Phát triển thị trường bán lẻ: Khởi sắc và sôi động

Sau 5 năm Việt Nam mở cửa thị trường bán lẻ theo cam kết khi gia nhập WTO, cùng với các địa phương khác trong cả nước, thị trường bán lẻ tại Quảng Ninh đã ngày càng phát triển sôi động cả về số lượng và chất lượng.

Theo đánh giá của nhiều nhà đầu tư, Quảng Ninh với những lợi thế sẵn có về thương mại - công nghiệp - du lịch, tốc độ tăng trưởng kinh tế nhanh, thu nhập của người dân ngày một cao... đang trở thành “mảnh đất màu mỡ” của nhiều nhà đầu tư trong nước và quốc tế, đặc biệt là những nhà đầu tư trong lĩnh vực bán lẻ.

Khách hàng tham quan, mua sắm tại siêu thị Big C Hạ Long, phường Hồng Hải, TP Hạ Long.

Đã từng yếu và thiếu

Theo thống kê của Sở Công Thương, giai đoạn năm 2009 trở về trước, toàn tỉnh có 121 chợ; 6 trung tâm thương mại (TTTM), siêu thị; 6 doanh nghiệp cổ phần kinh doanh một phần dịch vụ phân phối hàng hoá... Trong đó có đến 90% hàng hoá được phân phối đến tay người tiêu dùng thông qua các kênh truyền thống như: Chợ, cửa hàng đại lý, tạp hoá... Điều đáng nói là mật độ phân bố các chợ không đồng đều, tập trung chủ yếu ở các đô thị đã làm ảnh hưởng đến khả năng tiêu thụ sản phẩm của địa phương cũng như khả năng đáp ứng nhu cầu tiêu dùng của dân cư trên địa bàn huyện bị hạn chế. Bên cạnh đó, đa số các chợ chưa có hàng rào bảo vệ, hành lang chợ thường xuyên bị lấn chiếm, cơ sở vật chất chắp vá. Việc đầu tư cải tạo và nâng cấp chợ chưa được tập trung và đồng bộ; hệ thống cấp thoát nước, công trình vệ sinh công cộng chưa được quan tâm đúng mức, nên dẫn đến tình trạng ô nhiễm cục bộ, tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây mất ATVSTP... Đặc biệt có tới 120 chợ duy trì chế độ ban quản lý, tổ quản lý chợ hoặc giao khoán cho các phường, xã cử cán bộ thu vé chợ và tổ chức thu gom rác thải. Trong khi phần lớn những người làm quản lý chợ đều không qua đào tạo, nên chất lượng và hiệu quả công tác thấp. Cũng giống như hệ thống chợ, các TTTM, siêu thị mới chủ yếu tập trung tại 3 đô thị lớn là Hạ Long, Móng Cái và Cẩm Phả. Cùng với đó là chất lượng các TTTM, siêu thị có quy mô lớn về diện tích, trang thiết bị hiện đại không nhiều, phần lớn có diện tích nhỏ, chỗ để xe cho khách chật hẹp, thậm chí có siêu thị không có chỗ để xe và nhà vệ sinh, không đạt quy chuẩn mặt bằng của siêu thị theo quy định của Nhà nước. Hàng hoá kinh doanh tại các TTTM, siêu thị cũng vẫn chưa thật sự phong phú, bắt mắt…

Nhìn chung, hệ thống bán lẻ của tỉnh vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu, còn manh mún, thiếu chuyên nghiệp, chắp vá. Khâu hậu cần phục vụ cho hệ thống phân phối như kho dự trữ, kho lạnh, bến bãi, các thiết bị trong khâu bán hàng, hệ thống cơ sở vật chất của các cửa hàng bán lẻ hầu hết chưa đạt tiêu chuẩn quốc tế và khu vực. Nguồn lao động phục vụ tại các cơ sở này chủ yếu vẫn là lao động nông thôn, chưa qua đào tạo, nên tác phong còn thiếu chuyên nghiệp…

