Khó khăn nguồn cát xốp nuôi trồng thủy sản

Nhuyễn thể là một trong những đối tượng nuôi chủ lực của ngành Nông nghiệp Quảng Ninh. Năm 2023, sản lượng nuôi nhuyễn thể của tỉnh đã đóng góp 43,5% trong tổng sản lượng thủy sản toàn tỉnh, tương đương trên 42.500 tấn và đóng góp hơn 15% giá trị toàn ngành. Tuy nhiên, hơn 1 tháng nay, người dân nuôi nhuyễn thể trong tỉnh, nhất là tại Vân Đồn đang gặp nhiều khó khăn khi không có nguồn cát xốp (còn gọi là mảnh vỏ nhuyễn thể) để làm giá thể nuôi trồng, gây ảnh hưởng rất lớn đến mùa vụ.

Những ngày này, ông Kiều Anh Chính - hộ nuôi thủy sản lâu năm ở thôn Nà Sắn, xã Bản Sen (huyện Vân Đồn) luôn trong cảnh lo lắng khi 4 triệu con giống nhuyễn thể (thưng, sần) đến thời kỳ phải san giống để nuôi thương phẩm mà không mua được cát xốp. Toàn bộ giống nhuyễn thể này được ông Chính ương nuôi từ cấp 1 nay đã lớn thành giống cấp 2, nếu trong vòng 1 tháng nữa tình trạng thiếu cát không được cải thiện thì những con giống này sẽ bị chết dần. Ông Kiều Anh Chính cho biết: Hiện tại, trên bè giống nhà tôi đã bắt đầu có hiện tượng con giống bị chết do không có cát xốp để nuôi trồng. Ở những lồng ương giống này, tôi đã phải tận dụng những cát xốp đã nuôi ở những vụ trước còn sót lại để san bớt, giảm thiệt hại. Tình hình này không chỉ khó đối với nhà tôi mà nhiều hộ nuôi nhuyễn thể ở Vân Đồn.

7 tháng đầu năm nay, sản lượng nhuyễn thể nuôi toàn tỉnh đạt trên 18.900 tấn, chiếm 30% tổng sản lượng nuôi trồng thủy sản toàn tỉnh. Trong đó, các đối tượng nhuyễn thể nuôi có giá trị cao như: Tu hài, sần, thưng, ngao, ốc hương… được người dân nuôi trồng theo hình thức sử dụng mảnh vỏ nhuyễn thể làm giá thể trong lồng thả nuôi treo, lồng thả nuôi đáy đã có truyền thống nhiều năm nay và được ngành NN&PTNT Quảng Ninh ban hành quy trình kỹ thuật hướng dẫn nuôi có sử dụng cát xốp làm giá thể nuôi trồng. Trong đó, con ngao, thưng có thời gian thả nuôi từ 10-15 tháng, thời vụ thả nuôi vụ 1 từ tháng 2 và vụ 2 từ tháng 5. Đối với tu hài thả giống từ tháng 4 đến tháng 5, thời gian thả từ 15 đến 18 tháng. Ốc hương nuôi trong thời gian từ 5 đến 6 tháng, thời gian thả nuôi vụ 1 từ tháng 2 và vụ 2 từ tháng 8.

Có thể thấy, thời vụ sản xuất, nhu cầu sử dụng cát xốp để nuôi nhuyễn thể rải đều từ tháng 1 đến tháng 9 hằng năm và cao điểm vào các tháng 1, 7 và 9. Tuy nhiên, từ ngày 10/7/2024 đến nay, nhiều hộ nuôi nhuyễn thể ở huyện Vân Đồn không thể mua được cát xốp nuôi trồng. Anh Đoàn Hữu Mộc (khu 9, thị trấn Cái Rồng, huyện Vân Đồn) cho biết: Tôi đang nuôi ốc hương, tất cả khâu chuẩn bị bè mảng, tre rồi cắm lồng nuôi xong rồi. Con giống ốc hương tôi cũng đã đặt đơn vị cung ứng từ tháng 7, thế mà cũng phải báo hoãn với đối tác 2 lần rồi vì bây giờ không có cát xốp để làm đáy lồng nuôi. Tôi cũng như các hộ nuôi ốc hương ở xã Hạ Long rất mong chờ tỉnh và các ngành chức năng quan tâm, sớm tháo gỡ cho bà con có nguồn cát bơm xuống làm nền để thả giống cho kịp thời.

