Phát triển trà hoa vàng - cây dược liệu quý

Trong những ngày đầu năm 2016 này, chúng tôi trở lại vùng cao Ba Chẽ, đâu đâu cũng thấy bàn tán của người dân về Lễ hội trà hoa vàng - một loại cây dược liệu quý hiếm. Giờ đây, trong bạt ngàn núi rừng của vùng đất Ba Chẽ, cây trà hoa vàng và nhiều loại thảo dược quý đặc trưng của vùng, đang được hình thành trên vùng đất khó, từng bước đem lại sự đổi thay cho người dân nơi đây.

Đồi trà hoa vàng sắp cho thu hoạch của gia đình anh Nịnh Văn Trắng, xã Đạp Thanh.

Trà hoa vàng vốn là loại cây mọc tự nhiên trong rừng ở Ba Chẽ đã từ rất lâu, nhưng phải đến gần đây, giá trị đích thực của cây trà hoa vàng mới được biết đến. Trong khoảng 3 năm trở lại đây, trà hoa vàng ở Ba Chẽ hiện đang là cây trồng cho thu nhập cao với mức giá 15-20 triệu đồng/kg khô; hoa tươi thu mua với giá 1,5-1,6 triệu đồng/kg.

Đón chúng tôi trên tuyến tỉnh lộ 330, anh Nịnh Văn Trắng, ở xã Đạp Thanh, dẫn chúng tôi lên một bè tre vượt ngang sông Ba Chẽ, sau đó đi thăm các khu vực đồi đã được phủ kín cây trà hoa vàng đang sinh trưởng tốt của gia đình. Nhìn vạt đồi trồng trà hoa vàng xanh hút mắt, chúng tôi mới thấy được tâm huyết của những người làm giàu từ đất, cần mẫn nhặt từng hạt chè hoa vàng từ rừng về trồng đại trà trên vùng đất khó. Anh Nịnh Văn Trắng cho biết: Bắt đầu từ năm 2006 thấy người Trung Quốc thu mua loại trà này với giá rất cao, người dân chủ yếu vào rừng thu hái tự nhiên, với mức khai thác tận thu nguồn hoa này ngày càng khan hiếm. Trước nguồn lợi lớn từ rừng trong anh nảy ra ý định sẽ trồng và nhân rộng loại cây dược liệu này. Đã nghĩ là làm, với số vốn ít ỏi mà vợ chồng tích cóp được, cùng 20 triệu đồng nguồn vốn vay hỗ trợ phát triển kinh tế của Ngân hàng Chính sách xã hội huyện, anh mạnh dạn đầu tư trồng 2ha cây trà hoa vàng. Những ngày đầu trồng trà hoa vàng với bao bỡ ngỡ vì cả xã, cả thôn đến cả huyện chưa có ai trồng loại cây này. Với bản tính cần cù ham học hỏi, anh tham khảo kinh nghiệm của các cụ trong làng; ý kiến của cán bộ khuyến nông huyện và ngày ngày rầy công chăm sóc. Thấy cây trà sống khoẻ, xanh tốt, phát triển đều, anh vui lắm. Sau đó anh ươm trồng, chiết cành, ươm hạt phát triển các đồi trà của gia đình cũng như bán giống cho người dân trong xã. Hiện trong xã có khoảng 50-60 hộ tham gia trồng giống trà này. Gia đình anh mỗi năm hái và thu mua trà hoa vàng mang lại thu nhập  khoảng 1 tỷ đồng.

Trà hoa vàng không chỉ là cây có giá trị kinh tế cao, mà còn là loài dược liệu quý. Theo nghiên cứu trà hoa vàng được các nhà khoa học chứng minh có khả năng kiềm chế được sự sinh trưởng của khối u, giảm cholesterol trong máu, chữa xơ cứng động mạch do lượng mỡ trong máu cao... Trong khi đó, trồng trà hoa vàng chi đầu tư không lớn, phù hợp với nhiều đối tượng. Do đó mở rộng phát triển vùng sản xuất trà hoa vàng theo hướng bền vững là điều cần thiết và phù hợp với định hướng phát triển của huyện Ba Chẽ hiện tại và trong tương lai.

Hiện tổng diện tích toàn huyện đã trồng 100ha, cho thu hoạch diện tích trên 10ha. UBND huyện Ba Chẽ đã hoàn thành quy hoạch đến năm 2020 có vùng trồng dược liệu trên 3.000ha, trong đó trồng cây trà hoa vàng 500ha. Trà hoa vàng sẽ tập trung phát triển ở các xã: Đạp Thanh, Đồn Đạc, Thanh Lâm, Thanh Sơn, Minh Cầm, Lương Mông. Đến năm 2020, diện tích khoảng 500ha, sản lượng đạt 20,7 tấn hoa khô. Cụ thể hoá quy hoạch này, Công ty CP Phú Khang đã lập dự án trồng 250ha tại xã Thanh Sơn kết hợp chế biến dược liệu tại chỗ và đầu tư phát triển kinh doanh dịch vụ du lịch. Công ty đang tiến hành triển khai các bước để kịp thời đầu tư trong năm 2016 này.

Quy hoạch mở rộng vùng trồng cây trà hoa vàng tại Ba Chẽ thành công sẽ mở ra hướng phát triển kinh tế nông thôn mới, mang lại hiệu quả cho huyện. Góp phần làm phong phú thêm chủng loại giống cây lâm sản ngoài gỗ được đưa vào gây trồng trên địa bàn huyện và cụ thể hoá Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội của huyện đến năm 2020, định hướng đến năm 2030, thay đổi căn bản phương thức sản xuất nông nghiệp, gắn sản xuất với thị trường tiêu thụ sản phẩm, nâng cao giá trị sử dụng đất, tăng thu nhập, cải thiện đời sống nông dân, hình thành phát triển vùng sản xuất hàng hoá nông nghiệp tập trung.

Trung Thành