Niên vụ điều 2021-2022: Hy vọng mong manh

Niên vụ điều 2021-2022 đã đi qua 2/3 thời gian. Đợt trổ bông đầu tiên đã trôi qua và hầu hết các vườn điều đều rơi vào tình trạng mất trắng sau những trận mưa trái mùa. Người trồng điều Bình Phước đang rất kỳ vọng vào đợt trổ bông lần 2 và lần cuối của niên vụ này. Bởi nếu thời tiết thuận lợi hơn thì có thể cứu vãn một phần chi phí người dân đã đầu tư. Tuy nhiên, trước diễn biến bất thường của thời tiết thời gian qua đang khiến người trồng điều bất an.

Thất thu vì mưa…

Cây điều lưa thưa trái, bông đen, khô héo là tình trạng chung sau đợt ra bông đầu tiên tại các vườn điều trên địa bàn huyện Phú Riềng. Cũng như mọi năm, gia đình ông Hoàng Văn Hùng ở thôn 5, xã Long Bình đã dọn dẹp vườn sạch sẽ chỉ đợi đến lúc điều đậu trái, thu hoạch. Thế nhưng, đến giai đoạn đáng lẽ phải “còng lưng” nhặt điều như mọi năm thì gia đình lại “thong thả” chờ đợt điều ra bông lần 2. Hiện hộ ông Hùng vẫn chưa cần tìm kiếm nhân công thu lượm điều vì chỉ cần vài giờ, các thành viên trong gia đình cũng nhặt xong cả vườn điều hơn 4 ha.

Theo ông Nguyễn Ngọc Bích, cán bộ Hội Nông dân xã Long Hà, đầu năm, khi hơn 3.000 ha điều trong xã bước vào đợt đổi lá thay lộc, điều ra bông rất đẹp. Thế nhưng sau tết, trên địa bàn xã xuất hiện 1-2 trận mưa trái mùa dẫn đến bông điều bị đen, rồi khô. Một số hộ có điều kiện thì phun thuốc dưỡng bông, phòng trừ các bệnh sau mưa nên cứu vớt được một phần, còn lại đa số các hộ trồng điều của xã đều rơi vào tình trạng gần như mất trắng sau đợt ra bông đầu tiên.

Chờ đợi “mong manh”

Xác định đợt ra bông đầu tiên mất trắng nên các hộ trồng điều đều chuyển hy vọng vào đợt ra bông lần 2. Thế nhưng, sự xuất hiện của những trận mưa trái mùa lại tiếp tục đe dọa đến quá trình đậu trái của các vườn điều trong tỉnh. Vì vậy, hy vọng càng trở nên mong manh hơn.

Năm nay, vườn điều già hơn 8 sào của gia đình ông Điểu Oanh ở thôn Phu Mang 3, xã Long Hà, huyện Phú Riềng chỉ thu về vỏn vẹn hơn 15kg hạt sau đợt ra bông đầu tiên. Vì thế, gia đình ông hy vọng vào đợt điều ra bông lần 2. Thế nhưng, hiện vườn điều của gia đình ông cũng không khả quan hơn đợt 1 là bao, dù đã xịt thuốc sau mỗi trận mưa. “Mọi năm tôi bán điều bông cho người ta, năm nay do hết thời gian hợp đồng nên tôi nhận lại vườn. Đầu mùa, tôi không xịt thuốc vì không có tiền đầu tư. Đợt ra bông lần 2 này, gia đình xoay xở được một ít nên cũng đã xịt thuốc 3 lần sau khi trời mưa. Thế nhưng, nhìn bông điều đang khô héo, đen như hiện nay, không biết có hy vọng gì không!” - ông Điểu Oanh bộc bạch.

