Nông nghiệp Quảng Ninh: Chuyển đổi cả về lượng và chất

Thực hiện quyết định 899/QĐ-TTg ngày 10/6/2013 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án “Tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững”, trong những năm gần đây, ngành Nông nghiệp Quảng Ninh không ngừng chuyển động thay đổi mô hình tăng trưởng. Trong đó lấy thủy sản làm ngành kinh tế động lực; hướng tới các mô hình sản xuất thâm canh, hàm lượng công nghệ cao, từ đó nâng giá trị cùng diện tích sản xuất.

Mô hình trồng cam tại xã Vạn Yên (Vân Đồn) đang mang lại nguồn thu lớn cho người dân.

Có thể thấy, tính từ thời điểm có đề án tái cơ cấu ngành của Chính phủ, việc nâng cao giá trị gia tăng, phát triển bền vững nền nông nghiệp Quảng Ninh được thể hiện ở cả 4 lĩnh vực sản xuất chủ đạo là trồng trọt, chăn nuôi, thủy sản và lâm nghiệp.

Đối với trồng trọt, do đặc thù tỉnh không phải là vùng trọng điểm trồng lúa nên định hướng sản xuất là chú trọng vào canh tác giống lúa cao sản, chất lượng cao; tăng diện tích gieo sạ; hình thành các cánh đồng mẫu. Kết quả năm 2017 so với năm 2013, toàn tỉnh có 41.657ha lúa, tăng 8.147ha, trong đó diện tích lúa chất lượng cao đạt trên 22.115ha, chiếm trên 53% tổng diện tích gieo trồng, tăng gần 30%; có 14.500ha lúa gieo thẳng, bằng 35% diện tích gieo cấy. Đã hình thành 20 cánh đồng mẫu với tổng diện tích trên 520ha, riêng loại lúa nếp cái hoa vàng đã hình thành vùng sản xuất tập tung với diện tích trên 800ha tại TX Đông Triều, hiện nằm trong 18 vùng sản xuất nông nghiệp tập trung của tỉnh.

Cùng với cây lúa, các loại cây trồng giá trị cao khác không ngừng tăng diện tích, sản lượng, trở thành vùng sản xuất tập trung. Tiêu biểu như vùng vải 970ha; vùng rau an toàn 631ha; vùng chè 866ha; vùng cam 547ha; vùng dong riềng 328ha; vùng trồng hoa 115ha... Các vùng sản xuất tập trung đều đạt giá trị 180-250 triệu đồng/ha/năm, cao hơn 20-30% so với mô hình canh tác thông thường. Nhằm nâng cao giá trị trên diện tích canh tác, toàn tỉnh đã chuyển đổi 650ha lúa kém hiệu quả sang trồng ngô, màu và cây lấy thức ăn chăn nuôi.

Nhờ ứng dụng khoa học công nghệ trong sản xuất, hiện cơ sở sản xuất rau thủy canh 188 Green Farm đang đưa ra thị trường những sản phẩm rau an toàn, được người tiêu dùng khó tính chấp nhận.

Lĩnh vực chăn nuôi, hướng sản xuất là chuyển từ chăn nuôi nhỏ lẻ, phân tán sang mô hình trang, gia trại công nghiệp và công nghệ cao, đa dạng hóa các sản phẩm. Đối tượng vật nuôi chủ lực được xác định thứ tự ưu tiên lợn, gà, bò thịt, bò sữa. So với năm 2013, hiện toàn tỉnh có 214 trang trại, tăng gần gấp đôi. Đàn trâu có xu hướng giảm, nhường vị trí cho đàn bò đạt 22.963 con, tăng 32%; đàn lợn 417.524 con, tăng 11,62%; đàn gia cầm 3,329 triệu con, tăng 19%. So với năm 2013, sản lượng thịt hơi xuất chuồng, trứng các loại và sữa tươi có con số tăng trưởng mạnh nhất, đạt 89.953 tấn thịt hơi, tăng 50%, tương ứng 33.119 tấn; 3.015 tấn sữa tươi, tăng 3,9 lần, tương ứng 2.242 tấn; 126.729 quả trứng, tăng 46,6%, tương ứng 25.082 quả. 

Đối với lĩnh vực thủy sản, trong 4 năm qua Quảng Ninh thực hiện theo đúng định hướng chuyển dịch cơ cấu từ khai thác sang nuôi trồng đồng thời bảo vệ nguồn lợi thủy sản; đẩy mạnh khai thác xa bờ; tăng nhanh các mô hình nuôi thâm canh, công nghiệp và các đối tượng nuôi chủ lực… nhằm tăng mạnh về tỷ trọng, xứng đáng là lĩnh vực kinh tế động lực của ngành Nông nghiệp.