Trước đó, tháng 2/2018, để đáp ứng nhu cầu mở rộng sản xuất nuôi nhuyễn thể có sử dụng cát xốp làm giá thể và theo đề nghị của UBND huyện Vân Đồn, UBND tỉnh đã phê duyệt Phương án thu gom, vận chuyển, cung cấp cát xốp làm nguyên liệu phục vụ nuôi trồng thủy sản với tổng diện tích 500ha tại phía Tây bắc Hòn Chín, xã Vạn Yên (huyện Vân Đồn) với quy mô công suất được duyệt trung bình 500.000-700.000m³/năm phục vụ cho nuôi trồng thủy sản toàn tỉnh và giao cho Công ty TNHH Quan Minh thực hiện tại Quyết định số 575/QĐ-UBND (ngày 28/2/2018). Từ năm 2018 đến nay, Công ty TNHH Quan Minh đã cung cấp 990.755m³ cát xốp cho các địa phương Vân Đồn, Cẩm Phả, Hạ Long, Hải Hà thực hiện nuôi trồng thủy sản. Loại cát này, chỉ có tác dụng làm giá thể trong nuôi nhuyễn thể không thể dùng để san lấp mặt bằng.

Tuy nhiên, căn cứ Nghị định 11/NĐ-CP (ngày 10/2/2021) của Chính phủ quy định về việc giao khu vực biển nhất định cho tổ chức, cá nhân khai thác sử dụng tài nguyên biển, tỉnh đã tạm dừng việc khai thác và yêu cầu doanh nghiệp phải hoàn thiện thủ tục, hồ sơ giao biển theo quy định để được cấp phép Dự án đầu tư khai thác, thu gom, vận chuyển, cung cấp mảnh vụn vỏ nhuyễn thể làm nguyên liệu phục vụ nuôi trồng thủy sản trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh.

Hiện nay, đang là thời điểm thuận lợi để người dân xuống giống nuôi nhuyễn thể vụ mới, nhu cầu cát xốp để nuôi thủy sản là rất lớn. Qua các cuộc tiếp xúc cử tri trước kỳ họp thường lệ HĐND giữa năm và cuộc đối thoại giữa người đứng đầu cấp ủy với nhân dân, người dân huyện Vân Đồn đã kiến nghị với chính quyền xem xét tháo gỡ nội dung trên.

Ông Đào Văn Vũ, Phó Chủ tịch UBND huyện Vân Đồn, cho biết: Không có nguồn cát xốp cung ứng phục vụ cho nhu cầu nuôi nhuyễn thể của nhân dân trên địa bàn là chính xác và tình trạng này kéo dài đã hơn 1 tháng nay rồi. UBND huyện Vân Đồn có văn bản đề nghị UBND tỉnh, các sở, ngành quan tâm chỉ đạo, xem xét gia hạn cho Công ty TNHH Quan Minh tiếp tục thu gom, vận chuyển cát xốp làm nguyên liệu phục vụ nuôi trồng thủy sản trên địa bàn tỉnh đến khi doanh nghiệp hoàn thành phê duyệt dự án, để cung cấp cát xốp cho người dân nuôi trồng thủy sản đảm bảo nhu cầu xuống giống vụ mới và thời vụ nuôi trồng cho người dân trong năm 2024. Đồng thời, đề nghị UBND tỉnh tiếp tục chỉ đạo các sở, ngành liên quan thẩm định, trình UBND tỉnh phê duyệt Dự án đầu tư, khai thác, thu gom, vận chuyển, cung cấp mảnh vụ vỏ nhuyễn thể (cát xốp) làm nguyên liệu phục vụ nuôi trồng thủy sản trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh theo quy định tại Nghị định 11/2021/NĐ-CP (ngày 10/2/2021) của Chính phủ quy định việc giao khu vực biển nhất định cho tổ chức, cá nhân khai thác sử dụng tài nguyên biển.

Theo thống kê của Sở NN&PTNT, nhu cầu cát xốp hằng năm của cả tỉnh hiện khoảng 500.000m³/năm, riêng huyện Vân Đồn cần từ 200.000-300.000m³/năm. 6 tháng năm 2024, qua rà soát của huyện Vân Đồn, nhu cầu sử dụng cát xốp của 217 hộ dân là 145.900m³.  

Trước tính chất cấp bách ảnh hưởng đến mùa vụ nuôi nhuyễn thể cũng như sinh kế của nhân dân, sau khi nắm tình hình và nhận được kiến nghị của UBND huyện Vân Đồn và làm việc với các ban, ngành liên quan, ngày 14/8 vừa qua, Sở NN&PTNT đã có văn bản báo cáo UBND tỉnh về việc tháo gỡ khó khăn trong việc sử dụng cát xốp phục vụ nuôi nhuyễn thể tại huyện Vân Đồn để đảm bảo phục vụ nhu cầu nuôi trồng thủy sản của nhân dân lâu dài cũng như đảm bảo duy trì mục tiêu tăng trưởng của ngành trong năm nay.