Khởi sắc cả về chất và lượng

Để phát triển hệ thống bán buôn, bán lẻ trên địa bàn và khắc phục những bất cập trên, những năm gần đây Quảng Ninh đã xây dựng và đưa ra nhiều cơ chế ưu đãi về mặt chính sách, đồng thời tiến hành rà soát, ưu tiên dành quỹ đất, tiềm lực tài chính… để thu hút các nhà đầu tư “ngoại”. Đồng thời, tỉnh và các sở, ngành cũng chủ động hợp tác, xúc tiến thương mại với các địa phương khác trong cả nước để phát triển mạng lưới bán lẻ một cách sâu rộng, tạo điều kiện cho hoạt động lưu thông hàng hoá của tỉnh được mở rộng và gắn kết với các địa phương khác trong cả nước. Vì vậy, chỉ sau một thời gian ngắn gia nhập WTO, các cơ sở, trung tâm mua sắm lớn, nhỏ đã được hình thành rộng khắp trên địa bàn toàn tỉnh với hình thức kinh doanh chuyên nghiệp. Qua đó đã tạo nên diện mạo mới, trẻ trung, hiện đại cho thị trường bán lẻ. Tính đến thời điểm hiện tại, toàn tỉnh đã có 139 chợ; 15 siêu thị và 4 trung tâm thương mại hạng III; cùng hàng nghìn các nhà phân phối, đại lý, cửa hàng... Điều đáng nói là hệ thống bán lẻ đã từng bước đáp ứng nhu cầu ngày càng cao cả về số lượng lẫn chủng loại, chất lượng hàng hoá, dịch vụ, tiện ích... của người tiêu dùng và du khách. Qua đó đã đưa mức tăng trưởng lưu chuyển hàng hoá tăng mạnh theo các năm, từ 14-16%/năm. Năm 2007 tổng mức lưu chuyển hàng hoá bán lẻ đạt trên 8.000 tỷ đồng, thì đến hết năm 2010 con số này đạt trên 26.000 tỷ đồng, năm 2013 đạt trên 43.000 tỷ đồng và theo kế hoạch, năm 2014 tổng mức lưu chuyển hàng hoá đạt 52.000 tỷ đồng. Điều này cho thấy tiềm năng để phát triển và mở rộng thị trường bán lẻ ở Quảng Ninh rất lớn. Và đã được chứng minh rõ nét khi chỉ trong vòng 3 năm trở lại đây, thị trường bán lẻ của tỉnh phát triển rất sôi động.

Cho đến thời điểm này đã có rất nhiều các tên tuổi lớn trong và ngoài nước của ngành bán lẻ có mặt tại Quảng Ninh như: Siêu thị Metro Hạ Long (Tập đoàn Metro Cash & Carry, Đức), Big C Hạ Long (Tập đoàn Casino, Pháp), Lotte (Tập đoàn Lotte, Hàn Quốc), KFC (Tập đoàn Yum Brands Inc, Hoa Kỳ), thế giới di động (Công ty CP Thế giới di động), Fpt shop (Tập đoàn FPT), siêu thị điện máy HC (Công ty TNHH Thương mại VHC), Tổ hợp thương mại và giải trí Hạ Long Marine Plaza (Công ty CP Đầu tư phát triển Syrena Việt Nam)... Đáng chú ý là dự kiến trong tháng 10-2014, Trung tâm thương mại Vincom Centre Hạ Long (Tập đoàn Vingroup) cũng đi vào hoạt động. Ngoài ra thì nhà bán lẻ Sài Gòn Coo.p cũng đã  phối hợp với TP Uông Bí và TP Cẩm Phả tìm hiểu, nghiên cứu các địa điểm phù hợp để tiến hành các bước tiếp theo trong việc đầu tư xây dựng trung tâm thương mại, siêu thị tại Quảng Ninh. Có thể thấy, với sự có mặt của hàng loạt tên tuổi lớn trong ngành bán lẻ đã góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ, đa dạng hoá chủng loại sản phẩm, hạ giá thành bằng nhiều chiến lược khuyến mãi, giảm giá… Nhờ đó, người tiêu dùng tại Quảng Ninh đã có nhiều cơ hội chọn lựa sản phẩm cũng như các dịch vụ chăm sóc khách hàng tốt hơn.

Được biết, theo cam kết gia nhập WTO, đến tháng 1-2015, Việt Nam cho phép thành lập doanh nghiệp 100% vốn nước ngoài trong lĩnh vực bán lẻ (thay vì mức tối đa 50% như hiện nay). Quy định này sẽ thúc đẩy các doanh nghiệp bán lẻ trong nước cần tiếp tục thay đổi chiến lược quản lý kinh doanh để cạnh tranh thị phần với các doanh nghiệp nước ngoài. Đây thực sự là một tín hiệu vui đối với người tiêu dùng. Như vậy là trong thời gian tới, thị trường bán lẻ Quảng Ninh sẽ càng sôi động và phát triển hơn nữa.

Hoàng Nga