Những lợi ích khi bỏ đăng kiểm lần đầu với ôtô mới

Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) đang công khai lấy ý kiến Dự thảo Thông tư sửa đổi, bổ sung một số điều Thông tư 16/2021 quy định về kiểm định an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường phương tiện cơ giới đường bộ. Theo đó, một trong những nội dung đáng chú ý là Dự thảo bổ sung quy định “Miễn kiểm định xe ôtô mới chưa qua sử dụng, không quá 1 năm từ thời điểm sản xuất đến thời điểm nộp hồ sơ đề nghị cấp giấy chứng nhận kiểm định”.

Tiết kiệm hàng trăm tỷ đồng mỗi năm

Bộ GTVT cho biết, quy định trên áp dụng với ôtô sản xuất, lắp ráp, nhập khẩu mới chưa qua sử dụng, đã được cơ sở sản xuất thực hiện kiểm tra chất lượng xuất xưởng và cấp phiếu kiểm tra chất lượng xuất xưởng (giấy chứng nhận chất lượng với xe nhập khẩu). Với xe ôtô mới được miễn kiểm định, đơn vị đăng kiểm chỉ cần kiểm tra, căn cứ theo hồ sơ phương tiện để cấp giấy chứng nhận, tem kiểm định. Thời hạn của giấy chứng nhận kiểm định lần đầu là 30 tháng (1 năm rưỡi), các lần kiểm định sau phương tiện phải được kiểm tra và thực hiện theo quy định hiện hành. Dự kiến, Dự thảo trên được Bộ GTVT lấy ý kiến người dân tới hết ngày 23/3/2023.

Ông Nguyễn Vũ Hải, Phó Cục trưởng điều hành hoạt động Cục Đăng kiểm Việt Nam cho biết, miễn đăng kiểm lần đầu ôtô mới có trong Dự thảo bổ sung, sửa đổi Thông tư 16 (2021/Bộ GTVT) về kiểm định an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường. Thông tư có hiệu lực sau 45 ngày kể từ ngày ký. “Chúng tôi đang chuẩn bị phần mềm để người dân đăng ký đăng kiểm và thanh toán, trả các loại phí đường bộ trực tuyến, không cần đến các đơn vị kiểm định. Tem kiểm định cũng được dán trên phương tiện ngay từ khi xe xuất xưởng từ các nhà máy. Dự kiến ngày 1/7 có thể áp dụng được”, ông Hải nói.

Theo đó, chủ xe không cần đưa phương tiện đến các trung tâm đăng kiểm để kiểm định lần đầu, chỉ cần mang giấy đăng ký xe đến nhận tem đăng kiểm và mua phí bảo trì đường bộ. Xe mới được miễn đăng kiểm trong thời gian tương đương với chu kỳ kiểm định lần đầu. Ví dụ, xe ôtô dưới 9 chỗ được miễn đăng kiểm lần đầu trong 30 tháng, xe tải trong 24 tháng. Chủ xe được miễn phí giá dịch vụ kiểm định, chỉ bỏ chi phí 40.000 đồng lệ phí cấp giấy chứng nhận an toàn kỹ thuật đối với xe cơ giới, xe máy chuyên dùng và 90.000 đồng với xe ôtô dưới 10 chỗ ngồi. Thời gian áp dụng miễn đăng kiểm cho xe lưu kho, lưu bãi trước khi đến tay người tiêu dùng trong 23 tháng kể từ ngày sản xuất. Sau thời gian này, xe phải đưa đi đăng kiểm như bình thường.

Theo báo cáo của Ủy ban ATGT Quốc gia tại Hội nghị tổng kết TTATGT năm 2022, triển khai nhiệm vụ năm 2023, toàn quốc đăng ký mới 548.003 xe ôtô năm 2022. Đây cũng là số ôtô phải thực hiện đăng kiểm lần đầu sau đăng ký xe. Nếu áp dụng đề xuất của Cục Đăng kiểm Việt Nam, mỗi năm có thể tiết kiệm từ 137-312 tỷ đồng. Chuyên gia ôtô Nguyễn Thành Công cho biết, miễn đăng kiểm lần đầu cho xe ôtô sản xuất, lắp ráp, nhập khẩu mới mà những phương tiện này đã được kiểm tra đảm bảo an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường khi xuất xưởng hoặc nhập khẩu là hợp lý, tiết kiệm tiền bạc và thời gian cho người dân và doanh nghiệp. Tuy nhiên, phải xem xét sau thời gian kiểm tra an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường khi xuất xưởng hay nhập khẩu là bao lâu. Hiện nay, trên thế giới, tùy mỗi quốc gia, các quy định về việc đăng kiểm ôtô sẽ khác nhau sao cho phù hợp với luật pháp, điều kiện kinh tế, điều kiện quản lý,... của các nước đó.

