Quân đội nhân dân Việt Nam cùng toàn dân đánh bại âm mưu bình định và phản công của địch (1948-1952)

Sau chiến dịch Việt Bắc, Quân đội ta đã có bước trưởng thành, song về vũ khí, trang bị và trình độ tổ chức chỉ huy còn hạn chế, chưa có khả năng mở những chiến dịch lớn. Để đánh bại âm mưu bình định của địch, ta chủ trương phát động chiến tranh du kích rộng khắp và thực hiện “đại đội độc lập, tiểu đoàn tập trung”, vừa đẩy mạnh chiến tranh du kích vừa học tập tác chiến. Cùng với phát triển chiến tranh du kích, các tiểu đoàn tập trung được củng cố xây dựng và từng bước tiến lên đánh những trận phục kích, tập kích lớn hơn, đó là tiền đề của chiến tranh chính quy sau này. Từ Thu Đông năm 1948 đến đầu năm 1950, bộ đội ta liên tục mở trên 30 chiến dịch nhỏ trên các chiến trường. Mức độ tập trung cho mỗi chiến dịch từ 3 đến 5 tiểu đoàn, sau nâng dần lên 2 đến 3 trung đoàn, có chiến dịch sử dụng cả sơn pháo và trọng liên. Trong nhiều trận đánh, quân ta đã tiêu diệt từng đại đội đến tiểu đoàn địch ở ngoài công sự và tiêu diệt cứ điểm có trên dưới một đại đội địch đóng giữ.

Bác Hồ chỉ đạo chiến dịch biên giới 1950. Ảnh: Tư Liệu

Cuối năm 1949 đầu năm 1950, tình hình thế giới có nhiều chuyển biến tích cực, có lợi cho cuộc kháng chiến của quân và dân ta. Trước tình hình đó, Đảng ta đề ra nhiệm vụ tích cực chuẩn bị lực lượng để chuyển sang tổng phản công. Trên cơ sở chiến tranh du kích phát triển, Bộ Tổng tư lệnh chủ trương rút các đại đội độc lập về xây dựng các trung đoàn, đại đoàn chủ lực. Ngày 28 tháng 8 năm 1949, Đại đoàn 308 ra đời; ngày 10 tháng 3 năm 1950, Đại đoàn 304 được thành lập. Lực lượng pháo binh, công binh, trinh sát được bổ sung biên chế. Bộ Quốc phòng được kiện toàn với ba cơ quan: Bộ Tổng Tham mưu, Tổng cục Chính trị, Tổng cục Cung cấp. Công tác huấn luyện được đẩy mạnh. Qua các cuộc vận động “luyện quân lập công”, “rèn cán chỉnh quân” trong các năm 1948, 1949 và đầu năm 1950, lực lượng vũ trang ta không ngừng phát triển và ngày càng lớn mạnh.

Tháng 6 năm 1950, Trung ương Đảng quyết định mở chiến dịch Biên Giới nhằm tiêu diệt sinh lực địch, giải phóng một phần biên giới Việt - Trung, mở rộng và củng cố căn cứ địa Việt Bắc, khai thông với các nước xã hội chủ nghĩa. Chiến dịch mở màn từ ngày 16 tháng 9 và kết thúc vào ngày 14 tháng 10 năm 1950. Kết quả ta diệt và bắt hơn 8.000 tên địch, thu hơn 3.000 vũ khí, phương tiện chiến tranh; 5 thị xã, 13 thị trấn, nhiều vùng đất đai quan trọng, bao gồm cả một dải biên giới Việt - Trung dài 750km với 35 vạn dân được giải phóng. Căn cứ địa Việt Bắc được mở rộng và củng cố, nối liền đất nước ta với các nước xã hội chủ nghĩa.

Đầu tháng 11 năm 1951, Tổng Quân uỷ quyết định mở chiến dịch Hoà Bình. Chiến dịch diễn ra từ ngày 10 tháng 12 năm 1951 đến ngày 25 tháng 2 năm 1952. Kết quả quân và dân ta đã loại khỏi vòng chiến đấu hơn 6.000 tên địch, bắn rơi 9 máy bay, bắn chìm 17 tàu, xuồng và phá huỷ hàng trăm xe vận tải. Phần lớn kết quả bình định đồng bằng Bắc Bộ trong cả năm 1951 của địch bị phá vỡ. Âm mưu phản công tiêu diệt bộ đội chủ lực ta, giành lại quyền chủ động chiến lược của địch bị đánh bại.

Sau thất bại ở chiến dịch Hoà Bình, để cứu vãn tình thế, từ tháng 3 đến tháng 5 năm 1952, địch mở liên tiếp gần 20 trận càn vào các căn cứ du kích của ta nhằm bình định lại đồng bằng Bắc Bộ. Cuộc chiến đấu của quân và dân ta ở đây diễn ra gay go, quyết liệt. Bộ đội chủ lực, bộ đội địa phương khi phân tán, lúc tập trung, đánh chính diện, đánh vào những nơi, những lúc địch sơ hở và đã bẻ gãy nhiều trận càn quét của chúng ở Bắc Ninh, Quảng Yên, Hải Dương, Hưng Yên, Hà Nam, Nam Định, Thái Bình... Kết quả ta đã tiêu diệt hàng nghìn tên địch và quân Pháp vẫn không sao bình định lại được đồng bằng Bắc Bộ như trước.

Mùa thu năm 1952, Trung ương Đảng quyết định chuyển hướng tiến công của bộ đội chủ lực lên miền Tây Bắc. Đây là địa bàn chiến lược quan trọng mà  địch sử dụng để uy hiếp căn cứ địa Việt Bắc và che chở cho khu vực Thượng Lào; nhưng lại là nơi địch có nhiều sơ hở, ta có điều kiện tiêu diệt nhiều sinh lực của chúng. Đầu tháng 9 năm 1952, Bộ Chính trị quyết định mở chiến dịch Tây Bắc. Mục đích của chiến dịch là tiêu diệt sinh lực địch, tranh thủ sự ủng hộ của nhân dân, giải phóng một bộ phận đất đai ở vùng Tây Bắc. Chiến dịch diễn ra từ ngày 14 tháng 10 đến ngày 12 tháng 12 năm 1952. Kết quả ta đã tiêu diệt và bắt hơn 6.000 tên địch, giải phóng một vùng rộng lớn ở địa bàn chiến lược quan trọng (khoảng 30.000km2 với 25 vạn dân). Vùng giải phóng Tây Bắc với căn cứ địa Việt Bắc và Thượng Lào được nối thông. Ta giữ vững thế chủ động tiến công, làm thất bại âm mưu mở rộng chiếm đóng của địch. Ngày 5 tháng 12 năm 1952, tại Bình - Trị - Thiên, Đại đoàn 325 được thành lập, góp phần tăng thêm sức mạnh chiến đấu của “các quả đấm chủ lực cách mạng”.

Theo Tổng cục Chính trị - QĐND Việt Nam

(Còn nữa)