Những lời căn dặn của Bác Hồ về y đức và sứ mệnh của người thầy thuốc

Thấm nhuần và thực hiện lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh, 70 năm qua, các thế hệ thầy thuốc và ngành Y tế luôn coi những lời căn dặn của Bác là phương châm hành động, là trách nhiệm đối với nhân dân.

Năm 2025, tròn 70 năm Ngày Bác Hồ gửi thư cho Hội nghị cán bộ y tế. Ngày 27/2/1955, Hội nghị cán bộ y tế được tổ chức tại Thủ đô Hà Nội, vì bận việc nên Bác không đến dự được, thay vào đó, Bác gửi một bức thư tới Hội nghị.

Trong thư, Bác dành sự quan tâm đặc biệt đối với đội ngũ cán bộ y tế, đồng thời căn dặn, gợi ý một số điều. Với ý nghĩa sâu sắc của bức thư này, ngày 6/2/1985, Hội đồng Bộ trưởng (nay là Chính phủ) đã ban hành quyết định lấy ngày 27/2 hằng năm là Ngày Thầy thuốc Việt Nam.

70 năm Ngày Bác viết “Thư gửi Hội nghị cán bộ y tế” năm 1955

Bức thư ngắn gọn, súc tích, chỉ có 368 từ, đó là ý kiến chỉ đạo của Bác, đồng thời cũng là gợi ý để cán bộ y tế thảo luận, bàn bạc tại Hội nghị cán bộ y tế, ngày 27/2/1955.

"Trước hết là phải thật thà đoàn kết - Đoàn kết là sức mạnh của chúng ta. Đoàn kết thì vượt được mọi khó khăn, giành được nhiều thành tích.

Đoàn kết giữa cán bộ cũ và cán bộ mới. Đoàn kết giữa tất cả những người trong ngành y tế từ các bộ trưởng, thứ trưởng, bác sỹ, dược sỹ cho đến các anh chị em giúp việc. Bởi vì công việc và địa vị tuy có khác nhau, nhưng người nào cũng là một bộ phận cần thiết trong ngành y tế, trong việc phục vụ nhân dân.

Thương yêu người bệnh. Người bệnh phó thác tính mệnh của họ nơi các cô các chú. Chính phủ phó thác cho các cô các chú việc chữa bệnh tật và giữ sức khỏe của đồng bào. Đó là một nhiệm vụ rất vẻ vang. Vì vậy, cán bộ cần phải thương yêu săn sóc người bệnh như anh em ruột thịt của mình, coi họ đau đớn cũng như mình đau đớn. 'Lương y phải như từ mẫu', câu nói ấy rất đúng.

Xây dựng một nền y học của ta - Trong những năm nước ta bị nô lệ, thì y học cũng như các ngành khác đều bị kìm hãm. Nay chúng ta đã độc lập tự do, cán bộ cần giúp đồng bào, giúp Chính phủ xây dựng một nền y tế thích hợp với sự nhu cầu của nhân dân ta. Y học càng phải dựa trên nguyên tắc: khoa học, dân tộc và đại chúng.

Ông cha ta ngày trước có nhiều kinh nghiệm quý báu về cách chữa bệnh bằng thuốc ta, thuốc bắc. Để mở rộng phạm vi y học, các cô các chú cũng nên chú trọng nghiên cứu và phối hợp thuốc 'đông' và thuốc 'tây.'"

Thấm nhuần và thực hiện lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh, 70 năm qua, các thế hệ thầy thuốc và ngành Y tế Việt Nam luôn lấy đây là phương châm hành động, là trách nhiệm đối với nhân dân khi được Đảng và Bác kính yêu giao cho.

Ngành Y tế Việt Nam đã không ngừng phát triển và trưởng thành về mọi mặt, từ tổ chức mạng lưới đến chất lượng công tác phòng bệnh và chữa bệnh, bảo vệ sức khỏe nhân dân.

Sự đóng góp rất lớn của ngành y tế, đã góp phần đưa Việt Nam trở điểm sáng thực hiện mục tiêu Thiên niên kỷ của Liên hợp quốc.