Do có kinh nghiệm lâu năm gắn bó với cây điều, cộng với có vốn đầu tư nên sau mỗi trận mưa trái mùa, ông Hoàng Văn Hùng ở thôn 5, xã Long Bình đều chủ động phun thuốc trừ sâu bệnh với mong muốn giữ được tỷ lệ đậu bông cao nhất có thể. Tuy nhiên, do các trận mưa trái mùa liên tục ập đến nên dù đã đầu tư, chăm sóc kỹ, vườn điều nhà ông Hùng cũng ra bông nhưng không đậu trái và đang chờ đợi, hy vọng vào đợt bông tiếp theo. Ông Hùng cho biết: “Vườn điều của gia đình mọi năm ra bông 2 đợt. Năm nay, đợt 1 không còn hy vọng, đợt 2 đạt khoảng 50% tỷ lệ bông tươi nhưng chưa biết thế nào? Gia đình mong là thời tiết thuận lợi để điều ra trái cho thu chỉ khoảng 50% như mọi năm là tốt lắm rồi. Sau hơn 20 năm gắn bó với cây điều, tôi thấy chưa năm nào vụ mùa lại khó khăn như năm nay!”.

Là loại cây trồng phụ thuộc nhiều vào điều kiện tự nhiên, giờ đây, người trồng điều chỉ còn biết trông chờ vào sự ổn định của thời tiết. Tuy nhiên, với tình trạng bất thường như hiện nay, mùa điều năm 2021-2022 dự báo sẽ còn nhiều khó khăn. Ông Bích chia sẻ về nỗi lo này: Năm nay, đa số các đợt ra bông đều bất lợi vì mưa nhiều dẫn đến mất mùa, nhất là những vườn điều già, sức đề kháng kém càng bị ảnh hưởng nặng. Với tình hình như hiện nay, chắc chắn đời sống các hộ trồng điều sẽ gặp nhiều khó khăn. Thời điểm này, Hội Nông dân xã chỉ có thể khuyến cáo hội viên cố gắng tiết kiệm, thâm canh cây ngắn ngày để giải quyết vấn đề thiếu đói, khó khăn trước mắt. Sau đó, hội sẽ tăng cường các buổi tập huấn, chia sẻ kinh nghiệm để người trồng điều khắc phục trong những niên vụ mới.

Lời giải cho bài toán “mất mùa”

Những trận mưa trái mùa đã khiến nhiều vườn điều trên địa bàn tỉnh rơi vào tình trạng lưa thưa trái. Tuy nhiên, với những nhà nông có kinh nghiệm, việc xử lý sau mưa đã giúp vườn điều duy trì được tỷ lệ đậu bông ở mức khá. Qua đó có thể cứu vãn được một phần kinh phí đầu tư chăm sóc.

Có hơn 25 năm gắn bó với cây điều, ông Nguyễn Xuân Lục ở thôn Phu Mang 3, xã Long Hà đã đúc kết được nhiều kinh nghiệm trong trồng và chăm sóc cây điều. Với kinh nghiệm của một lão nông, ông đoán trước được tình trạng của niên vụ điều 2021-2022 nên không đặt quá nhiều hy vọng vào sản lượng như mọi năm. Ông Lục cũng đã nghiên cứu phương thức để ứng phó với diễn biến bất thường của thời tiết, vì vậy, ngay sau những trận mưa trái mùa đầu tiên, ông đều xịt thuốc cả vườn. Nhờ vậy, tỷ lệ đậu trái trong vườn điều của gia đình ông vẫn đạt từ 50-70%.

Vườn điều của gia đình ông Lục là một trong số hiếm hoi vườn điều ở xã Long Hà giữ được tỷ lệ đậu trái đạt từ 50-70%. Và tất nhiên, đổi lại, hộ ông Lục cũng đã tốn một khoản đầu tư lớn vào việc xịt thuốc để giữ bông, đậu trái. Bởi thế, nếu tính hiệu quả đầu tư thì không được như mọi năm, nhưng bù lại cũng khích lệ phần nào tinh thần của cả gia đình. Hiện vườn điều của hộ ông Lục cũng như các vườn điều khác trên địa bàn tỉnh đã đi qua 2/3 mùa vụ. Do hầu hết các bông đực đã nở trước nên lượng phấn không đủ thụ phấn cho bông, nếu gặp mưa, tỷ lệ đậu trái rất thấp. Cách duy nhất để xử trí khi gặp mưa trái mùa là phun thuốc để khắc phục tạm thời và tiếp tục chăm sóc đúng quy trình, kỹ thuật rồi “chờ đợi”.