Nguyên nhân lợn tiêm vaccine dịch tả châu Phi bị chết

Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, ngay sau khi có thông tin phản ánh về hiện tượng lợn tiêm vaccine dịch tả lợn châu Phi NAVET-ASFVAC của Công ty cổ phần Thuốc thú y Trung ương (Navetco) sản xuất bị chết, ngày 23 - 24/8/2022, Bộ đã chỉ đạo Cục Thú y thành lập Đoàn công tác với 3 nhóm cùng với các cơ quan chức năng của tỉnh Bình Định, Phú Yên và Công ty Navetco để kiểm tra, làm rõ nguyên nhân.

Theo báo cáo của Công ty Navetco và các địa phương, tính đến ngày 24/8, Công ty Navetco đã cung ứng trên 22.000 liều vaccine dịch tả lợn châu Phi NAVET-ASFVAC cho 19 tỉnh, thành phố để tổ chức tiêm cho các đàn lợn của địa phương và doanh nghiệp. Về cơ bản, đến thời điểm hiện tại, đàn lợn của các địa phương đều khỏe mạnh, phát triển tốt, ngoại trừ một số trường hợp không mong muốn xảy ra tại tỉnh Bình Định và Phú Yên.

Qua kiểm tra, đánh giá tại tỉnh Bình Định, đối với việc sử dụng vaccine có kiểm soát, hướng dẫn của cơ quan thú y, trong tổng số 905 liều vaccine tiêm cho lợn thịt từ ngày 21/7 tại 9 cơ sở chăn nuôi lợn đủ điều kiện đảm bảo an toàn sinh học, đến nay, hầu hết đàn lợn được tiêm đều sinh trưởng, phát triển tốt. Chỉ có một số ít trường hợp lợn bỏ ăn, sốt cao và chết 4 con tại 1 cơ sở. Địa phương và Công ty Navetco xét nghiệm phát hiện có mầm bệnh khác. Cụ thể là virus PCV2 có thể gây ra Hội chứng suy mòn đa hệ thống sau cai sữa.

Còn đối với việc sử dụng vaccine không có kiểm soát, hướng dẫn của cơ quan thú y. Do có thông tin sử dụng 905 liều vaccine dịch tả lợn châu Phi NAVET-ASFVAC có hiệu quả, cùng với bệnh dịch tả lợn châu Phi tại tỉnh Bình Định nguy cơ bùng phát, nên người chăn nuôi đề nghị được cung cấp 4.950 liều vaccine để tiêm phòng cho các loại lợn (lợn nái, đực giống, lợn con theo mẹ và lợn thịt).

Việc tiêm mở rộng nêu trên chưa đúng với tinh thần chỉ đạo của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, hướng dẫn của Cục Thú y. Đặc biệt là tiêm sai đối tượng chỉ định được dùng vaccine, tiêm không có hướng dẫn, giám sát của cơ quan thú y… nên dẫn đến có hơn 250 con lợn phản ứng và chết tại 66 hộ chăn nuôi.

Theo cơ quan chức năng địa phương, số lợn phản ứng và chết này có thể do các đàn lợn đã nhiễm virus dịch tả lợn châu Phi thực địa hoặc nhiễm một số mầm bệnh truyền nhiễm khác từ trước khi tiêm phòng, đang trong thời gian ủ bệnh và chưa có biểu hiện triệu chứng bệnh, nên chủ hộ, thú y cơ sở không xác định được lợn đã nhiễm bệnh.

Còn tại tỉnh Phú Yên, mặc dù địa phương chưa có trong danh sách các đăng ký cung ứng và sử dụng vaccine dịch tả lợn châu Phi NAVET-ASFVAC. Tuy nhiên, từ ngày 4-17/8 tại các huyện Phú Hòa, Sông Hinh, Tây Hòa, Tuy An và thị xã Đông Hòa, người dân mua 36 lọ vaccine (tương đương 900 liều) về tự tiêm cho đàn lợn mà không có hướng dẫn, giám sát của cơ quan thú y, Cục Thú y và không đúng với chỉ đạo của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn.

