Nhận biết dấu hiệu say nắng và cách xử lý khi đi du lịch

Say nắng có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm đến tính mạng như sốc nhiệt, suy đa cơ quan, hoặc mất ý thức nếu không được nhận biết và xử lý kịp thời.

Thời tiết oi bức, nắng nóng gay gắt trong mùa hè tiềm ẩn nhiều nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe, đặc biệt là tình trạng say nắng, say nóng.

Đây là hiện tượng cơ thể bị rối loạn điều hòa thân nhiệt do tiếp xúc quá lâu với nhiệt độ cao mà không có biện pháp bảo vệ phù hợp. Nếu không được nhận biết và xử lý kịp thời, say nắng có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm đến tính mạng như sốc nhiệt, suy đa cơ quan, hoặc mất ý thức.

Vậy làm thế nào để bảo vệ bản thân và người thân khỏi những rủi ro liên quan đến nắng nóng trong khi vẫn tận hưởng được trọn vẹn kỳ nghỉ? Dưới đây là những biện pháp phòng tránh say nắng nóng được khuyến nghị bởi các chuyên gia y tế và tổ chức sức khỏe uy tín.

1. Lựa chọn thời điểm tham quan, hoạt động ngoài trời hợp lý

Một trong những yếu tố quan trọng nhất để phòng tránh say nắng là hạn chế tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng trong khung giờ cao điểm. Theo khuyến cáo của Bộ Y tế, từ 11 giờ trưa đến 15 giờ chiều là thời điểm tia cực tím (UV) đạt đỉnh, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến da và sức khỏe. Vì vậy, bạn nên sắp xếp lịch trình du lịch một cách thông minh, ưu tiên tham quan trong sáng sớm hoặc chiều muộn, nghỉ ngơi trong khoảng thời gian giữa trưa.

Nếu buộc phải ra ngoài vào thời điểm nắng gắt, hãy cố gắng tìm bóng râm, đi dưới tán cây, hoặc sử dụng ô, mũ để hạn chế tối đa việc tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời.

2. Trang phục và phụ kiện bảo vệ phù hợp

Khi đi du lịch vào mùa hè, việc chọn lựa trang phục phù hợp không chỉ giúp bạn cảm thấy dễ chịu mà còn góp phần ngăn ngừa nguy cơ say nắng. Nên mặc quần áo rộng rãi, thoáng mát, có khả năng thấm hút mồ hôi tốt. Các loại vải như cotton, lanh, hoặc sợi tre là lựa chọn lý tưởng. Ngoài ra, màu sắc quần áo cũng đóng vai trò quan trọng — những gam màu sáng giúp phản xạ nhiệt tốt hơn so với màu tối, vốn có xu hướng hấp thụ nhiệt.

Đội mũ rộng vành để che chắn cho đầu và cổ, đeo kính râm có khả năng chống tia UV và sử dụng khẩu trang vải mỏng để bảo vệ mũi, miệng khỏi khói bụi và không khí nóng. Ngoài ra, đừng quên bôi kem chống nắng toàn thân trước khi ra ngoài khoảng 20–30 phút và bôi lại sau mỗi 2–3 tiếng, đặc biệt nếu bạn ra mồ hôi nhiều hoặc đi bơi.

3. Uống đủ nước và bổ sung điện giải

Nắng nóng khiến cơ thể ra nhiều mồ hôi, làm mất nước và các chất điện giải như natri, kali. Đây là nguyên nhân chính dẫn đến mệt mỏi, hoa mắt, thậm chí tụt huyết áp và ngất xỉu. Vì vậy, uống đủ nước là điều kiện tiên quyết để phòng tránh say nắng. Trung bình, mỗi người nên uống từ 2 đến 2,5 lít nước mỗi ngày. Khi vận động ngoài trời hoặc tham gia các hoạt động thể chất, cần tăng lượng nước nạp vào cơ thể.

Ngoài nước lọc, bạn nên bổ sung nước điện giải, nước dừa, nước ép trái cây tươi hoặc các loại nước chứa muối khoáng để bù đắp lượng khoáng chất bị mất qua mồ hôi. Tránh xa các loại đồ uống có cồn, caffeine như bia, cà phê, vì chúng làm tăng nguy cơ mất nước và rối loạn thân nhiệt.

4. Nghỉ ngơi và làm mát hợp lý

Việc nghỉ ngơi hợp lý trong quá trình du lịch giúp cơ thể có thời gian phục hồi, giảm tải nhiệt và ổn định huyết áp. Sau mỗi giờ hoạt động ngoài trời, bạn nên dành ít nhất 10–15 phút nghỉ ngơi trong không gian mát mẻ, có bóng râm hoặc điều hòa.

Nếu cảm thấy cơ thể bắt đầu có dấu hiệu quá nóng như mặt đỏ, nhức đầu, buồn nôn hoặc tim đập nhanh, hãy lập tức di chuyển vào nơi râm mát, cởi bớt quần áo, uống nước mát và sử dụng khăn lạnh để chườm lên trán, cổ, nách, bẹn — những vị trí tập trung nhiều mạch máu lớn giúp hạ nhiệt nhanh chóng.

5. Nhận biết dấu hiệu say nắng và cách xử lý ban đầu

Dấu hiệu ban đầu của say nắng bao gồm

Da đỏ và nóng, khát nước, nhức đầu, chóng mặt, cơ thể yếu ớt, ra mồ hôi nhiều hoặc ngược lại là ngừng ra mồ hôi, tim đập nhanh, buồn nôn, nôn mửa. Ở những trường hợp nghiêm trọng, người bị say nắng có thể ngất xỉu, lú lẫn, co giật hoặc mất ý thức.

Khi nhận thấy ai đó có những biểu hiện trên, cần sơ cứu kịp thời bằng cách:

• Đưa nạn nhân đến nơi râm mát, thoáng khí.
• Cởi bớt quần áo để giúp tản nhiệt nhanh hơn.
• Cho uống nước mát (nếu tỉnh táo).
• Dùng khăn lạnh hoặc đá chườm ở vùng cổ, nách, bẹn, trán.
• Gọi cấp cứu nếu tình trạng không cải thiện trong vòng 10–15 phút hoặc nếu nạn nhân có biểu hiện mất ý thức, khó thở.

6. Những người cần chăm sóc đặc biệt

Trẻ nhỏ, người cao tuổi, phụ nữ mang thai và người có bệnh nền như tiểu đường, tim mạch, huyết áp cao... là những nhóm dễ bị ảnh hưởng bởi thời tiết nắng nóng. Khi đi du lịch cùng những đối tượng này, bạn cần chủ động sắp xếp thời gian nghỉ ngơi hợp lý, theo dõi tình trạng sức khỏe thường xuyên và luôn mang theo thuốc men cần thiết. Tránh để họ ở ngoài trời quá lâu hoặc tham gia các hoạt động thể lực mạnh.