Nếu như năm 2013 sản lượng thủy sản chỉ dưới 85.000 tấn thì năm 2017 vừa qua, tổng sản lượng thủy sản đạt 117.115 tấn, trong đó khai thác 62.870 tấn; nuôi trồng 54.245 tấn. Giá trị xuất khẩu thủy sản đạt 25 triệu USD, tăng 5 triệu USD so với năm 2013. Tổng giá trị ngành thủy sản năm 2017 chiếm 53% cơ cấu ngành trong khi đó năm 2013 con số này chiếm 44% cơ cấu ngành. Tốc độ tăng trưởng bình quân ngành thủy sản/năm trong giai đoạn 2013 - 2017 là trên 11%, con số rất cao so với các lĩnh vực khác trong ngành.

Đặc biệt so với năm 2013, sản lượng nuôi trồng có sự tăng trưởng mạnh nhất, tăng thêm khoảng 70% với gần 54.300 tấn, trong đó vùng nuôi tôm theo hướng thâm canh, công nghiệp, đối tượng nuôi giá trị cao nhất của ngành thủy sản, sản lượng cao hơn đến 70 lần so với mô hình nuôi quảng canh, trong 4 năm qua đã tăng thêm gần 1.000ha. Đội tàu khai thác xa bờ tăng lên gấp 2 lần với trên 550 tàu, trong khi đó đội tàu khai thác gần bờ giảm đi 30%, còn trên 5.000 tàu. 

Mô hình nuôi tôm thâm canh, sử dụng chế phẩm sinh học trong quá trình nuôi, không chỉ mang lại giá trị cao mà còn có tính bền vững.

Ở lĩnh vực lâm nghiệp, trong 4 năm toàn tỉnh trồng được 51.293ha rừng, trong đó 2.196ha rừng đặc dụng và phòng hộ, còn lại là rừng sản xuất; khai thác được 1,5 triệu m3 gỗ, trên 65.000 tấn nhựa thông; độ che phủ rừng đạt 54,1%, tăng 1,1%. Nhiều mô hình sản xuất lâm nghiệp đã phát triển trở thành vùng sản xuất tập trung như vùng thông nhựa, cây lâm sản ngoài gỗ (bao gồm ba kích, hồi, quế, trà hoa vàng…).

Đặc biệt góp phần vào mục tiêu nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững ngành Nông nghiệp tỉnh theo đề án tái cơ cấu ngành thời gian qua là việc đẩy mạnh áp dụng cơ giới hóa vào các mô hình sản xuất nông nghiệp. Nếu như năm 2013 hoạt động này còn ở mức độ nhỏ lẻ thì đến nay toàn tỉnh đã có 139.944 máy móc nông cụ, mức độ cơ giới hóa đạt 65-70%. Trong đó mỗi năm, máy làm đất đã phục vụ được 70.000ha, chiếm gần 100% diện tích canh tác các vụ trong năm; máy gặt đập liên hợp đảm nhận 20% diện tích; máy tuốt, xay, xát lúa đáp ứng trên 90% diện tích.

Ông Nguyễn Hữu Giang, Giám đốc Sở NN&PTNT khẳng định: Với kết quả trên, việc thực hiện tái cơ cấu ngành Nông nghiệp Quảng Ninh đang đi đúng hướng và đạt kết quả ngày càng phấn khởi. Thực tế năm 2017 vừa qua, tốc độ tăng trưởng và giá trị kinh tế của ngành Nông nghiệp đã đạt cao nhất kể từ 3 năm trở lại đây. Đây sẽ là tiền đề để tỉnh nâng tỷ trọng, giá trị ngành kinh tế nông nghiệp, phát triển nền nông nghiệp hiện đại, bền vững và giàu có, góp phần thay đổi bộ mặt nông thôn, miền núi, giảm khoảng cách giàu nghèo… vốn là những tồn tại nan giải hiện nay. Theo ông Giang, trong thời gian tới, để nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững theo đề án tái cơ cấu ngành, toàn tỉnh sẽ đẩy mạnh chiến lược doanh nghiệp hóa sản phẩm, liên kết hóa sản xuất và xã hội hóa đầu tư, làm sao cho nông nghiệp tỉnh nhà thực sự thay đổi cả về chất và lượng.

Việt Hoa