Theo báo cáo của địa phương, tổng số lợn đã tiêm vaccine là 609 con, lợn từ 2 tháng tuổi trở lên của 45 hộ. Sau đó 542 con lợn (chiếm 89%) phản ứng sau tiêm; trong đó có 297 con chết (chiếm 48,8%); 245 con đang điều trị triệu chứng và hồi phục.

Đoàn công tác của Cục Thú y đang tiếp tục phối hợp với các địa phương để nắm bắt tình hình, hướng dẫn, hỗ trợ các biện pháp xử lý các vấn đề phát sinh, cũng như phòng, chống dịch bệnh.

Từ kết quả báo cáo của địa phương và Đoàn công tác, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã chỉ đạo kiểm điểm trách nhiệm, nghiêm túc rút kinh nghiệm của Công ty Navetco và các cơ quan chuyên môn của các địa phương đã không tuân thủ nghiêm ngặt chỉ đạo của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, hướng dẫn của Cục Thú y; đặc biệt mở rộng đối tượng tiêm nhưng không có hướng dẫn, giám sát của cơ quan thú y; tiêm sai đối tượng lợn đã chỉ định được tiêm vaccine dịch tả lợn châu Phi NAVET-ASFVAC.

Đối với Công ty Navetco, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn yêu cầu phải tập trung cùng với các địa phương hoàn thành việc hỗ trợ kinh phí, xử lý các trường hợp có lợn chết trước ngày 31/8/2022. Đồng thời, tạm dừng triển khai sử dụng vaccine dịch tả lợn châu Phi NAVET-ASFVAC để tập trung nguồn lực xử lý các vấn đề phát sinh tại Bình Định, Phú Yên và các địa phương khác (nếu có).

Cùng với đó là khẩn trương rà soát, xác định nguyên nhân, sự bất thường trong quá trình triển khai sử dụng vaccine dịch tả lợn châu Phi như: bảo quản, vận chuyển, cung ứng, tổ chức tiêm vaccine tại thực địa. Công ty có báo cáo đầy đủ, chính xác về tình hình cung ứng, sử dụng và giám sát sau tiêm phòng vaccine theo đúng chỉ đạo của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, hướng dẫn của Cục Thú y.

Bộ cũng đề nghị tỉnh Bình Định và tỉnh Phú Yên chỉ đạo dừng tiêm vaccine; tập trung thống kê chính xác số lợn có phản ứng, chết để hỗ trợ; tổng vệ sinh, sát trùng, tiêu độc để xử lý ổ dịch; chỉ đạo, hướng dẫn người dân không bán chạy lợn bệnh, lợn chết, xử lý theo hướng dẫn của cơ quan thú y. Địa phương tiếp tục theo dõi, giám sát, lấy mẫu các trường hợp lợn phản ứng, chết sau tiêm vaccine để xác định nguyên nhân; kịp thời báo cáo đầy đủ, chính xác về tình hình sử dụng và giám sát sau tiêm phòng; kiểm điểm làm rõ trách nhiệm của các tập thể, cá nhân có liên quan để xảy ra tình trạng nêu trên.

Các đơn vị thuộc Cục Thú y tiếp tục rà soát, đánh giá lại chất lượng các lô vaccine đã sử dụng tại các địa phương; tiến hành xét nghiệm, phân tích chuyên sâu (mẫu lợn bệnh, lợn sau tiêm, mẫu vaccine… để có cơ sở kết luận chính xác nguyên nhân. Đồng thời, phối hợp, hỗ trợ, hướng dẫn các địa phương và Công ty Navetco để khắc phục sự cố tại các địa phương đã tiêm vaccine và có lợn phản ứng.

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn yêu cầu Cục Thú y khẩn trương tổng hợp, báo cáo đầy đủ thực trạng sử dụng vaccine dịch tả lợn châu phi NAVET-ASFVAC ở tất cả các địa phương trước ngày 27/8/2022.