, góp phần giữ vững thế mạnh của NTTS trong cơ cấu kinh tế của tỉnh.