“Các nhà sản xuất, đại lý cũng cần có trách nhiệm cao nhất trong vấn đề đảm bảo chất lượng ôtô khi bán cho khách hàng”, ông Công nói. Đồng quan điểm, đại diện Hiệp hội các nhà sản xuất ôtô Việt Nam (VAMA) cho biết, VAMA ủng hộ đề xuất của Cục Đăng kiểm Việt Nam về việc miễn đăng kiểm lần đầu cho ô tô mới. Tuy nhiên, kiến nghị cơ quan quản lý nghiên cứu phương án ứng dụng công nghệ, thiết lập quy trình sao cho chủ xe không cần phải đến các đơn vị đăng kiểm để thực hiện việc dán tem kiểm định, cấp giấy chứng nhận an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường mà có thể thực hiện bằng hình thức online, quy định rõ trách nhiệm thực hiện và giám sát cho các bên. "VAMA sẵn sàng góp ý và phối hợp với Cục Đăng kiểm Việt Nam để trao đổi về vấn đề này sao cho có thể tạo thuận lợi, hỗ trợ tốt nhất cho khách hàng", đại diện VAMA nói.

Nguy cơ ùn tắc đăng kiểm trở lại trong tháng tới

Trong khi chờ quy định mới trong Dự thảo lấy kiến người dân, ngành đăng kiểm đang phải đối mặt với việc thiếu hụt đăng kiểm viên. Theo thống kê của Cục Đăng kiểm Việt Nam, tính đến ngày 26/2, cả nước có tổng số 2.014 đăng kiểm viên, trong đó có 1.061 đăng kiểm viên xe cơ giới bậc cao. Số đăng kiểm viên còn đang làm việc trên toàn hệ thống khoảng 1.500 người, trong khi đó, để duy trì hoạt động cho toàn bộ hệ thống kiểm định xe cơ giới cần ít nhất 1.986 đăng kiểm viên. Như vậy, toàn hệ thống hiện đang thiếu khoảng 486 đăng kiểm viên. Riêng các đơn vị đăng kiểm và phòng tham mưu thuộc Cục Đăng kiểm Việt Nam, để thực hiện đầy đủ nhiệm vụ sẽ cần khoảng 240-250 đăng kiểm viên (trong đó cần ít nhất 90 đăng kiểm viên bậc cao). Hiện nay, đang thiếu khoảng 120 đăng kiểm viên (tương đương khoảng 50% số người cần có).

Tính đến ngày 26/2, cả nước có 121/489 dây chuyền kiểm định phải tạm dừng hoạt động do đơn vị đăng kiểm đang bị cơ quan Công an điều tra, hoặc không đủ điều kiện hoạt động theo Nghị Định 139/2028/NĐ-CP hoặc tự đóng cửa. Riêng tại Hà Nội, chỉ còn 16/31 đơn vị đăng kiểm đang hoạt động với 31/61 dây chuyền kiểm định (chiếm 53% so với trước đây). Dự báo số đơn vị đăng kiểm dừng hoạt động sẽ tiếp tục tăng trong tuần này do thiếu nhân sự. Khu vực TP Hồ Chí Minh hiện có 11/19 đơn vị đăng kiểm hoạt động với 26/48 dây chuyền kiểm tra (chiếm 54% so với trước đây). Như vậy, ở hai thành phố lớn là Hà Nội và TP Hồ Chí Minh, số dây chuyền kiểm định còn đang hoạt động chỉ bằng một nửa so với trước đây.

Giải pháp cấp bách hiện nay, theo ông Nguyễn Tô An, Phó Cục trưởng Cục Đăng kiểm Việt Nam là cần sửa đổi quy định và cho phép hai đăng kiểm viên thực hiện một dây chuyền kiểm định (quy định hiện hành đang là tối thiểu 3 đăng kiểm viên 1 dây chuyền). Theo ông An, với việc sắp xếp một dây chuyền kiểm định có đăng kiểm viên chuyên môn cao, có thể đánh giá được tất cả các hạng mục trong quy trình kiểm định, hoàn toàn có thể áp dụng quy định này, nhờ đó sẽ có thêm đăng kiểm viên vận hành các dây chuyền kiểm định khác, từ đó, tăng năng suất lao động và khả năng đáp ứng nhu cầu đăng kiểm xe của người dân. Cơ quan này cũng đề xuất cơ quan có thẩm quyền nghiên cứu, xem xét, hướng dẫn cho phép giảm thời gian tuyển dụng đăng kiểm viên để bù đắp lượng nhân sự đang thiếu hụt tại các đơn vị trực thuộc Cục Đăng kiểm Việt Nam.