Nguy cơ Anh phải đối mặt khi nới lỏng triệt để, sống chung với COVID-19

Câu hỏi đặt ra là với sự xuất hiện của biến chủng Delta, đây có phải là thời gian thích hợp để thực hiện bước chuyển chiến lược? Anh sẽ phải đối diện với những nguy cơ nào khi dỡ hạn chế, giãn cách để sống chung với COVID-19?

Tại Anh, gần như mọi quy định hạn chế về phòng chống dịch bệnh sẽ được dỡ bỏ hoàn toàn vào ngày 19/7. Sau thời điểm này, người tiếp xúc gần với một trường hợp dương tính với SARS-CoV-2 sẽ không phải chấp hành quy định tự cách ly nếu như họ đã tiêm đủ hai liều vaccine ngừa COVID-19. Quy định này cũng áp dụng với trẻ em dưới 18 tuổi và chưa được chích ngừa vaccine.

Quyết định cuối cùng về nới lỏng quy định sẽ được đưa ra sau vòng rà soát vào ngày 12/7 tới. Nhưng nhiều khả năng Anh sẽ bãi bỏ quy định hạn chế tụ tập trên 6 người hoặc 2 gia đình trong môi trường kín. Nhà hàng, quán ăn mở cửa trở lại và thực khách được dùng bữa tại quán. Nhà hát, rạp chiếu phim sẽ mở cửa, đón khách hết công suất. Chính quyền nhiều khả năng cũng cho phép tụ tập đông người tại các sự kiện thể thao, hòa nhạc ngoài trời, bỏ quy định giãn cách xã hội, đeo khẩu trang bắt buộc.

Tính toán mở cửa của Anh dựa nhiều vào dữ liệu về hiệu quả của chiến dịch tiêm chủng. Vaccine đã đánh chìm mối liên hệ giữa ca nhiễm mới với ca bệnh nặng và ca tử vong. Trong tuần kết thúc vào ngày 6/7, Anh ghi nhận 186.422 ca dương tính với SARS-CoV-2. Nhưng số ca phải nhập viện chỉ bằng 1/10 nếu so sánh với thời kỳ dịch lây lan ở mức đỉnh với số ca nhiễm tương ứng. Trong tuần này, cũng chỉ có 142 ca tử vong vì COVID-19 ở Anh.

Đến ngày 19/7, chính quyền kỳ vọng toàn bộ người trưởng thành tại Anh đã được tiêm một liều và khoảng 2/3 tiêm đủ liều. Hiệu quả của vaccine khi đó sẽ còn cao hơn trong ngăn chặn ca tử vong, bệnh nặng phải nhập viện.

Tuy nhiên, đây có thể là “canh bạc” mạo hiểm với chính quyền của Thủ tướng Johnson, bởi đằng sau kế hoạch mở cửa táo bạo này là nhiều nguy cơ hiện hữu. Chưa mở cửa, nhưng số ca mắc mới tại Anh có thể sẽ sớm cán mốc 50.000 ca/ngày vào giữa tháng này. Sau ngày 19/7, con số này có thể lên 100.000 ca/ngày, như lời Bộ trưởng Y tế Anh Sajid Javid thừa nhận hôm 6/7.

Trong giai đoạn đỉnh của làn sóng lây nhiễm hồi tháng 1 vừa qua, các bệnh viện tại Anh từng phải tiếp nhận 4.000 ca nhập viện/ngày. Sẽ là cơn hoảng loạn với Cơ quan Dịch vụ Y tế Quốc gia Anh (NHS) nếu phải chịu một áp lực tương tự trong mùa hè này. Nhưng đó cũng là kịch bản không thể bỏ qua. Bởi nếu số ca mắc mới đứng ở mức đặc biệt cao, từ 150.000-200.000 ca/ngày, số nhập viện và tử vong sẽ nhiều lên, bất chấp hiệu quả của chiến dịch tiêm ngừa đến đâu.

Tính toán của Bộ Y tế Anh mới chỉ tập trung vào số ca nặng nhập viện, mà bỏ qua tình cảnh của những bệnh nhân mắc bệnh COVID-19 lâu dài. NHS sẽ phải tiếp nhận ngày càng nhiều đối tượng này, thường rơi vào giới trẻ, những người không trở nặng để buộc phải nhập viện, nhưng vẫn đối mặt với nguy cơ mắc COVID-19 dai dẳng, kéo theo nhu cầu khám, điều trị gia tăng, đẩy sức ép lên hệ thống y tế. Hiện tại, NHS đang phải đối mặt với số người xếp hàng điều trị nhiều chưa có tiền lệ, lên đến 5 triệu người.

Hiệu quả của vaccine và biến chủng mới cũng là một vấn đề đáng quan tâm. Theo Số liệu của Cơ quan Y tế Công cộng Anh, người tiêm đủ hai liều vaccine AstraZeneca hoặc BioNTech/Pfizer giảm được 90% nguy cơ nhập viện. Nhưng nghiên cứu mới đây ở Israel cho thấy, hai liều tiêm BioNTech/Pfizer chỉ có hiệu lực 64% trong việc ngăn chặn lây nhiễm từ biến thể Delta.

Số ca nhiễm mới tăng nhanh đồng nghĩa với nguy cơ lớn hơn từ các biến thể đang nổi. Thách thức sẽ lớn hơn nếu như có thêm một biến chủng mới nguy hiểm hơn Delta, có khả năng kháng vaccine mạnh hơn. Nếu điều đó xảy ra, chương trình tiêm nhắc vaccine vào mùa thu đối với nhóm người trên 50 tuổi là không đủ để kiểm soát đại dịch.