Nồng nàn hương cơm mới

Thứ 7, 05/11/2022 | 08:29:46 [GMT +7] A A

Đã thành thông lệ, mỗi năm, cứ vào độ cuối tháng 10 đầu tháng 11 dương lịch, khi khắp các bản làng Bình Liêu ánh lên màu vàng óng ả của lúa chín rộ trên những thửa ruộng bậc thang, cũng là thời điểm bà con nơi đây tất bật vào vụ gặt lúa, phơi thóc, chuẩn bị cho lễ Mừng cơm mới.

Với ý nghĩa tổng kết một năm sản xuất, kính dâng thành quả lao động, cảm tạ trời đất, tổ tiên và cầu mong gia đình no ấm, khỏe mạnh, đồng thời là dịp để gia đình, dòng họ gặp gỡ sum vầy, lễ Mừng cơm mới từ bao đời nay đã trở thành một nét đẹp văn hóa, tín ngưỡng, tâm linh độc đáo, đặc sắc được đồng bào dân tộc nơi đây gìn giữ.

Nét đặc trưng trong lễ mừng cơm mới của người Tày Bình Liêu là món xôi nếp nấu với nước lá gừng tươi. Xôi được nấu từ gạo nếp ngon nhất vừa thu hoạch, đồ chín, rồi quét nước lá gừng để có màu xanh đẹp mắt. Nếp mới dẻo thơm hòa quyện với vị nồng ấm của lá gừng đã làm nên một món ăn độc đáo và cũng là nét văn hóa đặc sắc của mảnh đất Bình Liêu.

Trong chuyến công tác về xã Lục Hồn đúng dịp Hội Mùa vàng Bình Liêu 2022, chúng tôi và một vài du khách có cơ hội được quây quần bên mâm cơm mừng cơm mới đầm ấm, chân tình của gia đình bà Hoàng Thị Cam (thôn Bản Pạt) và đặc biệt được cùng trải nghiệm làm món xôi nếp lá gừng của đồng bào dân tộc Tày nơi đây.

Những lá gừng xanh tươi được bà Cam lựa chọn và hái về từ vườn nhà.

Lá gừng được rửa sạch rồi đem giã nhuyễn để vắt lấy nước cốt.

Gạo nếp dùng để đổi xôi là từ thóc mới thu hoạch về, đã phơi khô và xay xát sạch sẽ. Gạo sau khi ngâm một đêm được vớt để ráo nước và trộn đều cùng một chút muối hạt.

7 cân gạo nếp được bà Cam chuẩn bị để đãi khách thưởng thức trong mâm cơm mừng cơm mới của gia đình. Xôi được đồ trong chõ gỗ đặc biệt của đồng bào dân tộc Tày, xôi chín bằng hơi, mềm, dẻo nhưng không dính tay.

Để chõ xôi thoát đều hơi, bà Cam dùng sống lá chuối đặt vào giữa chõ xôi. Trong suốt quá trình đồ xôi tuyệt đối không được mở nắp để giữ nhiệt cho xôi chín đều, ngon.

Sau gần 2 tiếng xôi đã chín dẻo được đơm ra chiếc mẹt lót lớp lá chuối. Nồi xôi nghi ngút khói, thơm nồng nàn hấp dẫn mỗi du khách trong tiết trời thu se lạnh dịu dàng nơi miền biên giới Đông Bắc.

Bà Cam tiếp tục trải đều xôi ra mẹt và để tầm 10-15 phút cho xôi nguội bớt...

... sau đó trộn với nước cốt lá gừng tạo màu xanh đẹp mắt và mùi thơm đặc trưng cho món xôi. Màu xanh của xôi nếp lá gừng tượng trưng cho núi rừng, ruộng đồng tươi tốt, gửi gắm ước muốn của nhân dân về những vụ mùa sau bội thu và một cuộc sống ấm no, đủ đầy, hạnh phúc.

Chủ nhà mời du khách thưởng thức món xôi nếp lá gừng nóng hổi, ngọt dẻo đượm hương lá gừng, nồng ấm như chính tấm chân tình mộc mạc của người dân Bình Liêu.

Mâm cơm kính dâng lên các vị thần, tổ tiên dịp lễ Mừng cơm mới ngoài xôi nếp lá gừng còn có khau nhục, thịt gà, thịt lợn, cá chép... Những món ăn tuy mộc mạc, nhưng đều là những sản vật của ruộng đồng được bà con nuôi, trồng cẩn thận suốt cả một năm để dành làm lễ.

Nguyễn Dung

Nồng nàn hương cơm mới

Ý kiến ()