Nhận biết bệnh não úng thủy

Bạn đọc Trần Thị Hoan, phường Mạo Khê, TX Đông Triều, hỏi: "Tôi được biết, mới đây Bệnh viện Sản Nhi Quảng Ninh vừa phẫu thuật cho một bé bị não úng thủy. Tôi có cháu họ 5 tháng tuổi. Đầu cháu cũng có hiện tượng to lên, nên tôi lo cháu bị bệnh này. Qua Báo Quảng Ninh, nhờ bác sĩ Bệnh viện Sản Nhi tỉnh tư vấn giúp triệu chứng của bệnh não úng thủy? Bệnh có điều trị được không? Tôi xin cảm ơn!".

Phóng viên Báo Quảng Ninh đã trao đổi cùng bác sĩ Nguyễn Kim Hiếu, Khoa Ngoại chuyên khoa, Bệnh viện Sản Nhi tỉnh để tư vấn giúp bạn.

- Được biết, Bệnh viện Sản Nhi tỉnh mới phẫu thuật cho một cháu bé bị não úng thủy. Kết quả của ca phẫu thuật này thế nào, thưa bác sĩ? Nguyên nhân của bệnh này là gì?

+ Giữa tháng 10/2017, Bệnh viện Sản Nhi tỉnh đã phẫu thuật cho một cháu bé bị não úng thủy bẩm sinh.

Bệnh não úng thủy là một trong những dị tật của ống thần kinh (phần lớn do bẩm sinh), dẫn đến tình trạng rối loạn một loại chất lỏng trong não (dịch não tủy). Sự rối loạn này làm cho đầu của trẻ ngày càng to dần, dẫn đến các nhu mô não bị tổn thương. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời sẽ để lại cho bé nhiều biến chứng khó phục hồi.

Có nhiều nguyên nhân có thể dẫn đến bệnh não úng thủy, như: Những bất thường di truyền (các khuyết tật di truyền gây hẹp ống dẫn dịch); những rối loạn phát triển (chẳng hạn như rối loạn liên kết với các khuyết tật về ống thần kinh bao gồm nứt đốt sống). Bên cạnh đó còn có thể do biến chứng của sinh non như xuất huyết trong não thất hoặc do các bệnh viêm màng não, khối u, chấn thương đầu làm nghẽn lối thoát của dịch não tủy từ các não thất đến các bể dịch hoặc làm mất đường dẫn dịch não tủy vào các bể dịch.

Bệnh não úng thủy không loại trừ đối tượng nào, nhưng thường gặp nhất ở trẻ sơ sinh

Phẫu thuật cấp cứu đặt van não thất ổ bụng cho trẻ bị não úng thủy tại Bệnh viện Sản Nhi tỉnh. (Ảnh: Bệnh viện Sản Nhi tỉnh cung cấp).

- Triệu chứng nào để nhận biết bệnh này, thưa bác sĩ?

+ Với trẻ nhỏ, do các khớp sọ chưa đóng kín nên biểu hiện dễ nhận biết nhất là đầu trẻ to dần một cách bất thường, thóp trước giãn to và phồng căng; các mạch máu da đầu cũng giãn to hơn bình thường; mắt trẻ thường xuyên nhìn xuống, tay chân mềm, kém linh hoạt. Bên cạnh đó, trẻ bị não úng thủy thường có những biểu hiện khác biệt so với những trẻ bình thường, như: Trẻ thường xuyên giật mình dù chỉ nghe một tiếng động hoặc âm thanh rất nhỏ; có biểu hiện khó bú, hay bị sặc sữa hoặc nôn vọt; rất khó ngủ, hay khóc; khi nằm đầu nghẹo sang một bên; hành vi chậm dần, tay trẻ thường nắm rất chặt.

Ở trẻ lớn hơn, khi các khớp sọ đã đóng kín một phần, dấu hiệu đầu to khó nhận biết hơn. Các triệu chứng thường là dễ kích thích, khó chịu, mệt mỏi, chán ăn, nôn mửa, nhức đầu. Một số trẻ còn xuất hiện phù gai thị, dấu hiệu tổn thương bó tháp...

Khi trẻ có những dấu hiệu trên cần đưa trẻ đến các cơ sở y tế để được xét nghiệm, chẩn đoán chính xác bệnh và tư vấn điều trị kịp thời.

- Bệnh nguy hiểm đến tính mạng không, có điều trị được không, thưa bác sĩ?

+ Nếu không điều trị sớm và đúng cách, não úng thủy sẽ làm tổn thương trực tiếp đến hệ thần kinh trung ương dẫn đến biến chứng nhiều nhất là chậm phát triển, liệt, tổn thương thần kinh. Bên cạnh đó còn có những di chứng trầm trọng khác, như: Viêm màng não mủ, mù, điếc, động kinh.

Nếu được phát hiện sớm, bệnh nhân não úng thủy sẽ được điều trị thích hợp, mang lại kết quả cao. Tùy vào nguyên nhân gây bệnh mà bác sĩ lựa chọn phương pháp điều trị, như: Điều trị nội khoa bằng cách dùng thuốc tạm thời làm giảm sự sản xuất dịch não tủy và giảm các cơn động kinh.

Hầu hết các trường hợp não úng thủy cần được phẫu thuật để dẫn lưu dịch não tủy ra khỏi não. Việc phẫu thuật được thực hiện càng sớm càng tốt. Phẫu thuật hay được sử dụng nhất là đặt dẫn lưu não thất - ổ bụng (đưa một ống mềm đi dưới da, một đầu ống ở não thất, đầu kia trong khoang phúc mạc của ổ bụng. Dịch não tủy theo ống dẫn lưu từ não thất đổ vào khoang phúc mạc. Tại đây dịch được hấp thu và trở lại tuần hoàn).

Hiện nay, nhiều trường hợp não úng thủy thể nhẹ may mắn có thể chữa lành, trẻ có thể đến trường và học tập như các trẻ bình thường khác. Tuy nhiên, với các trường hợp nặng, đã quá chỉ định mổ thì chưa có loại thuốc nào chữa khỏi hoàn toàn, mà chỉ có thể hỗ trợ điều trị.

- Xin cảm ơn bác sĩ!

Thu Nguyệt (Thực hiện)