Những lời căn dặn của Bác về y đức, về sứ mệnh của người thầy thuốc

Không chỉ trong bức thư Bác viết ngày 27/2/1955, mà sinh thời trong những bài nói, bài viết, thư gửi, câu “Lương y như từ mẫu,” sứ mệnh, trọng trách của người thầy thuốc được Bác nhắc lại nhiều lần.

Tháng 3/1948, trong “Thư gửi Hội nghị Quân y,” Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhấn mạnh: “Người thầy thuốc chẳng những có nhiệm vụ cứu chữa bệnh tật mà còn phải nâng đỡ tinh thần những người ốm yếu.

Vì sự kích thích trong chiến trận, vì sự sinh hoạt khắc khổ trong quân đội, vì sự tu dưỡng chưa đầy đủ, hoặc vì những điều kiện khổ sở, một số anh em quân nhân không được trấn tĩnh, đối với thầy thuốc không được nhã nhặn. Gặp những ca như vậy, chúng ta nên lấy lòng nhân loại và tình thân ái mà cảm động, cảm hóa họ. Người ta có câu: “Lương y như từ mẫu,” nghĩa là một người thầy thuốc đồng thời phải như một người mẹ hiền....”

Tháng 6/1953, trong “Thư gửi Hội nghị Cán bộ y tế toàn quốc năm 1953,” Bác chỉ rõ: “Phòng bệnh cũng cần thiết như trị bệnh, để làm tròn nhiệm vụ ấy, cán bộ y tế (bác sỹ, y tá, những người giúp việc) cần phải: thương yêu người bệnh như anh em ruột thịt. Cần phải tận tâm tận lực phụng sự nhân dân. Lương y phải kiêm từ mẫu.”

Tháng 2/1955, trong “Thư gửi Hội nghị cán bộ y tế,” Bác nhấn mạnh: “Đoàn kết giữa cán bộ cũ và cán bộ mới. Đoàn kết giữa tất cả những người trong ngành y tế, từ các bộ trưởng, thứ trưởng, bác sỹ, dược sỹ cho đến các anh em giúp việc. Bởi vì, công việc và địa vị tuy có khác nhau, nhưng người nào cũng là một bộ phận cần thiết trong ngành y tế, trong việc phục vụ nhân dân.

... Người bệnh phó thác tính mệnh của họ nơi các cô, các chú. Chính phủ phó thác cho các cô, các chú việc chữa bệnh tật và giữ sức khoẻ cho đồng bào. Đó là một nhiệm vụ rất vẻ vang.

Vì vậy, cán bộ cần phải thương yêu, săn sóc người bệnh như anh em ruột thịt của mình, coi họ đau đớn cũng như mình đau đớn.”

Ngày 31/7/1967, trong “Thư khen cán bộ và nhân viên Quân y,” Chủ tịch Hồ Chí Minh viết: “Luôn luôn ghi nhớ rằng người thầy thuốc giỏi đồng thời phải là người mẹ hiền, hết lòng hết sức cứu chữa và phục vụ thương binh, bệnh binh, tích cực nâng cao sức khoẻ của bộ đội, góp phần cùng toàn quân, toàn dân đẩy mạnh sự nghiệp chống Mỹ, cứu nước đến thắng lợi hoàn toàn.”

Đây là bức thư cuối cùng Người viết gửi ngành Y tế nước ta.

Có thể khẳng định tư tưởng Hồ Chí Minh về y đức đã được ngành Y tế nước ta từng bước cụ thể hoá cho phù hợp với từng hoàn cảnh, thời điểm và trở thành nền tảng đạo lý của mọi thầy thuốc, là cốt lõi tư tưởng của mọi hoạt động xây dựng và phát triển ngành y tế nước nhà.

Năm 2025 đánh dấu kỷ niệm 70 năm Ngày Thầy thuốc Việt Nam. Đây là dịp để một lần nữa chúng ta nhận thức sâu sắc hơn lời dạy thiết thực, những tình cảm của Bác đối với ngành Y tế Việt Nam./.